Της Ηλέκτρας Γιακαμόζη*
Αν δεν υπήρχε η Covid 19 κρίση τον τελευταίο χρόνο, το πιο καυτό θέμα στα μέσα ενημέρωσης αναμφίβολα θα ήταν τα κρυπτονομίσματα, τo blockchain και οι «εκρηκτικές» αποδόσεις τους. Το θέμα ξέφυγε από τα στενά πλαίσια των early adopters και των καιροσκόπων και πλέον απασχολεί σοβαρά τα κράτη, το νομισματοπιστωτικό σύστημα, τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές. Πρόσφατο παράδειγμα η εμπλοκή του πλουσιότερου ανθρώπου του πλανήτη, του Elon Musk.
Και ενώ όλη η οικονομία του πλανήτη αρχίζει να φλερτάρει με τα κρυπτονομίσματα και πριν καλά-καλά κάτσει η σκόνη από αυτή τη παγκόσμια έκρηξη, μία νέα τεχνολογική τάση βασισμένη στο blockchain αναδύεται. Μια τάση που έρχεται να ταρακουνήσει τα νερά της παγκόσμιας ψηφιακής οικονομίας, αυτή την φορά όχι από την πλευρά των νομισμάτων, αλλά από αυτή των πνευματικών δημιουργών και των δικαιωμάτων τους.
Και το όνομα αυτής : NFTs (Non-Fungible Tokens.)
Συγκρατήστε το όνομα, διότι είτε πρόκειται για το επόμενο «Next Big Think» του πλανήτη, ή για την επόμενη παγκόσμια «φούσκα», το βέβαιο είναι ότι θα μας απασχολήσει σίγουρα. Και πως να γίνει διαφορετικά, όταν στις 11 Μαρτίου, ο καλλιτέχνης ψηφιακών έργων Beeple, πούλησε ένα έργο του που ενσωματώνει NFT, για το συγκλονιστικό ποσό-ρεκόρ των 69 εκατ. δολαρίων μέσω του γνωστού οίκου δημοπρασιών Christie’s ! Σύμφωνα με το Time είναι η υψηλότερη τιμή στην ιστορία για έργο σύγχρονου εν ζωή καλλιτέχνη, μετά τον Τζεφ Κουνς και τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ,
Τι είναι τα NFT
NFT, ή αλλιώς non-fungible tokens, είναι μια μονάδα δεδομένων που βρίσκεται αποθηκευμένη σε ένα ψηφιακό καθολικό, το οποίο είναι ένα blockchain, και το οποίο πιστοποιεί ότι αυτό το ψηφιακό περιουσιακό στοιχείο είναι μοναδικό και επομένως δεν είναι ανταλλάξιμο.
Τέλεια, θα μου πείτε δεν καταλάβαμε απολύτως τίποτα…
Ας το αποσαφηνίσουμε λοιπόν. Σκεφτείτε ένα ψηφιακό καλλιτέχνη, που ζωγραφίζει μία έμπνευση του και που αντί για τον παραδοσιακό καμβά, απεικονίζει το έργο του σε μία οθόνη. Αυτό το έργο αποθηκεύεται σε κάποιας μορφή αρχείο. Το αρχείο αυτό μπορεί να είναι από ένα απλό «ταπεινό» jpg στην περίπτωση του ζωγράφου μας, αλλά θα μπορούσε να είναι ένα βίντεο, ένα μουσικό έργο, ακόμα και ένα tweet! Οτιδήποτε αποθηκεύεται ψηφιακά.
Θεωρητικά μιλώντας, στο μέλλον θα μπορούσαν να είναι ακόμα και τα όνειρα και οι αναμνήσεις του εγκεφάλου μας, που θα μπορούσαν να γίνουν download σε ένα cloud!
Αυτά λοιπόν τα ψηφιακά έργα- αρχεία, παρέα με ένα κομμάτι έξτρα πληροφορίας που έχει στοιχεία για τον δημιουργό και το έργο του, αποθηκεύονται σε ένα ψηφιακό λογιστικό βιβλίο, ένα είδος αναλυτικού καθολικού, σε ένα blockchain δηλαδή. Επομένως, αποτελούν ένα είδος ψηφιακών «περιουσιακών μεριδίων» , που στην πραγματικότητα θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως πρόκειται για ένα ψηφιακό περιουσιακό στοιχείο – ένα asset.
Το ουσιαστικό χαρακτηριστικό τους είναι ότι είναι Non fungible Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρόκειται για κάτι που είναι μοναδικό και που δεν μπορεί να αντικατασταθεί, ή να ανταλλαχθεί με οτιδήποτε άλλο. Και αυτή ακριβώς είναι η ειδοποιός διαφορά από ένα κρυπτονόμισμα. Πχ. ένα bitcoin, μπορεί να ανταλλαχθεί με ένα άλλο bitcoin και να έχουμε ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα. Είναι fungible δηλαδή.
Πως λειτουργεί
Χωρίς να εμβαθύνουμε στα τεχνικά κομμάτια της λύσης, επί της ουσίας τα NFTs λειτουργούν επάνω στην πλατφόρμα Ethereum blockchain. Το Ethereum είναι ένα κρυπτονόμισμα. Όμως τα NFTs έχουν μερικές έξτρα πληροφορίες και είναι αυτές ακριβώς που τα κάνουν διαφορετικά.
Τα NFTs μεταξύ άλλων μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε πιστοποιημένα τον δημιουργό των ψηφιακών αρχείων. Ξέρουμε ότι μία digital art δημιουργία μπορεί να μοιραστεί σε χιλιάδες, ή και σε εκατομμύρια αντίτυπα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί ένα απλό Save As..
Ένα όμως και μόνο ένα είναι το αυθεντικό έργο του δημιουργού και πλέον τώρα με το NFT το γνωρίζουμε. Αλλά όχι μόνο αυτό. Ακόμα κι αν αλλάξει χέρια γνωρίζουμε αυτή την ‘διαδρομή, και τους νέους κατόχους/ιδιοκτήτες με βάση τις δυνατότητες που μας δίνει η blockchain τεχνολογία!
Και τι με αυτό θα πει κάποιος. Όσο καλό και να είναι ένα έργο από την στιγμή που μπορεί να αντιγραφεί εύκολα χάνει την αξία του.
Είναι όμως έτσι;
Ας εξετάσουμε τι συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο.
Η περίφημη Μόνα Λίζα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι έχει αντιγραφεί σε εκατομμύρια κόπιες. Μία όμως είναι η αυθεντική που φυλάσσεται στο Λούβρο και η αξία της είναι ανυπολόγιστη!
Το NFT μας δίνει αυτή ακριβώς την δυνατότητα. Να ξέρουμε με απόλυτη σιγουριά το original ψηφιακό έργο, τον δημιουργό του, τον τελικό κάτοχο του και με τι είδους δικαιώματα συνδέονται ο δημιουργός με τον κάτοχο της αυθεντικής σύνθεσης.
Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι:
Ωραία όλα αυτά, αλλά υπάρχουν συλλέκτες, gamblers, ή κοινό που θα ήταν πρόθυμο, να πληρώσει/ επενδύσει σε ψηφιακά έργα;
Η εκτόξευση των NFTs
Για να απαντήσουμε το ερώτημα, ας δούμε μερικά πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα ψηφιακών δημιουργιών και πως πωλήθηκαν:
Everydays: the First 5000 Days από τον ψηφιακό καλλιτέχνη Mike Winkelmannγ γνωστό ως Beeple.
Το έργο αυτό πωλήθηκε για 69,3 εκ δολάρια από τα Christies, τον Μάρτιο του 2021. Πρόκειται για ένα κολλάζ 5000 ψηφιακών εικόνων- έργων. Αγοράστηκε από τον Vignesh Sundaresan, ένα προγραμματιστή με έδρα την Σιγκαπούρη γνωστό με το ψευδώνυμο MetaKovan, χρησιμοποιώντας 42,329 Ether!
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο MetaKovan έλαβε το δικαίωμα να απεικονίζει το έργο, αλλά όχι το copyright του! Απεικονίζει το έργο σε πλήρη ανάλυση και φιλοξενείται σε ένα ψηφιακό μουσείο μέσα στο Metaverse, ένα collective virtual shared space, με εικονικούς κόσμους, Augmented Reality, δηλαδή σε ένα ψηφιακό σύμπαν!
Και εάν όλα αυτά φαίνονται φουτουριστικά και προχωρημένα, τα 69 εκ. δολάρια που πληρώθηκαν στο συντηρητικό οίκο Christies και μάλιστα σε κρυπτονόμισμα, δεν ήταν καθόλου φουτουριστικά!
Η σχετική ανακοίνωση της πώλησης από το επίσημο Tweet του Christie’s
Ένα video από το Project The First Drop του Beeple
Πωλήθηκε στο Niftygateway 6,6 εκ. δολάρια, ένα marketplace για NFTs (ναι υπάρχουν ήδη και τέτοια)
Μετά από 10 χρόνια το θρυλικό animated gif που έγινε viral στο Internet πωλήθηκε 300 ΕΤΗ ή αλλιώς 694χιλ. δολάρια!
Σκέφτομαι σοβαρά να κάνω ανασκαφές στο αρχαίο Spectrum του μπαμπά. Είναι σίγουρο ότι όλο και κάποιο ανάλογο γραφικό θα έχει ξεμείνει.
CryptoKitty #896775.
Η Crypto-γατούλα με το όνομα Dragon από το παιγνίδι Cryptokitties πωλήθηκε το 2018 στο ‘ευτελές’ ποσό των 600 ΕΤΗ 1,4 εκ. δολάρια σημερινή τιμή.
Σημείωση: Ο πατέρας και η μητέρα του Dragon είναι διαθέσιμοι. Σπεύσατε.
H Lindsay Lohan επίσης πούλησε μία εικόνα του προσώπου της, η οποία άλλαξε χέρια μερικές φορές φτάνοντας τα 50.000 δολάρια.
Αναμφίβολα, πολύ πιο εύκολα χρήματα από το να διατηρείς night clubs, όπως έκανε η Lindsay στο πρόσφατο παρελθόν…
NFT και στην μουσική βιομηχανία
Η βιομηχανία της μουσικής ακολουθώντας τις τάσεις τα τελευταία χρόνια υιοθέτησε τις streaming υπηρεσίες, συμπιέζοντας τις αμοιβές των μουσικών. Τα NFTs μπορεί να αποδειχθούν ένα σωσίβιο για τους καλλιτέχνες, που εξαιτίας του covid έχασαν και το revenue stream των συναυλιών.
Ο συνιδρυτής των Linkin Park, Mike Shinoda έβγαλε στον αέρα ένα single συνοδευόμενο από την γραφιστική δουλειά του Cain Caser που αποτυπώθηκε με animation σε ένα 75-δευτερολέπτων κλιπ σε NFT. Για την ακρίβεια πωλήθηκε σε μια έκδοση 10 αντιτύπων για 4 ΕΤΗ, δηλαδή περίπου 6.600 δολάρια.
https://dr58mx4d40r1x.cloudfront.net/63686273/high.mp4#t=0.001
Tweet από ..χρυσάφι
Ο Jack Dorsey, ο συνιδρυτής και CEO του Twitter, πούλησε το διάσημο πρώτο tweet “just setting up my twttr”ενυπόγραφα σαν ένα NFT. Τα χτυπήματα στην δημοπρασία ξεκίνησαν από 80.000 και έκλεισαν στα 2.9 εκ δολάρια. Μέσα από μία διαφορετική οπτική αυτό μεταφράζεται σε 580.000 δολάρια η λέξη. Πρόκειται αναμφίβολα για τον πιο πετυχημένο, εμπορικά, συγγραφέα όλων των εποχών..
Αναρωτιέμαι αν ζούσε σήμερα ο Όμηρος πως θα αισθάνονταν..
Ενυπόγραφες αναμνήσεις στο Youtube αξίας 20.000 ευρώ
Τι κι αν τα βίντεο κλιπ με τις κάρτες Pokemon του Logan Paul τα έχουν δει εκατομμύρια μάτια πριν. Η NFT «υπογραφή» του αρκεί για να του εξασφαλίσει 20.000€ έξτρα εισόδημα ανά βίντεο. Καθόλου άσχημα..
125.000 συλλεκτικές κάρτες NFT του William Shatner, γνωστού ως Captain Kirk του Enterprise πωλήθηκαν σε 9 λεπτά μόλις!
Προφανώς λογικό, αφού ο Captain Kirk του διαστημοπλοίου Εντερπράιζ, μπορεί να διακτινιστεί εύκολα στους χιλιάδες θαυμαστές του.
Οι τελευταίοι θα έχουν την ευκαιρία να τις διαπραγματευθούν τις κάρτες τους με την ιδιότητα του Αυθεντικού και να κερδίσουν πολλαπλά στο μέλλον.
Τελικά ο Κάπτεν εξασφάλισε την σύνταξη του, αν και όχι από την Διαγαλαξιακή Ομοσπονδία..
Τα επιτυχημένα παραδείγματα NFTs είναι εκατοντάδες πλέον Οι πιθανές εφαρμογές είναι δεκάδες, ξεκινώντας από τον χώρο της τέχνης , στο show biz, σε συλλεκτικά αντικείμενα, όπως κάρτες και εισιτήρια, στα games ακόμα και στα Media.
Αλήθεια θα μπορούσα να πουλήσω αυτό το άρθρο μου με NFT;
Πέρα της έπαρσης που κρύβει η ερώτηση, η απάντηση είναι ναι! Ο ιδιοκτήτης μίας γκαλερί πλήρωσε 1 Ethereum ($1.800) για να αποκτήσει το πρώτο άρθρο που γράφτηκε για NFT!!!
Μελλοντικές προοπτικές
Ωραία θα πείτε. Αλλά τελικά μήπως πρόκειται για την επόμενη τρελή μόδα που θα ξεφουσκώσει το ίδιο γρήγορα όσο ξεπετάχτηκε; Ίσως, είναι η απάντηση.
Όμως στον χώρο των πνευματικών δημιουργών και των πνευματικών δικαιωμάτων δημιουργείται κάτι πολύ νέο και διαφορετικό από όσα ξέραμε έως τώρα..
Τα NFTs δίνουν την δυνατότητα στον πνευματικό δημιουργό να πουλήσει την δημιουργία του, ελέγχοντας ο ίδιος τα δικαιώματα της και όχι κάποια οργάνωση νομικών που εκπροσωπεί μαζικά τους δημιουργούς.
Για την ακρίβεια έχει την δυνατότητα να πουλήσει το έργο του αυτό καθαυτό, αλλά και το δικαίωμα χρήσης του, χωρίς να απολέσει την πνευματική του ιδιοκτησία. Επιπλέον, έχει την δυνατότητα να βγάλει εκτός από ένα, σειρά από αυθεντικά αντίτυπα! Ή ακόμα, να διατηρήσει το δικαίωμα στις μεταπωλήσεις του έργου, αυτός, αλλά και οι κληρονόμοι του εισπράττοντας ποσοστά από μελλοντικές αγοροπωλησίες!!!.
Φανταστείτε να είχε στην διάθεση του NFT ο Πικάσο, τι δικαιώματα θα εισπράτταν τα εγγόνια και τα δισέγγονα του.
Εάν από την άλλη είστε συλλέκτης, ή γενικότερα αγοραστής – επενδυτής, τότε η περίπτωση είναι πάλι ενδιαφέρουσα. Παρόλο που η αγορά είναι πολύ νέα, τα ποσά που διακινούνται είναι τεράστια, Άρα επενδυτικά, ή καιροσκοπικά υπάρχει τεράστια δυναμική.
Εάν είστε πραγματικά φιλότεχνος, δίνετε την δυνατότητα υποστήριξης σε νέους ψηφιακούς καλλιτέχνες να συνεχίζουν να αναπτύσσουν την δουλειά τους.
Εάν τέλος είστε λίγο «ψωνισμένος», έχετε μία μοναδική ευκαιρία να «φλεξάρετε» εντοπίζοντας τον Νταλί του 21ου αιώνα και να διακοσμήσετε το profile picture σας στα social media με background μία δημιουργία του. Πολύ cool και sexy αναμφίβολα.
Το Ελντοράδο των εξορύξεων της ψηφιακής εποχής φαίνεται να έχει χρυσό, όχι μόνο στα κρυπτονομίσματα αλλά και στην Τέχνη.
—–
Η Ηλέκτρα Γιακαμόζη σπουδάζει Design & Marketing στο πανεπιστήμιο Lancaster της Μ. Βρετανίας και παράλληλα είναι ιδρύτρια και διαχειρίστρια του online shop @so_electra από το 2017.
https://www.linkedin.com/in/electra-yakamozi-23b88b1a8
