Η μάστιγα των fake news, η οποία έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, βρέθηκε στο επίκεντρο της ημερίδας που διοργάνωσαν το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας (ECI) και το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, με συνδιοργανωτές την ΕΡΤ και το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και την υποστήριξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στην ημερίδα εξετάστηκαν όλες οι πτυχές ενός δύσκολου τεχνολογικά φαινομένου. Η συζήτηση κινήθηκε από την επίδραση των fake news στo Brexit και τις αμερικανικές εκλογές, μέχρι το ρωσικό εργοστάσιο των “τρολς” και τη βιομηχανία fake news που αναπτύχθηκε στο Βελέζ στα Σκόπια, για να φτάσει στην αξιοποίηση των αυτόματων ενημερώσεων από τα bots, της μηχανικής μάθησης και της τεχνητής νοημοσύνης, των στοχευμένων επιθέσεων παραπληροφόρησης σύμφωνα με τα διδάγματα της Cambridge Analytica, καθώς και την εξάπλωση του φαινομένου που ονομάζεται echo chamber.
Τους παριστάμενους καλωσόρισε εκ μέρος του Γραφείου του Ευρωκοινοβουλίου στην Ελλάδα ο διευθυντής του. Ο κ. Λεωνίδας Αντωνακόπουλος αναφέρθηκε στην επιτυχία της διαρκούς συνεργασίας του Θεσμού με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας προαναγγέλλοντας όχι μόνον τη συνέχειά της, αλλά και νέες καταστατικές πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τις επικείμενες Ευρωπαϊκές Εκλογές.
Ο επικεφαλής του ECI, (European Communication Institute) Mάριος Νόττας, πήρε τον λόγο μεταξύ των δύο ομάδων τεχνολογιών. Συσχέτισε το αντικείμενο του Σεμιναρίου της προηγούμενης μέρας (Δημοσιογραφία Δεδομένων) με τα Fake News και τον ρόλο τους στην ενεργή πολιτειότητα, εστιάζοντας στην ανάγκη για Ψηφιακή – Πολιτική – “Μιντιακή” Εγγραμματοσύνη. Παρουσίασε το τρέχον έργο του RIDDER (ερευνητικού σκέλους του ECI για την Τεχνολογία της Δημοκρατίας) κα αναφέρθηκε διεξοδικά σε τρεις προτάσεις του RIDDER προς την Πολιτεία καθώς και την θεσμική ενημέρωση που έκανε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Χαιρετισμό στην ημερίδα, η οποία έγινε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου (3 Μαΐου), απηύθυναν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Ξυδάκης, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας Νίκος Δένδιας, και ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης.
Ο Ν. Ξυδάκης αφού ευχαρίστησε τα δημόσια Μέσα, ΕΡΤ και ΑΠΕ-ΜΠΕ, για τη συνδρομή τους στη διεξαγωγή της ημερίδας, καθώς και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας και υπογράμμισε τη διαρκή τους προσπάθεια για δημοσιογραφία με «σωστούς όρους», αναφέρθηκε ιστορικά στο φαινόμενο των ψευδών ειδήσεων και της προπαγάνδας, η οποία έχει ρίζες πίσω στον χρόνο.
«Τώρα τα fake news γίνονται μαζικά όπλα εξόντωσης των ιδεολογικών αντιπάλων και κατασκευής συνειδήσεων» ανέφερε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ για τη σημερινή λαίλαπα προσθέτοντας ότι η σημερινή υποκουλτούρα των εν λόγω «ειδήσεων» έχει καταντήσει μια «μπαναλιτέ» με άπληστους πολιτικούς να κερδοσκοπούν σε βάρος συνειδήσεων, φέρνοντας ως παράδειγμα το φαινόμενο Μπερλουσκόνι στην Ιταλία.
Ο Ν. Ξυδάκης αναφέρθηκε και στο μεταναστευτικό, λέγοντας ότι δεν είναι τυχαία η γιγάντωση των ψευδών ειδήσεων αναφορικά με το ζήτημα, και το που αυτές αποσκοπούν, με θλιβερή παραδοχή την άνοδο της ακροδεξιάς γενικότερα στην Ευρώπη. Τέλος, μιλώντας για το ελληνικό τοπίο, αναφέρθηκε στο λεγόμενο τρίγωνο της διαπλοκής το οποίο έφτασε να βλάψει ακόμα και την οικονομική ακεραιότητα της χώρας, με τα θλιβερά σημερινά αποτελέσματα των μνημονίων.
Ο Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, Ν. Δένδιας, στον χαιρετισμό του, σημείωσε ότι η ελευθερία του Τύπου δεν είναι δεδομένη, φέρνοντας ως παράδειγμα την Τουρκία, ενώ συγκεκριμένα για τη χώρα μας, είπε ότι στην Ελλάδα έχουμε μια τάση δαιμονοποίησης της αντίθετης άποψης. Τόνισε ότι το διαδίκτυο επέφερε τεράστιες αρνητικές αλλαγές ως προς τη γιγάντωση του φαινομένου των fake news λέγοντας ότι η κάθε χώρα ξεχωριστά αλλά και συνολικότερα η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βρει τις κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες για την αντιμετώπισή του.
Για τη μακρά ιστορία των ψευδών ειδήσεων και της προπαγάνδας μίλησε και ο επικεφαλής του Ποταμιού Στ. Θεοδωράκης στον χαιρετισμό του. Στην Ελλάδα, σημείωσε ο κ. Θεοδωράκης, καθυστερήσαμε να εντοπίσουμε το μέγεθος του προβλήματος, προσθέτοντας ότι τα χρόνια της κρίσης υπήρξε μία επέλαση των ψευδών ειδήσεων οδηγώντας τον κόσμο να πιστεύει τα «διάφορα τέρατα» που του σέρβιραν. Μιλώντας για τους κανόνες, αναφέρθηκε στην ΕΕ και στο παράδειγμα της Γαλλίας.
«Ο Μακρόν έχει πάρει κάτι ενδιαφέρουσες αποφάσεις το τελευταίο διάστημα και πιστεύω οτι η ΕΕ, ως θεσμός πια, πρέπει να αποφασίσει να αντιπαρατεθεί με τους πολυεθνικούς κολοσσούς που κατέχουν τα κοινωνικά δίκτυα», τόνισε και διευκρίνισε πως μιλάει για κανόνες, με στόχο την αξιολόγηση, την ιεράρχηση και τελικά την ανάλυση και σύνδεση των γεγονότων με την πραγματικότητα των πολιτών.
Οι κανόνες προηγούνται, πρέπει να τεθούν και τα κοινωνικά δίκτυα δεν μπορούν να είναι ανεξέλεγκτα σε αυτή την ανοδική φάση που έχουν στην επιρροή της κοινής γνώμης», τόνισε ο Σταύρος Θεοδωράκης.
Ειδική βαρύτητα έδωσε στην εκπαίδευση των παιδιών του Δημοτικού σε σχέση με τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων, προτείνοντας «να αφαιρέσουμε άχρηστη γνώση από τα δημοτικά σχολεία για να προσθέσουμε πληροφόρηση γι’ αυτό που συμβαίνει στα παιδιά μας, γι’ αυτό που ζουν στο Ίντερνετ, γι’ αυτό που ζουν στα κινητά τηλέφωνα. Να ενημερωθούν από τώρα γιατί αύριο θα είναι αργά».
Το “κυρίως πιάτο” της εκδήλωσης ήταν οι παρουσιάσεις των ελληνικών εφαρμογών καταπολέμησης των ψευδών ειδήσεων από τους:
Νίκο Σαρρή, προϊστάμενο του τμήματος Innovation Lab της εταιρίας ATC με επίδειξη της λειτουργίας των εφαρμογών Truly Media και TruthNest. To Truly Media είναι μία εφαρμογή συλλογής, οργάνωσης και εκτίμησης της αξιοπιστίας πληροφοριών που βρίσκονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το TruthNest είναι μία εφαρμογή ανάλυσης περιεχομένου που προέρχεται από το Twitter και προσφέρει στους χρήστες χρήσιμα στοιχεία που μπορούν να τους βοηθήσουν στην εκτίμηση της αξιοπιστίας πληροφοριών και πηγών.
Βαλεντίνο Τζέκα, δημιουργό της Fight Hoax, με παρουσίαση των τεχνολογιών που έχει αναπτύξει η Fight Hoax, η οποία ήδη τυγχάνει θερμής αποδοχής σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο ως μία αξιόπιστη απάντηση στα fake news.
Δημήτρη Παπαευαγγέλου, δημιουργό του plagiari.sm.
Το plagiari.sm είναι ένα λογισμικό το οποίο παρακολουθεί, ανιχνεύει, αναλύει και αναφέρει σε πραγματικό χρόνο τη λογοκλοπή και την αλυσίδα παραποίησης της είδησης όπως συμβαίνει στις ψηφιακές δημοσιογραφικές πλατφόρμες.
Θανάση Βεργούλη, Επιστημονικό Συνεργάτη στο ΙΠΣΥ του ΕΚ «Αθηνά». Οι αιτίες των Ψευδών Ερευνών και τα Τεχνολογικά Εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν το δημοσιογράφο και τον απλό πολίτη στο φιλτράρισμα των προβληματικών επιστημονικών μελετών.
Η υπόθεση Πολκ στο ψηφιακό περιβάλλον
Οι δράσεις του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας (ECI) συνεχίζονται με την ημερίδα «Δολοφονία Πολκ: 70 χρόνια μετά» η οποία θα διεξαχθεί στις 25 Μαΐου 2018, στις 11:00, στα Γραφεία του Ευρωπαϊκό Κοινοβουλίου στην Ελλάδα. Σκοπός της διοργάνωσης είναι να φέρει την υπόθεση της δολοφονίας του Aμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ στη Θεσσαλονίκη, τον Μάιο του 1948, μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ελληνικής Ιστορίας, στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον επικοινωνίας και ενημέρωσης.
