Πέρασαν ήδη 10 χρόνια από την πτώση της Lehman Brothers, την αρχή μιας αδυσώπητης κρίσης που κατέστρεψε τα πάντα στο πέρασμα της. Κανείς δεν έμεινε ανεπηρέαστος από τα γεγονότα και φυσικά ούτε η Ελλάδα μιας και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα κλυδωνίστηκε με τεράστια σφοδρότητα.
Τα γεγονότα της 15 Σεπτεμβρίου αφηγείται ο CEO της Revolut, Nikolay Storonsky, ο οποίος εργαζόταν τότε ως trader στην Lehman. Μια μοναδική ευκαιρία να δούμε πως μπορεί μια φούσκα να σκάσει, αλλά και πως μπορεί κάτι να γεννηθεί μέσα από τις στάχτες και να δημιουργήσει μια πραγματική επανάσταση!
Η παρακάτω συνέντευξη δόθηκε εχθές στο BBC.
Ερώτηση: Ποιος ήταν ο ρόλος σας στη Lehman; Πόσο καιρό ήσουν εκεί;
Nik Storonsky: Ήμουν Equity Derivatives Trader στη Lehman για 2 χρόνια, από το 2006-2008.
Ερώτηση: Μήπως είχατε υποψίες ότι το επιχειρηματικό μοντέλο επρόκειτο να καταρρεύσει (ειδικά γύρω από την εξάρτηση από τη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση);
Nik Storonsky: Καθόλου, ήταν μεγάλη και ισχυρή επενδυτική τράπεζα, οπότε η ανακοίνωση ήρθε ως σοκ (όπως για πολλούς), χωρίς καμία απολύτως προειδοποίηση.
Ερώτηση: Το επιχειρηματικό μοντέλο τιτλοποίησης ήταν κατανοητό σε ολόκληρη την τράπεζα;
Nik Storonsky: Ναι, ήταν.
Ερώτηση: Πότε άρχισες να έχεις υποψίες και να συνειδητοποιείς ότι συμβαίνει κάτι μεγάλο;
Nik Storonsky: Όταν η τιμή του μετοχικού κεφαλαίου της Lehman Brothers έπεσε στο μηδέν για ένα δευτερόλεπτο – σκεφτήκαμε ότι υπήρξε πρόβλημα στο τερματικό της Bloomberg. Αμέσως έφτασε τα 20 δολάρια. Ωστόσο, ήταν ένα κακό σημάδι – σε 2 εβδομάδες χτύπησε ξανά το μηδέν λόγω της ανακοίνωσης για πτώχευση.
Ερώτηση: Σε ποιο σημείο έγινε σαφές από την τράπεζα πήγαινε προς τα κάτω;
Nik Storonsky: Μόνο κατά την αναγγελία – κανείς δεν πίστευε ότι θα ερχόταν η πτώχευση. Για τον επόμενο μήνα ψάχναμε δουλειά και υπήρξαν φήμες ότι η Nomura απέκτησε το franchise.
Ερώτηση: Ποιες είναι οι αναμνήσεις σας από την εβδομάδα που έπεσε η τράπεζα;
Nik Storonsky: Ήμασταν στο γραφείο χωρίς να κάνουμε τίποτα απολύτως, το οποίο ήταν σουρεαλιστικό. Καμία από τις οθόνες συναλλαγών δεν ήταν ενεργοποιημένη. Όλοι έπαιζαν το μόνο online παιχνίδι που δεν έχει μπλοκάρει – το οποίο αφορούσε την κατάρριψη ελικοπτέρων. Έγινε κάτι σαν ένας άτυπος διαγωνισμός για να αποτρέψει την πλήξη.
Ερώτηση: Τι συνέβη στον απόηχο των συνταρακτικών αυτών γεγονότων;
Nik Storonsky: Ήμουν τυχερός γιατί ποτέ δεν είχα μείνει πραγματικά χωρίς δουλειά. Η Nomura αγόρασε το τμήμα μου και ταυτόχρονα έλαβα μια προσφορά από την Credit Suisse, την οποία και δέχτηκα. Έφτασα όπως κάθε μέρα στο γραφείο στην ώρα μου, όπως και οι περισσότεροι. Ωστόσο, θα μπορούσατε να δείτε ήδη ανθρώπους από άλλα τμήματα που μάζευαν τα πράγματά τους σε κούτες για να φύγουν, και τους ανθρώπους που δεν έχουν καμία δουλειά να κάνουν. Εκείνοι των οποίων οι θέσεις εργασίας ήταν αβέβαιες ήταν αρκετά φορτισμένοι, ήμασταν απλά τυχεροί ότι η ομάδα μας είχε κάποια ασφάλεια εργασίας.
Ερώτηση: Γνωρίζατε εκείνη τη στιγμή πόσο μεγάλη επίπτωση θα είχε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα;
Nik Storonsky: Εκείνη την εποχή δεν μπορούσα να κατανοήσω το αποτέλεσμα που θα είχε. Μόλις είχα αποφοιτήσει και βρισκόμουν σε δουλειά που μου άρεσε.
Ερώτηση: Πότε άρχισαν οι σκέψεις για τη Revolut, μπορείτε να τις συνδέσετε απευθείας με τη Lehman ή ήταν κάτι άλλο που το πυροδότησε;
Nik Storonsky: Είδα από πρώτο χέρι ότι η Lehman ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει τεχνολογία που ήταν πολύ καλύτερη σε σύγκριση με άλλες τράπεζες, αλλά δυστυχώς γι’ αυτούς δεν ήταν επαρκώς κεφαλαιοποιημένες. Μου δίδαξαν τις θεμελιώδεις δεξιότητες που πιστεύω ότι με έφτασαν στο σημείο όπου είμαι σήμερα. Η εκκίνηση οτιδήποτε καινούργιου είναι εξαιρετικά δύσκολη και πρέπει πραγματικά να έχεις χαρακτήρα, νοοτροπία και μυαλά για να σπάσεις τοίχους, κάτι που σίγουρα μας είχε ενσταλαχτεί όσο ήμασταν στη Lehman.
Πολλά από τα κορυφαία στελέχη της Lehman Brothers που έφυγαν μετά την κατάρρευση αποφάσισαν να ξεκινήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις. Μια γενιά επιχειρηματιών γεννήθηκε από τις στάχτες, αλλά ήταν αρκετά απογοητευμένοι με το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Όπως ανέφερα, ήμουν ένας από τους τυχερούς. Ο Nomura αγόρασε το τμήμα μας, αλλά κατέληξα να λαμβάνω μια προσφορά από την Credit Suisse, όπου τελικά συναντήθηκα με τον Vlad Yatsenko, συνιδρυτής και CTO της Revolut.
Ήμασταν τόσο απογοητευμένοι με τις χρεώσεις που σχετίζονταν με την αποστολή χρημάτων στο εξωτερικό και ιδρύσαμε τη Revolut τον Ιούλιο του 2015 ως ένα τρόπο για την ανοικοδόμηση από το μηδέν μιας εναλλακτικής τραπεζικής λύσης με τη χρήση της τεχνολογίας.
Η Revolut είναι σήμερα η ταχύτερα αναπτυσσόμενη FinTech της Ευρώπης, έχοντας εξασφαλίσει 336 εκατ. δολάρια από επενδυτές και κεφαλαιοποίηση που φτάνει τα 1,7 δισ. δολάρια. Ανοίγουμε 8.000 νέους λογαριασμούς κάθε μέρα και έχουμε ξεπεράσει τα 2,5 εκατομμύρια πελάτες σε όλη την Ευρώπη.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι ο τραπεζικός τομέας έχει αλλάξει / παραμείνει ο ίδιος;
Nik Storonsky: Οι τράπεζες έχουν χάσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην πρόσληψη. Τα τελευταία 10 χρόνια, έχουμε αρχίσει να βλέπουμε ότι όλα τα λαμπρά νεαρά μυαλά πηγαίνουν στην τεχνολογία. Είναι διψασμένοι και αυτό τους οδηγεί στην επιτυχία.
Ερώτηση: Τι νομίζετε για το μεταβαλλόμενο τοπίο των τραπεζών από τότε; Οι τράπεζες στην Ευρώπη, για παράδειγμα, αναγκάστηκαν να απορρίψουν ένα τεράστιο ποσό επισφαλών δανείων, να αναθεωρήσουν τα μοντέλα τους, δηλαδή το μοντέλο της επενδυτικής τραπεζικής, να προωθηθούν στην ψηφιακή εποχή. Πιστεύετε ότι έχουν κάνει αρκετά;
Nik Storonsky: Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες δεν επιτρέπουν την υπερβολική μόχλευση στις τράπεζες, επομένως είμαστε πολύ καλύτερα προστατευμένοι από τα περιστατικά αυτά που συμβαίνουν ξανά. Σημαντικές αλλαγές στο ρυθμιστικό σύστημα βοήθησαν, παράλληλα με τις τράπεζες που ενισχύουν τα κεφαλαιακά τους αποθέματα από τη χρηματοπιστωτική κρίση.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι νέες επιχειρήσεις θα άρουν το εμπόδιο της εμπιστοσύνης; Είναι αδιαμφισβήτητο ότι – παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες έχουν δικά τους θέματα εμπιστοσύνης – εξακολουθούν να είναι τα σεβαστά ονόματα στις επιχειρήσεις και είναι πιθανό να παραμείνουν, σε βάρος των καταναλωτών.
Nik Storonsky: Ναι, νομίζω ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να εμπιστεύονται περισσότερο τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, αλλά θα έλεγα ότι η εμπιστοσύνη στις τράπεζες δεν είναι τόσο ισχυρή.
Πρόσφατα σκάνδαλα που υπονόμευσαν τα μεγαλύτερα ονόματα και νομίζω ότι αρχίζουμε να βλέπουμε τις νεοσύστατες επιχειρήσεις να κερδίζουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Fintech να επενδύσει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μέσω της διαφάνειας, της ειλικρίνειας, της συνεργασίας και της καλύτερης πελατειακής εμπειρίας.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι ενδέχεται να υπάρχουν πολλές ψηφιακές τράπεζες / επιχειρήσεις ηλεκτρονικού χρήματος στην αγορά αυτή τη στιγμή; Θα υπάρξει ποτέ κάποια στιγμή, όταν είναι ώρα να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την ενοποίηση / συγχώνευση; Αυτό είναι ένα ερώτημα που αντιμετωπίζουν στην πραγματικότητα πολλές μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης αυτή τη στιγμή.
Nik Storonsky: Πιστεύουμε ότι ο αυξημένος ανταγωνισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία. Όσο υπάρχει καινοτομία, υπάρχει χώρος για περισσότερους παίκτες στο χώρο. Αν οι υπηρεσίες συνεχίσουν να δημιουργούν νέα προϊόντα ή να χρησιμοποιούν νέα τεχνολογία, θα μπορούμε να προσφέρουμε μια πιο ανταγωνιστική αγορά και να προσφέρουμε καλύτερες εμπειρίες τους χρήστες. Πιστεύουμε επίσης ότι ο ανταγωνισμός στο χώρο μας εμποδίζει την εφησυχασμό. Εάν οι εταιρείες προσπαθούν συνεχώς να δημιουργήσουν καλύτερα χρηματοοικονομικά προϊόντα για τους πελάτες τους, θα βελτιώσουμε τον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στο σύνολό του.
Πολλές από τις μεγαλύτερες τράπεζες έχουν πάρα πολύ εσωτερική πολυπλοκότητα για να ανταγωνιστούν τις ταχείες και ευκίνητες νεοσύστατες επιχειρήσεις και ψηφιακές τράπεζες. Προκειμένου να προσαρμοστούν, αναμένουμε από αυτούς να εδραιώσουν και να αποκτήσουν πολλά υποσχόμενες startups. Αναμένουμε από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας να είναι πιο ευέλικτες από τις παραδοσιακές τράπεζες για να αρχίσουν να επενδύουν σε υποσχόμενες τεχνολογικές πλατφόρμες και νεοσύστατες εταιρείες!
