H στήλη πήγε διακοπές, ως είθισται, ξεκουράστηκε όχι όσο θα ήθελε και πλέον επιστρέφει στις επάλξεις του Startupper, έχοντας ως αρχικό στόχο κάθε Δευτέρα πρωί να είναι online ένα σημείωμα με …κακώς κείμενα από το Ελληνικό Startup Οικοσύστημα και γύρω από αυτό.
Μπορείτε να συμφωνήσετε ή να διαφωνήσετε μαζί μου, αλλά αυτή είναι η άποψη μου και αυτή θα συνεχίσω να καταθέτω από αυτή εδώ τη στήλη.
Παρεμπιπτόντως, ήθελα καιρό να γράψω για το αρκετά φιλόδοξο πλάνο του υπουργείου Παιδείας -όπου εντάσσεται ο τομέας έρευνας και τεχνολογίας – για τη δημιουργία του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), το οποίο πρόκειται να χρηματοδοτηθεί -κατά κύριο λόγο από την ΕΕ- συνολικά με το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 240 εκατ. ευρώ! Μάλιστα, η διαδικασία έχει προχωρήσει πολύ, ο σχετικός νόμος ψηφίστηκε και τα πρώτα χρήματα (18 εκατ. ευρώ) οδεύουν προς εκταμίευση. Στόχος του project είναι να περιορίσει τις απώλειες νέων επιστημόνων που φεύγουν στο εξωτερικό. Και για να το πετύχει αυτό, πρακτικά το c θα χρηματοδοτεί διδακτορικά και ερευνητικά προγράμματα.
Ακούγεται ωραίο υπό την έννοια, ότι όπως λένε στο υπουργείο με αυτό οι νέοι επιστήμονες θα έχουν μία εναλλακτική επιλογή προκειμένου να μη φύγουν από τη χώρα και να περιοριστεί το φαινόμενο του αποκαλούμενου “Brain Drain”.
Μόνο που οι νέοι επιστήμονες που επιλέγουν να αλλάξουν χώρα, δεν το κάνουν, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, προκειμένου να κάνουν το διδακτορικό τους ή να απασχοληθούν σε κάποιο ερευνητικό πρόγραμμα πανεπιστημίου. Φεύγουν γιατί θέλουν να βρουν μία θέση εργασίας. Και το project του ΕΛΙΔΕΚ δεν αναφέρει κάτι για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας! Τουλάχιστον, με βάση όσα έχω διαβάσει και καταλάβει.
Έχω την αίσθηση ότι πρακτικά αυτό που θα γίνει είναι ότι οι νέοι επιστήμονες που θα χρηματοδοτηθούν από το ΕΛΙΔΕΚ θα καθυστερήσουν για 2-3 χρόνια την μετακίνηση τους σε άλλη χώρα. Γιατί πολύ απλά όταν θα τελειώσουν το διδακτορικό τους ή θα ολοκληρωθεί το ερευνητικό πρόγραμμα που συμμετέχουν, πάλι θα χρειαστεί να ψάχνουν για δουλειά. Και τα πραγματικά «καλά μυαλά» θα φύγουν. Γιατί ακόμη και αν θέλουν να μείνουν, που θα βρουν δουλειά; Θα κάνουν το δικό τους Startup τη στιγμή που η φορολογία για τις ΙΚΕ τείνει να γίνει απαγορευτική για έναν νέο επιχειρηματία; Ή θα πάνε σε κάποια ελληνική ή ξένη επιχείρηση που κάνει απολύσεις; Είναι αυτή η απάντηση στο brain drain;
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η Ελλάδα δεν πάσχει από ερευνητικά προγράμματα. Αν δείτε τα νούμερα, η χώρα μας είναι πολύ υψηλά – αναλογικά με τον πληθυσμό της – στην απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για την έρευνα. Το πρόβλημα μας είναι ότι δεν έχουμε καταφέρει να συνδέσουμε την έρευνα που γίνεται από τα ελληνικά πανεπιστήμια και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα με την πραγματική οικονομία.
Η συνεργασία πανεπιστημίων με τον ιδιωτικό τομέα είναι πολύ μικρή και ο αριθμός των ερευνητικών προγραμμάτων που μετεξελίσσονται σε Startups ή σε προϊόντα που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολλοί και χρειάζονται πολύ μεγάλη ανάλυση. Όπως χρειάζεται να «σπάσουν» και πολλά αυγά προκειμένου να σταματήσει αυτό το φαινόμενο.
Αυτή τη στιγμή, το ζητούμενο για την Ελλάδα είναι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Και εκεί θα πρέπει να επικεντρωθούμε. Καλή η χρηματοδότηση διδακτορικών και ερευνητικών προγραμμάτων, αλλά δεν νομίζω ότι αυτή τη στιγμή χρειάζεται να κάνουμε έρευνα για την έρευνα.
Αλλά να δούμε πως θα συνδέσουμε την έρευνα με την πραγματική οικονομία. Ενδεχομένως, αυτό που θα έπρεπε να δοκιμάσει το κράτος θα ήταν να επιλέξει ορισμένους τομείς, όπου η Ελλάδα έχει εξαιρετικού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό (π.χ. τουρισμός, μικροηλεκτρονική, φαρμακευτικά προϊόντα) και να επιδιώξει να δημιουργήσει οικοσυστήματα όπου πανεπιστήμια και ιδιωτικές επιχειρήσεις θα είχαν στενή σχέση. Και το αποτέλεσμα θα ήταν είτε νέες επιχειρήσεις είτε ενίσχυση υπάρχοντων ελληνικών είτε ακόμη και να προσελκύσεις επενδυτές από το εξωτερικό που βλέποντας ότι σε έναν τομέα κάτι γίνεται στην Ελλάδα, θα έκαναν το βήμα. Αλλά, είπαμε για να το κάνεις αυτό, θα πρέπει να «σπάσεις» αυγά. Αλλιώς, ομελέτα δεν γίνεται…
