Tο Startupper.gr μίλησε με τον υπεύθυνο λειτουργίας του EIT Digital, Federico Menna, υπεύθυνο για τις δράσεις του ευρωπαϊκού hub καινοτομίας για την Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα.
F. Menna: Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία της συνέντευξης και για να συστηθώ στο κοινό του Startupper, είμαι υπεύθυνος λειτουργίας του EIT Digital με έδρα τις Βρυξέλλες και αυτή τη στιγμή είμαι επίσης διευθυντής του ιταλικού hub το οποίο καλύπτει την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα. Σαν υπεύθυνος ανάπτυξης του Ιταλικού hub και του οικοσυστήματος ψηφιακής καινοτομίας θα δώσουμε έμφαση στην διασύνδεση με τις χώρες κάτω από την δικαιοδοσία μας. Μεταξύ των τριών, η Ελλάδα είναι αυτή όπου βλέπουμε τις περισσότερες δυνατότητες και προοπτικές στο μέλλον και σε κάθε περίπτωση είναι μια σημαντική αγορά για μας.
Startupper: Μπορείτε να μας πείτε μερικές συνοπτικές πληροφορίες για το EIT Digital; Αν δεν κάνουμε λάθος πρόκειται για ένα από τα πρώτα hubs του European Institute of Technology;
F. Menna: To ΕΙΤ είναι ένα σώμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ιδρύθηκε το οποίο αποτελείται από διάφορες κοινότητες καινοτομίας – τομείς οι οποίες δημιουργήθηκαν με τη πάροδο των ετών. Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε το 2010, με τη δημιουργία του EIT Digital, καθώς και δύο άλλων hubs για την ενέργεια (ΣΣ. InnoEnergy) και την κλιματική αλλαγή (ΣΣ. Climate KIC). Κλείσαμε δέκα έτη λειτουργίας πέρυσι, οπότε είμαστε αρκετά ώριμοι τώρα ως οργανισμός. Το ΕΙΤ υποστηρίζει την παραγωγή καινοτομίας σε όλη την Ευρώπη, την διασύνδεσή της με μεγάλες εταιρείες αλλά προσφέρει και εκπαίδευση με στόχο την δημιουργία της νέας γενιάς ευρωπαίων επιχειρηματιών.
Startupper: Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη διάρκεια ζωής για τα hubs του EIT, 7 έτη αν δεν κάνoυμε λάθος.
F. Menna: Και ναι και όχι. Η διάρκεια ζωής είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη έτσι ώστε να καλλιεργηθεί το οικοσύστημα και να συνεχίσει να αναπτύσσεται, αυτή που δεν είναι απεριόριστη είναι η οικονομική υποστήριξη. Σαν ιδέα το EIT ξεκίνησε όταν ο Barroso ήταν πρόεδρος της Επιτροπής και ο στόχος ήταν η συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα έτσι ώστε να δημιουργήσουμε βιώσιμους οργανισμούς. Αυτή η υποστήριξη διαρκεί αρκετά χρόνια με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση αρχικά έτσι ώστε κάθε hub να καταστεί βιώσιμο και αυτάρκες.
Startupper: Το EIT Digital ασχολείται με πολλούς θεματικούς τομείς, προωθώντας την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα αλλά και την εκπαίδευση. Πώς συνδέονται όλα αυτά μεταξύ τους; Ειδικά σε ότι έχει να κάνει με την πανευρωπαϊκή συνεργασία και υποστήριξη του digital transformation ειδικά σε τομείς όπως οι έξυπνες πόλεις και το deep-tech.
F. Menna: Ναι, υπάρχουν πολλοί τομείς αλλά το πρώτο πράγμα που θα ήθελα να αναφερθώ είναι η “βαθιά τεχνολογία” και οι ψηφιακές τεχνολογίες γενικά. Δεν αναφερόμαστε μόνο στην προοδευτική καινοτομία ή μόνο στην καινοτομία του επιχειρηματικού μοντέλου, στοχεύουμε το disrupt μαζί βέβαια με το τεχνολογικό στοιχείο, το οποίο για εμάς είναι θεμελιώδες. Όσον αφορά τις περιοχές όπου δραστηριοποιούμαστε, εντοπίσαμε πέντε τομείς στους οποίους πιστεύουμε ότι έχουν να πουν πολλά για την Ευρώπη στρατηγικά, οι τομείς αυτοί είναι, φυσικά, το τεχνικό επίπεδο των ψηφιακών τεχνολογιών όπως για παράδειγμα η τεχνητή νοημοσύνη, το IoT, τα δίκτυα επόμενης γενιάς και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Και επιπλέον, έχουμε τέσσερις κάθετες περιοχές, οι οποίες είναι οι ψηφιακές πόλεις αλλά και όλα τα δεδομένα των πόλεων για την παροχή νέων υπηρεσιών, προς όφελος των πολιτών ή των βιομηχανιών. Στη συνέχεια, έχουμε την ψηφιακή βιομηχανία, η οποία είναι, φυσικά, η “Bιομηχανία 4.0”, η υγεία και ευεξία στις οποίες περιλαμβάνεται η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση, και οτιδήποτε άλλο εκτός νοσοκομείου αλλά και τον μετασχηματισμό του χρηματοπιστωτικού και ασφαλιστικού τομέα.
Έχουμε τρεις διαφορετικούς πυλώνες όπου υποστηρίζουμε τους παραπάνω τομείς:
Στο πανευρωπαϊκό οικοσύστημά μας, με περισσότερους από 350 εταίρους, τρέχουμε προγράμματα επιχειρηματικής επιτάχυνσης για να οικοδομήσουμε την επόμενη γενιά των ευρωπαϊκών μονόκερων. Υποστηρίζουμε εταιρείες που έχουν ήδη καλή παρουσία στην αγορά ή έχουν προσελκύσει επενδυτές σε μία χώρα, και τις υποστηρίζουμε για να αναπτυχθούν.
Έχουμε δημιουργήσει ένα «εργοστάσιο καινοτομίας» όπου υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις πρώιμου σταδίου, οι οποίες αργότερα θα μεταφερθούν στο τμήμα επιτάχυνσης.
Τέλος, έχουμε και τον σημαντικό πυλώνα της εκπαίδευσης γιατί όπως λέμε, στο EIT digital δεν υπάρχει καινοτομία χωρίς εκπαίδευση. Και πιστεύουμε πραγματικά ότι πρέπει να εργαστούμε πάνω στις δεξιότητες για την αναβάθμιση των ταλέντων και όχι μόνο, αλλά και για να εκπαιδεύσουμε μια ολόκληρη νέα γενιά επιχειρηματιών, ψηφιακών επιχειρηματιών και ηγετών. Όλα τα παραπάνω βρίσκονται στον πυρήνα του EIT Digital.
Startupper: Θα μπορούσαμε να εστιάσουμε στα εργαλεία υποστήριξης επιχειρήσεων σε πρώιμο στάδιο, αλλά και τις Scaleups και πώς τις συνδέετε με μεγάλα ευρωπαϊκά ενδιαφερόμενα μέρη, όπως για παράδειγμα εταιρείες και άλλους Stakeholders;
F. Menna: Έχουμε ένα funnel που ονομάζουμε stand up, startup και scaleup. Αυτό είναι λοιπόν το ταξίδι ενός επιχειρηματία στο EIT Digital. Στη φάση επώασης, συλλέγουμε ιδέες από φοιτητές, enterpreneurs, εταιρείες οι οποίες θα μετουσιωθούν σε MVPs σε μια νεοσύστατη επιχείρηση για παράδειγμα, σε έναν κύκλο καινοτομίας ο οποίος θα εμπορευματοποιήσει τα αποτελέσματα. Και αυτό γίνεται μαζί με τους εταίρους μας, εταιρείες που είναι για παράδειγμα πρόθυμες να εξερευνήσουν μια νέα επιχειρηματική γραμμή, δημιουργώντας μια spin-off αλλά και με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια. Έχουμε τα κορυφαία στο οικοσύστημά μας, που θέλουν να εμπορευματοποιήσουν τα καλά αποτελέσματα της έρευνάς τους. Και στη συνέχεια έχουμε τη φάση κλιμάκωσης, με την ομάδα των εταιρειών που έχουμε ήδη δημιουργήσει να περνάνε από τη φάση εκκίνησης στη φάση του Scaleup.
Startupper: Ας έρθουμε στην Ελλάδα. Έχετε ήδη παρουσία στην χώρα μας και ειδικά μέσω του Found.ation.
F. Menna: Ναι, το Found.ation είναι ένας από τους συνεργάτες μας στην Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια. Τρέχουμε μαζί ένα από τα σημαντικότερα προγράμματά μας, το Venture Program, το οποίο βοηθά τους επιχειρηματίες στις χώρες του Regional Innovation Scheme (ΣΣ. RIS, χώρες με όχι τόσο εξελιγμένο οικοσύστημα καινοτομίας, σε αυτό περιλαμβάνεται και η Ελλάδα). Επίσης το Foundation μας βοηθά επίσης στην ανίχνευση ελληνικών Scaleups που θέλουν να αναπτυχθούν στην Ευρώπη (είχαμε ένα πολύ καλό παράδειγμα πριν από μερικά χρόνια, την Apifon, η οποία στην Ελλάδα είναι αρκετά δημοφιλής. Τέλος, εδώ και τρία έτη δημοσιεύουμε μαζί μια έκθεση για το οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
Προκύπτουν δύο σημαντικά στοιχεία από αυτή τη συνεργασία: πρώτα απ’ όλα, βλέπουμε ότι το οικοσύστημα αυξάνεται σημαντικά, η Ελλάδα γίνεται πραγματικά μια σημαντική αγορά και ταυτόχρονα είναι καλό για εμάς γιατί μας δείχνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες του EIT Digital.
Επιπρόσθετα εκτός από την καταγραφή των Startups εργαζόμαστε και για τον εταιρικό ψηφιακό μετασχηματισμό στην Ελλάδα με άλλη μια έκθεση και είμαστε πολύ χαρούμενοι που συνεργαζόμαστε μαζί τους.
Startupper: Υπάρχει ένας βασικός συνεργάτης ανά χώρα ή συνεργάζεστε και με περισσότερους;
F. Menna: Στην πραγματικότητα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα έχουμε έξι εταίρους, όπως για παράδειγμα ο όμιλος Mellon, μια εταιρεία ψηφιακού μετασχηματισμού με ψηφιακές τεχνολογίες στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Έχουμε επίσης συνεργασία με το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας, στη Λάρισα, όπου χτίζουν ένα νέο hub εκεί. Είναι επίσης πολύ δραστήριοι μια και όπως το Foundation, ανοίγουν την πόρτα σε πολλούς άλλους οργανισμούς, είναι ένα είδος hub για εμάς. Συνεργαζόμαστε επίσης και με μερικές καινοτόμες ΜμΕ ενώ βρισκόμαστε σε επαφή με πανεπιστήμια για να ενταχθούν στο οικοσύστημα μας.
Startupper: Yποθέτω ότι η Ελλάδα μπορεί να αναβαθμιστεί περαιτέρω σαν χώρα (ΣΣ. Σε επίπεδο καινοτομίας) και να μετατραπεί σε μεγαλύτερο κόμβο στο EIT;
F. Menna: Aυτή είναι η φιλοδοξία μας. Ναι, θέλουμε να αναπτύξουμε τις δραστηριότητές μας στην Ελλάδα. Για παράδειγμα ασχολούμαστε επίσης όλο και περισσότερο με την τοπική αυτοδιοίκηση, είμαστε σε επαφή με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, θέλουμε να είμαστε πλήρως ενσωματωμένοι στο τοπικό οικοσύστημα και να συνδεθούμε πραγματικά με τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, (πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα κ.α.).
Startupper: Οπότε να περιμένουμε περισσότερα προγράμματα να υλοποιούνται στην χώρα μας;
F. Menna: Βεβαίως! Aν δούμε τις δραστηριότητές μας τα τελευταία χρόνια, όπως για παράδειγμα με την Mellon, όπου συνεργαζόμαστε σε ένα project για τον τραπεζικό τομέα, αλλά και ένα έργο με έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας τροφίμων. Συνεργαζόμαστε όλο και περισσότερο με Έλληνες εταίρους και θέλουμε να κάνουμε ακόμα περισσότερα το αμέσως προσεχώς διάστημα.
Startupper: Πώς συγκρινόμαστε με άλλες χώρες της Ευρώπης στην περιοχή μας και ειδικά με την Ιταλία, για παράδειγμα, και τι είναι αυτό που ψάχνετε από το ελληνικό οικοσύστημα και τις νεοφυείς επιχειρήσεις; Κάποιοι συγκεκριμένοι τομείς;
Δεν θα ήθελα να συγκρίνουμε χώρες μεταξύ τους, ήδη η Ευρώπη είναι αρκετά κατακερματισμένη, έτσι, αν θα θέλαμε να συγκρίνουμε κάτι είναι για να διατηρήσουμε και να αναπαράγουμε κάτι καλό. Σε γενικές γραμμές το οικοσύστημα στην Ελλάδα δεν είναι τόσο διαφορετικό από την Ιταλία, φυσικά, στην Ιταλία λειτουργούμε από το 2010, έτσι, το οικοσύστημα εκεί είναι μεγαλύτερο, αλλά βλέπω πολλές ευκαιρίες στην Ελλάδα, έχετε καλά πανεπιστήμια, βλέπω όλο και περισσότερους επιταχυντές, όπως για παράδειγμα ο πρόσφατος της Oracle με το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών.
Κάθε χρόνο βλέπουμε μεγαλύτερη όρεξη για επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Έτσι, όταν ξεκινάμε τα προγράμματά μας, έχουμε πολλούς founders που θέλουν να είναι στο ξεκίνημά τους μαζί μας. Αυτό είναι πολύ καλό. Ειδικά στους πέντε βασικούς μας τομείς βλέπω ότι καλύπτονται αρκετά καλά, βλέπω πολλές δραστηριότητες στην υγεία και την ευεξία, στην βιομηχανία, στις έξυπνες πόλεις… Αλλά αυτό που παρατήρησα είναι ότι υπάρχει μεγάλη δραστηριότητα στην Ελλάδα στο Fintech, πέρα από την Mellon για παράδειγμα η Crowdpolicy τρέχει ένα μεγάλο πρόγραμμα με τη Visa και αναμένουμε αρκετές Startups στο αντικείμενο.
Startupper: Πως πρέπει να προετοιμαστούν οι Startups πριν απευθυνθούν σε εσάς;
F. Menna: Αυτό που προτείνουμε για τις Startups, και είναι μια γενική παρατήρηση όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά γενικά, είναι να μπορούν να απευθυνθούν σε επενδυτές. Θα πρέπει να έχουν μια δυνατή ομάδα, ένα αρχικό προϊόν και μπορούν να έρθουν σε εμάς για να τους βοηθήσουμε στη διεθνοποίηση μέσω του δικτύου μας και του οικοσυστήματός μας.
Startupper: Ας επιστρέψουμε στη “βαθιά τεχνολογία”. Η Ευρώπη προσπαθεί να συμβαδίσει με τις μεγάλες δυνάμεις και να επενδύσει στη “βαθιά τεχνολογία” τα επόμενα χρόνια, ιδίως στην AI και τους κβαντικούς υπολογιστές. Με ποιους τρόπους θα γίνει αυτό και πως το EIT Digital μπορεί να συνεισφέρει;
F. Menna: Ναι, σίγουρα! Πιστεύω και πάλι ότι εδώ υπάρχουν δύο κύριες δραστηριότητες μας τις οποίες θα ήθελα να αναφέρω. Η μια είναι αυτή που ήδη ανέφερα: στο να βοηθήσουμε τα αποτελέσματα της έρευνας (ΣΣ. που γίνεται στην Ευρώπη) να μετατραπούν σε προϊόντα και, αν κοιτάξετε, συγκρίνετε την έρευνά μας με την έρευνα που κάνουν στην Αμερική, στις ΗΠΑ και στην Ασία, θα δείτε ότι δεν είναι τόσο διαφορετική. Στην πραγματικότητα, είμαστε πιθανώς καλύτεροι από αυτούς. Είμαστε πολύ δυνατοί. Εκεί που αγωνιζόμαστε είναι να μετατρέψουμε αυτά τα καλά αποτελέσματα σε εμπορικό προϊόν, θα πρέπει να ερευνήσουμε γρηγορότερα την πρόσβαση στην αγορά.
Συμβαίνει πολύ συχνά τα αποτελέσματα της τεχνολογίας και της έρευνας που γίνονται στην ηπειρωτική Ευρώπη να μεταφράζονται στη συνέχεια σε αμερικανικές επιτυχίες. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα προϊόντων με έδρα τις ΗΠΑ που έχουν εφαρμοστεί με την ευρωπαϊκή τεχνολογία, π.χ. η Python αναπτύχθηκε στην Ολλανδία, και χτίστηκε το Dropbox πάνω από αυτό. Έτσι, αυτό που πραγματικά προσπαθούμε να κάνουμε εδώ είναι να αλλάξουμε τη νοοτροπία, να βοηθήσουμε το “τελευταίο μίλι” της έρευνας, πρέπει να βγάλουμε την έρευνα από το εργαστήριο και να την τοποθετήσουμε γρήγορα στην αγορά. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με εργασία στο συνολικό οικοσύστημα, δεν μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας. Χρειαζόμαστε τη βιομηχανία για να μας βοηθήσει με αυτό. Αλλά χρειαζόμαστε επίσης τους υπεύθυνους λήψης (πολιτικών) αποφάσεων για να το κάνουν αυτό, πρέπει πραγματικά να συνεργαστούμε για να διευκολύνουμε αυτή τη μετάβαση και την υλοποίηση των σημαντικών αποτελεσμάτων των εταιρειών μας σε όλη την Ευρώπη.
Startupper: Κλείνοντας, τι μας περιμένει από το EIT Digital, ειδικά στον νέο προϋπολογισμό του EIT που μόλις εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για τα επόμενα επτά χρόνια;
F. Menna: Αυτή είναι μια καλή ερώτηση. Όταν ήρθε ο COVID, καταλάβαμε πόσο αβέβαιο και ευμετάβλητο είναι το μέλλον γενικά… αλλά θα συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας σε τρεις κύριους τομείς:
Ένας τομέας είναι η δημιουργία και η ανάπτυξη επιχειρήσεων. Θα δημιουργούμε και θα υποστηρίζουμε περισσότερες επιχειρήσεις κάθε χρόνο. Έτσι, για παράδειγμα, ενώ δημιουργήσαμε νομίζω, περίπου οκτώ νέες Startups το 2018, πέρυσι, δημιουργήσαμε 35, οι οποίες σημειωτέον συγκέντρωσαν πολλά χρήματα από επενδυτές. Φέτος, σχεδιάζουμε να κάνουμε ακόμη περισσότερα, οπότε πραγματικά θα εντείνουμε αυτή τη διάστασή μας.
Ο δεύτερος τομέας είναι η ανάπτυξη του οικοσυστήματός μας, με τη συνεργασία με περισσότερους εταίρους σε περισσότερες πόλεις όπου δεν είμαστε παρόντες ή όπου οι δραστηριότητές μας είναι ίσως λιγότερες και στη συνέχεια και σε άλλες χώρες. Η δημιουργία οικοσυστημάτων είναι πολύ σημαντικά για την Ευρώπη και πιστεύουμε ότι με το δίκτυό μας θα διαδραματίσουμε σημαντικότερο ρόλο σε αυτόν τον τομέα.
Ο τρίτος τομέας είναι μια ισχυρότερη δέσμευση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Είναι ιδανική περίοδος για την Ευρώπη για την νέα ψηφιακή εποχή, η οποία είναι ουσιαστικά ο μετασχηματισμός της κοινωνίας με τις ψηφιακές τεχνολογίες. Και πιστεύουμε ότι εκεί έχουμε επίσης πολλά να πούμε, διότι μπορούμε να συνεργαστούμε με άλλους ευρωπαίους παίκτες, τα υπόλοιπα hubs του EIT αλλά και απευθείας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Για παράδειγμα πρόσφατα υπογράψαμε μια συμφωνία με το ευρωπαϊκό επενδυτικό ταμείο για τη στήριξη των ψηφιακών δεξιοτήτων και την εκπαίδευση των ευρωπαίων πολιτών. Πρέπει να κάνουμε όλο και περισσότερα από αυτά γιατί είναι σημαντικό για όλους μας.
Όλα τα παραπάνω είναι πού σημαντικά για εμάς και θα καθοδηγήσουν τη μελλοντική μας ανάπτυξη.
