Ήμουν ένας από αυτούς τους τυχερούς ανθρώπους, πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 1990, που έτυχε να είμαι στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή, δουλεύοντας για τον σωστό άνθρωπο, που με σύστησε σε αυτό που ονομάζεται Παγκόσμιος Ιστός. Ήταν 1993 και εργαζόμουν για μια πρωτοποριακή εταιρεία marketing, ταξιδεύοντας ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας, δύο σημεία «κομβικά» για την επανάσταση του Ίντερνετ. Ήμουν φιλόδοξος και ο εργοδότης μου έλεγε: «Είσαι καλός με τους υπολογιστές».
Αυτή ήταν η αρχή της πραγματικής μου εκπαίδευσης, την οποία, ακόμα και μετά από 28 χρόνια, βρίσκω σχετική με τα σημερινά οικοσυστήματα καινοτομίας. Ένα κρίσιμο πράγμα που έχω μάθει για τα οικοσυστήματα και την καινοτομία είναι ότι χωρίς τη σωστή και έγκαιρη ενεργοποίηση όλων των απαραίτητων κινητήριων δυνάμεων, είναι σαν να κάνεις σκυταλοδρομία σε διάδρομο γυμναστικής. Εργάζεσαι σκληρά, αλλά δεν θα φτάσεις ποτέ στο επόμενο ορόσημο.
Ζω ακόμα στις ΗΠΑ, αλλά τα τελευταία τρία χρόνια, εγώ και οι συνεργάτες μου στην Kinisis Ventures, έχουμε ενταχθεί στο κυπριακό οικοσύστημα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας. Ένας από τους κύριους λόγους είναι ότι ως ομογενείς θέλουμε να δούμε ταλαντούχους Κύπριους επιχειρηματίες να πετυχαίνουν. Επίσης, ελπίζουμε ότι οι προσπάθειές μας θα βοηθήσουν την Κύπρο να πετύχει το στόχο της και να γίνει ένας περιφερειακός κόμβος καινοτομίας. Ωστόσο, πρέπει πρώτα –ως οικοσύστημα– να κατέβουμε από το δικό μας διάδρομο, ώστε η ακαδημία και η κυβέρνηση να μπορέσουν να δώσουν τη σκυτάλη σε αυτούς που μπορούν να ηγηθούν της εμπορευματοποίησης: επιχειρήσεις, επενδυτές, οργανισμοί εμπορίου κ.λπ.
Αυτές είναι οι δυνάμεις που μεταφέρουν ιδέες στις αγορές. Αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να θυμόμαστε ότι αυτές οι δυνάμεις, οι «οδηγοί», δεν μπορούν να είναι θεατές στην εξέλιξη των οικοσυστημάτων καινοτομίας. Τι θα γινόταν αν ορισμένες από τις κυβερνητικές ερευνητικές επιχορηγήσεις είχαν στόχο τη δημιουργία προγραμμάτων για ώριμες ιδιωτικές εταιρείες, προετοιμάζοντάς τες να επενδύσουν σε καινοτομία αρχικού σταδίου, ειδικά στη βιομηχανία; Αυτός ο τύπος συμμετοχής θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη της δικής τους επιχείρησης, επιτρέποντάς τους να είναι το πρώτο εμπορικό κανάλι για αυτά τα νέα προϊόντα ή υπηρεσίες. Δεν θα χρειαζόταν πια να τους υπενθυμίζουμε να είναι ενεργοί, γιατί θα είχαν κίνητρα για ενεργή συμμετοχή.
Ένα οικοσύστημα καινοτομίας, στο οποίο η ακαδημία παράγει έρευνα και καινοτομία χρηματοδοτημένη από κυβερνητικές επιχορηγήσεις, την οποία δεν μπορεί να εμπορευματοποιήσει, είναι σαν να κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό του. Ένα οικοσύστημα καινοτομίας μπορεί να προχωρήσει μπροστά μόνο όταν όλες οι κινητήριες δυνάμεις του δουλεύουν μαζί. Οικοσυστήματα χωρίς ισορροπία γίνονται αδιάφορα και, ακόμη χειρότερα, διδάσκουν τους νέους επιχειρηματίες ότι ο βασικός τους στόχος είναι να πάρουν κρατική επιχορήγηση για να χρηματοδοτήσουν μια ιδέα. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα μονόπλευρο σύστημα που εντέλει οδηγεί καινοτόμες ιδέες αλλά και επιχειρηματίες στο “θάνατο”, τουλάχιστον όσον αφορά την εμπορευματοποίηση.
*Ο Andreas Panayi είναι επιχειρηματίας «κατ’ εξακολούθηση» και ιδρυτής της Kinisis Ventures Limited, ενός επιχειρηματικού «επιταχυντή», που έχει στόχο να συνδέσει το κυπριακό οικοσύστημα καινοτομίας με την αμερικανική αγορά, μέσα από πραγματικές ευκαιρίες ανάπτυξης.
