Μια από τις μεγαλύτερες τάσεις το τελευταίο διάστημα, ειδικά στις ΗΠΑ, είναι η εισαγωγή εταιρειών στο χρηματιστήριο μέσω SPAC, μιας συμφωνίας συγχώνευσης που φαινομενικά απλοποιεί την “παραδοσιακή” διαδικασία. Το είδαμε πρόσφατα από την ισραηλινή εταιρεία online χρηματιστηριακών επενδύσεων, eToro, και από την ελληνική Advent Technologies, τα παραδείγματα όμως είναι πολλά περισσότερα.
Σύμφωνα με στοιχεία κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2021 ανακοινώθηκαν συμφωνίες SPAC ύψους 166 δισ. δολαρίων, ενώ τον Μάρτιο υπήρχαν 370 εταιρείες αυτού του είδους που αναζητούσαν ενεργά ένα deal. Παρά τους εντυπωσιακούς αυτούς αριθμούς, ωστόσο, στην Ελλάδα ο όρος SPAC παραμένει ακόμα σχετικά άγνωστος.
Τι ακριβώς είναι μια SPAC, πώς λειτουργεί και πώς προέκυψε αυτή η “μανία” συγχωνεύσεων; Ας δούμε παρακάτω αναλυτικά:
Τι είναι μια εταιρεία SPAC
SPAC (Special-Purpose Acquisition Company) ονομάζεται μια εταιρεία που εισάγεται στο χρηματιστήριο χωρίς καμία εμπορική δραστηριότητα, με μόνο στόχο να εξαγοράσει μια ιδιωτική επιχείρηση και να την μετατρέψει αυτόματα σε εισηγμένη, χωρίς την παραδοσιακή διαδικασία την οποία ακολουθεί μια τυπική είσοδος μέσω IPO (Initial Puplic Offering).
Πώς λειτουργεί
Μία εταιρεία αυτού του τύπου, δεν έχει, όπως προαναφέρθηκε, προϊόντα και δεν πουλάει τίποτα. Τα μόνα ‘περιουσιακά στοιχεία’ που διαθέτει είναι τα χρήματα που αυτή έχει σηκώσει μέσω IPO. Τι σημαίνει αυτό; Η ίδια η εταιρεία SPAC μπαίνει σε διαδικασία άντλησης κεφαλαίων για να εισαχθεί στο χρηματιστήριο. Τα κεφάλαια αυτά, επενδύονται από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν ακόμα ποια είναι η εταιρεία που θα εξαγοραστεί στη συνέχεια. Επομένως, η επένδυση σε μια SPAC είναι επένδυση σε κάτι άγνωστο, και γι’ αυτό συνήθως πετυχαίνουν οι SPAC που δημιουργούνται από θεσμικούς επενδυτές ή από επενδυτές με αποδεδειγμένο ιστορικό επιτυχιών.
Τα χρήματα που επενδύονται στην IPO μιας εταιρείας SPAC, συνήθως μεταφέρονται σε έναν Καταπιστευτικό Λογαριασμό έως ότου οι ιδρυτές ή η ομάδα διαχείρισης της SPAC βρουν μια ιδιωτική εταιρεία προς εξαγορά. Μόλις ολοκληρωθεί μια εξαγορά, οι επενδυτές της SPAC μπορούν είτε να ανταλλάξουν τις μετοχές τους για μετοχές της συγχωνευθείσας εταιρείας είτε να εξαργυρώσουν τις μετοχές της SPAC για να πάρουν πίσω την αρχική τους επένδυση, συν τους τόκους που συγκεντρώθηκαν ενώ τα χρήματα αυτά ήταν στον Καταπιστευτικό Λογαριασμό. Οι επενδυτές της SPAC έχουν συνήθως περίπου 20% μερίδιο στην τελική, συγχωνευμένη εταιρεία.
Γιατί θέλουν όλοι SPAC;
Οι συγχωνεύσεις SPAC δεν είναι καινούριο φαινόμενο, ωστόσο το τελευταίο διάστημα είναι αρκετά συχνό και, όπως είδαμε στην αρχή, πολλές εταιρείες τις επιλέγουν για την είσοδό τους στο χρηματιστήριο.
Πίσω από αυτή την τάση βρίσκονται τρεις κυρίως λόγοι: Πρώτον, η συγχώνευση με SPAC επιτρέπει στην εταιρεία να μπει στο χρηματιστήριο αλλά και να αντλήσει κεφάλαια πιο γρήγορα από ότι αν επέλεγε την IPO. Δεύτερον, η συγχώνευση δίνει στην μελλοντικά εισηγμένη εταιρεία τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί την αποτίμηση της με τους επενδυτές της SPAC. Τέλος, η συγκεκριμένη διαδικασία επιτρέπει και σε νεότερες εταιρείες με μικρό ιστορικό να μπουν στο χρηματιστήριο, κάτι που πιθανότατα δεν θα ήταν δυνατό μέσω IPO.
Υπενθυμίζεται ότι το παραδοσιακό Initial Public Offering είναι αρκετά χρονοβόρο αλλά και κοστοβόρο, καθώς κατά τη διάρκειά της διαδικασίας, οι επιχειρήσεις υφίστανται εξονυχιστικό έλεγχο από πιθανούς επενδυτές και ρυθμιστικές αρχές. Επιπλέον, το εύρος της αποτίμησής τους καθορίζεται μόνο από την επενδυτική τράπεζα που χειρίζεται την ΙPO και τους επενδυτές που δίνουν τον τόνο.
Και γιατί κάποιοι λένε όχι;
Παρά τα προαναφερθέντα οφέλη των εν λόγω συγχωνεύσεων, δεν είναι λίγοι αυτοί που τάσσονται ενάντια και μιλούν για ένα επικίνδυνο “σπορ”. Οι επικριτές θεωρούν ότι η διαδικασία είναι ριψοκίνδυνη για τους επενδυτές, καθώς δεν ξέρουν που θα επενδυθούν τα χρήματά τους. Επιπλέον, πιστεύουν ότι οι εταιρείες που εισάγονται με αυτόν τον τρόπο στο χρηματιστήριο ίσως δεν είναι αξιόπιστες, αφού έχουν υποστεί πολύ λιγότερο έλεγχο σε σχέση με αυτές που εισάγονται μέσω IPO. Αναλυτές σημειώνουν επίσης ότι συχνά η απόδοση αυτών των εταιρειών μετά την είσοδό τους, είναι μικρότερη από εταιρείες που έχουν εισαχθεί με IPO.
