Όπου σταθείς και όπου βρεθείς, οι συζητήσεις που γίνονται ανάμεσα σε Startuppers είναι οι χρηματοδοτήσεις (αλλά και που θα βρουν developers). Τα δε νέα που αφορούν επιτυχημένους γύρους είναι αυτά που μονοπωλούν το ενδιαφέρον όλης σχεδόν της κοινότητας.
Μήπως όμως αντί να θαυμάζουμε (και να ζηλεύουμε) πόσα σήκωσε κάθε Ελληνική και ξένη Startup, θα έπρεπε να μας απασχολεί το “πως το έκανε“;
Είναι ενδεικτικό, πως η πρόσφατη έρευνα που έκανε η EY για την ελκυστικότητα της χώρας ως προς την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, παρά το γεγονός πως στο σύνολο τους οι ξένοι επενδυτές πιστεύουν πως το γνωσιακό επίπεδο της χώρας είναι υψηλό, δεν είναι όμως αρκετό.
Οι ξένες επενδύσεις στρέφονται προς το digital, το οποίο αναμένεται να κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια και να απορροφήσει τεράστιες ποσότητες κεφαλαίων. Το 2018 και για έκτη συνεχόμενη χρονιά, ο τομέας προσέλκυσε τον μεγαλύτερο αριθμό Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ευρώπη (19% του συνόλου), καταγράφοντας αύξηση 5% έναντι του 2017.
Ο αριθμός των επενδύσεων στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας έχει υπερδιπλασιασθεί την τελευταία πενταετία. Οι υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, ένας βασικός πυλώνας των ευρωπαϊκών ΑΞΕ, κατέγραψε μείωση κατά 18%. Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, η αλματώδης αύξηση του αριθμού των επενδύσεων στην έρευνα και τον επιστημονικό εξοπλισμό (427%), παρά τη μικρή συμμετοχή του κλάδου στο σύνολο των επενδύσεων.
Η βαρύτητα που αποδίδουν οι επενδυτές στο ζήτημα της εκπαίδευσης αντανακλά το σοβαρό πρόβλημα της έλλειψης δεξιοτήτων που παρατηρείται στην Ευρώπη, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στις αναπτυξιακές της προοπτικές.
Τρεις στις τέσσερις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναφέρουν ότι η έλλειψη δεξιοτήτων υποσκάπτει την παραγωγικότητα και την κερδοφορία τους, ενώ το πρόβλημα αναμένεται να ενταθεί τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και της μείωσης του αριθμού των μεταναστών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ως προς τα ζητήματα του ανθρώπινου δυναμικού, το 48% των επιχειρήσεων της έρευνας αναφέρουν ως καθοριστικό παράγοντα για την επιλογή της χώρας όπου θα επενδύσουν, την πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό, και το 37% τη γενικότερη προσέγγιση στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων και την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Το κόστος εργασίας κατατάσσεται στην τρίτη θέση, με 34%, και η ευκολία προσλήψεων και απολύσεων στην τέταρτη θέση, με 24%.
Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις με ξένους επενδυτές, ένα από τα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί είναι στην στασιμότητα. Πολλοί Έλληνες startuppers έχουν φτάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο γνώσεων, όμως ελάχιστοι είναι αυτοί που θα θελήσουν και τελικά θα εξελίξουν τις γνώσεις τους.
Η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και τάσεων δείχνει να παραμένει στάσιμη, ενώ σε πολύ χαμηλά επίπεδα είναι η δημιουργία τεχνολογίας, με όσες Startup να έχουν προχωρήσει σε αυτό τον τομέα να έχουν καταφέρει να “σηκώσουν” πιο εύκολα μεγάλες χρηματοδοτήσεις.
Ένας ακόμα τομέας στον οποίο “πάσχει” η ελληνική startup σκηνή, όπως φαίνεται και από τις σχετικές έρευνες, είναι στην διασύνδεση των πανεπιστημίων με την πραγματική αγορά και η μεταφορά της θεωρητικής γνώσης σε πρακτικά αποτελέσματα. Ο λόγος γι’ αυτό δεν είναι άλλος από τις παραδοσιακές παθογένειες του ελληνικού συστήματος εκπαίδευσης, οι οποίες θα πρέπει να αλλάξουν.
Άλλο ένα σημείο το οποίο πρέπει να αλλάξει άμεσα, είναι η πρόσβαση των νέων και νεοφυών επιχειρήσεων σε διάφορες πηγές χρηματοδότησης.
Εδώ χρειάζεται ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο και ίσως και η παρέμβαση του κράτους με ένα εθνικό σχέδιο τόνωσης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, καθώς η παραδοσιακή τραπεζική χρηματοδότηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη, λόγω του τρόπου λειτουργίας των τραπεζικών ιδρυμάτων.
Τα πλεονεκτήματα που διαφοροποιούν τις ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις είναι η ενθαρρυντική απόδοσή τους όσον αφορά την καινοτομία (στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας – Global Innovation Index, Cornell University, INSEAD, and the World Intellectual Property Organization – καταλαμβάνει την 42η θέση ανάμεσα σε 127 χώρες για το 2018), το ικανοποιητικό επίπεδο γνώσης της αγγλικής γλώσσας του ανθρώπινου δυναμικού της Ελλάδας, καθώς και η απορρόφηση της τεχνολογίας (άνω του 50% του κύκλου εργασιών πραγματοποιείται μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου).
Όπως αποκαλύπτει η έρευνα της EY, οι προοπτικές υπάρχουν για τις ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις, όμως έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο μπροστά μας στους τομείς της καινοτομίας και της τεχνολογίας, με τους σχετικούς παγκόσμιους δείκτες να κατατάσσουν τη χώρα μας σε μέτριες θέσεις, ενώ και εδώ μας ξεπερνούν χώρες, όπως η Μάλτα και η Ρουμανία.
Μέτριες προς χαμηλές επιδόσεις καταγράφει η Ελλάδα στον δείκτη Καινοτομίας (Bloomberg Innovation Index), όπου βρίσκεται στην 35η θέση για το 2019, ακολουθώντας την Πορτογαλία, ανάμεσα σε 60 χώρες, και εμφανίζοντας πτώση από το 2018 (31η) και το 2017 (30η). Στον ίδιο δείκτη, η Ρουμανία βρίσκεται στη θέση 29.
Παρόλα αυτά, αισιόδοξες και σταθερές επιδόσεις εμφανίζει η χώρα μας στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας (Global Innovation Index, Cornell University, INSEAD, and the World Intellectual Property Organization), όπου κατατάσσεται στη θέση 42 για το 2018, ανάμεσα σε 126 χώρες, και στη θέση 44 για το 2017, ανάμεσα σε 127 χώρες. Και εδώ, όμως, προηγούνται άλλες χώρες της περιοχής μας, όπως η Μάλτα (θέση 26) και η Βουλγαρία (θέση 37). Σε επιμέρους πυλώνες του ίδιου δείκτη, η Ελλάδα βρίσκεται στην 20η θέση από πλευράς ποιότητας και επένδυσης σε ανθρώπινο κεφάλαιο και έρευνα (Human Capital & Research).
Τέλος, ενθαρρυντική εικόνα αποτυπώνει ο δείκτης που αφορά στην ποιότητα των επιστημονικών ερευνητικών ιδρυμάτων (Quality of scientific research institutions) σύμφωνα με το Global Competitiveness Report του World Economic Forum, όπου η θέση της Ελλάδας έχει ανέβει από την 65η το 2017, ανάμεσα σε 137 χώρες, στην 31η το 2018, ανάμεσα σε 140 χώρες.
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι, σε ερώτηση για τις πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο που συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να αναδείξουν τον επόμενο τεχνολογικό κολοσσό, στα πλαίσια της ευρύτερης έρευνας EY Attractiveness Survey Europe 2019, αν και 16 από τις 33 πόλεις που ξεχώρισαν ήταν στην Ευρώπη, η Αθήνα δεν ήταν μεταξύ τους.
