Το Pix, ένα σύστημα που επιτρέπει γρήγορες μεταφορές χρημάτων μέσω smartphones, έχει γίνει πανταχού παρόν στους 11 μήνες από τότε που ξεκίνησε από την κεντρική τράπεζα της Βραζιλίας. Το μόνο που χρειάζεται για να στείλει κάποιος μετρητά σε κάποιον είναι ένα απλό κλειδί που έχει δημιουργήσει, όπως μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή ένας αριθμός τηλεφώνου.
Παρόμοια με το ιδιόκτητο Zelle στις ΗΠΑ, το Pix λειτουργεί μέσω πολλαπλών εφαρμογών από τράπεζες και άλλες υπηρεσίες ψηφιακού πορτοφολιού. Έχει ήδη χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον μία φορά από 110 εκατ. Βραζιλιάνους ενώ περίπου 89 δισ. δολάρια έχουν διακινηθεί μέσω του δικτύου. Μάλιστα, η Βραζιλία καταγράφει πια περισσότερες άμεσες μεταφορές από τις ΗΠΑ.
Με τις επιχειρήσεις κλειστές κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η χρήση μετρητών στα σημεία πώλησης μειώθηκε κατά 25% το 2020, σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας συμβούλων τεχνολογίας FIS. Η άτυπη εργασία εκτοξεύτηκε, αντιπροσωπεύοντας το 80% των νέων θέσεων εργασίας που προστέθηκαν στη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής τους πρώτους 3 μήνες του 2021.
Το Pix κατέστησε την ψηφιακή πληρωμή των πολιτών σχεδόν εξίσου εύκολη με τη χρήση χαρτονομισμάτων. Ο Carlos Eduardo Brandt, επικεφαλής διαχείρισης και λειτουργίας της Pix δήλωσε ότι η αντίδραση του κόσμου ήταν αναμενόμενη ενώ το μέγεθος των εταιρειών που αξιοποίησαν το σύστημα τους εξέπληξε ευχάριστα.
Το γρήγορο ψηφιακό χρήμα έχει όμως κάποιους από τους κινδύνους που συνδέονται με τα μετρητά. Για παράδειγμα, ένα κοινό έγκλημα γνωστό ως “απαγωγή εξπρές” είναι η πρακτική με την οποία οι εγκληματίες αρπάζουν τα θύματα, τα πηγαίνουν σε ένα ΑΤΜ και τα εξαναγκάζουν με την απειλή μαχαιριού ή όπλου να σηκώσουν το μέγιστο δυνατό ποσό.
Το Pix, όπως φαίνεται, είναι το νέο ΑΤΜ, αφού οι ληστές δεν μπαίνουν στον κόπο να σύρουν έναν άνθρωπο μέχρι το μηχάνημα αυτόματης ανάληψης και απλά αναγκάζουν τους ανθρώπους να μεταφέρουν τις οικονομίες τους μέσω μιας εφαρμογής. Αν και οι συναλλαγές στο Pix είναι ανιχνεύσιμες, οι εγκληματίες ενίοτε μπορεί να χρησιμοποιούν λογαριασμούς με ονόματα άλλων.
Έτσι, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής τον Αύγουστο πρόσθεσαν μερικές δικλείδες ασφαλείας, παρόμοιες με αυτές που εφαρμόζονται στα ΑΤΜ, όπως ο περιορισμός του ποσού που μπορεί να μεταφέρει κανείς τη νύχτα, όταν τέτοιου είδους επιθέσεις είναι πιο συχνές.
Τον Ιούλιο, η Pix έσπασε το δικό της ρεκόρ των 40 εκατ. πληρωμών σε μία ημέρα. Οι περισσότερες από αυτές ήταν μεταφορές από άτομο σε άτομο. Για παράδειγμα, η Renata da Silveira Pires, ιδιοκτήτρια μιας μικρής επιχείρησης φύλαξης γατών στο Águas Claras κοντά στη Βραζιλία, ανέφερε ότι αντί να έχει πλέον λογαριασμούς σε πολλές διαφορετικές τράπεζες, ώστε οι πελάτες της να μην χρειάζεται να πληρώνουν το τέλος για να στείλουν χρήματα σε άλλο φορέα, συνιστώντας το 30% του κόστους μιας επίσκεψής και επιβαρύνοντας τους ίδιους, με αυτόν τον τρόπο αρκεί να έχει έναν μόνο λογαριασμό.
Οι επιχειρηματίες θα λαμβάνουν συνεπώς πληρωμές αμέσως αντί να περιμένουν να ανοίξουν οι τράπεζες. Ένας από τους στόχους της Κεντρικής Τράπεζας της Βραζιλίας κατά την έναρξη λειτουργίας του Pix είναι να βάλει περισσότερους ανθρώπους στο επίσημο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η υποδομή είναι ικανή να καλύψει όλες τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά το Pix από μόνο του δεν αρκεί. Οι Βραζιλιάνοι συνεχίζουν να κατέχουν τραπεζικό λογαριασμό ή να χρησιμοποιούν κάποια υπηρεσία πληρωμών, αν και το 30% εξακολουθεί να μην το κάνει.
Με την επιτάχυνση και την απλούστευση των πληρωμών, οι τράπεζες και οι fintech εταιρείες ωθούνται στην καινοτομία και σε νέες, πιο προσιτές υπηρεσίες παροχών. Τα τελευταία χρόνια, fintechs όπως η Nubank έχουν μάλιστα προσελκύσει πελάτες μακριά από τις παραδοσιακές βραζιλιάνικες τράπεζες, η οποία στοχεύει σε μια πρώτη δημόσια προσφορά που θα μπορούσε να της αποδώσει αγοραία αξία 55 δισ. δολαρίων. Συγχρόνως, πρωτοβουλίες όπως το Pix κάνουν τις πληρωμές πιο αποτελεσματικές, ιδίως για όσους έχουν ήδη τραπεζικούς λογαριασμούς.
Ωστόσο, η επίτευξη της οικονομικής ενσωμάτωσης του πληθυσμιακού συνόλου είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα, σύμφωνα με τη Liliana Rojas-Suarez, διευθύντρια στο Κέντρο για την Παγκόσμια Ανάπτυξη, με έδρα την Ουάσινγκτον. Αυτά διότι οι χώρες της περιοχής έχουν επίσης να αντιμετωπίσουν τις δαπανηρές ρυθμίσεις και τη χαμηλή εμπιστοσύνη των πολιτών εν γένει στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η Βραζιλία αποτελεί παρόλα αυτά ένα αρκετά πρόσφορο έδαφος για τις ψηφιακές πληρωμές δεδομένου ότι οι Βραζιλιάνοι περνούν περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου, έχοντας τον πέμπτο μεγαλύτερο διαδικτυακό πληθυσμό, σύμφωνα με την GlobalWebIndex.
Η Pix έχει ήδη ανταγωνιστές, μια νέα υπηρεσία πληρωμών μέσω του WhatsApp που ανήκει στο Facebook. Παράλληλα, η κεντρική τράπεζα σχεδιάζει να επεκτείνει και άλλο την εμβέλεια της Pix. Σύντομα θα προσφέρει τρόπους στους χρήστες να πραγματοποιούν πληρωμές χωρίς να πρέπει να είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο. Τέλος, η ίδια εργάζεται για διεθνείς μεταφορές χρημάτων, όπως και να επιτρέψει τη λήψη μετρητών από λιανοπωλητές ως εναλλακτική λύση στα ΑΤΜ.
