Πώς το last mile delivery διχάζει εταιρείες και καταναλωτές

Της Γιώτας Χαρλαύτη

Η ισχυροποίηση του delivery και του ηλεκτρονικού εμπορίου ήρθε μαζί με τη δύσκολη περίοδο του εγκλεισμού, όπου τα πάντα έπρεπε να σταλούν απευθείας στο σπίτι μας, από τα ψώνια του σούπερ μάρκετ μέχρι το μεσημεριανό φαγητό. Καθώς, λοιπόν, την εποχή εκείνη το καταναλωτικό κοινό στράφηκε, ως λύση άμεσης ανάγκης, στο ηλεκτρονικό εμπόριο, το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν πολλές νέες επιχειρήσεις ταχυμεταφορών, οι οποίες ανταγωνίζονται η μία την άλλη ως προς την ταχύτητα παράδοσης όσο το δυνατόν περισσότερων δεμάτων αλλά και ποια θα λάβει τις καλύτερες αξιολογήσεις στο Διαδίκτυο.

Σε αυτό, φυσικά, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει και η ραγδαία εξάπλωση της τεχνολογίας, με δεδομένο πως σήμερα όταν κάνει κάποιος λόγο για delivery, ουσιαστικά αναφέρεται στο last mile delivery, τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας, δηλαδή την παράδοση από έναν κόμβο διανομής στον τελικό προορισμό παράδοσης, δηλαδή στην πόρτα του πελάτη. Ο στόχος είναι να παραδώσει τα πακέτα όσο το δυνατόν πιο οικονομικά, γρήγορα και με ακρίβεια στον καταναλωτή. Αν και ο συγκεκριμένος τρόπος παράδοσης είναι αρκετές φορές χρονοβόρος και με κόστος, υπάρχουν εταιρείες οι οποίες εξελίσσονται ραγδαία και αποδεικνύουν πως το last mile delivery μπορεί να βελτιώσει την εμπειρία των καταναλωτών, να αυξήσει τον αριθμό των παραγγελιών και να είναι φιλικό προς το περιβάλλον.

Το παράδειγμα της BOX NOW

Αξιοποιώντας στο έπακρο την τεχνολογία αιχμής και με επίκεντρο πάντοτε τις ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες του πελάτη, η BOX NOW αποτελεί σήμερα την πλέον πρωτοπόρο Startup, η οποία έφερε τη νέα εποχή στις παραδόσεις ηλεκτρονικού εμπορίου. Αυτό που καθιστά την περίπτωσή της αξιοπρόσεκτη είναι το γεγονός ότι γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη σε μια άκρως ανταγωνιστική και δύσκολη περίοδο, τότε δηλαδή που οι επιχειρήσεις μάχονταν με τις συνέπειες και τα αναγκαστικά μέτρα της πανδημίας και απειλούνταν με λουκέτο. Στο πρώτο τρίμηνο του 2023, η BOX NOW έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 400.000 παραδόσεις, τις οποίες σκοπεύει να πολλαπλασιάσει μέσα στο έτος.

Η καινοτόμος Startup αποτελεί εν ολίγοις την εξέλιξη των εξειδικευμένων εταιρειών παράδοσης δεμάτων, αξιοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία που προσφέρει σύγχρονες και αυτοματοποιημένες υπηρεσίες. Απευθύνεται στο ευρύ κοινό (Β2C) αλλά και στις επιχειρήσεις (Β2Β) που διατηρούν e-shop ή σε κάθε επιχείρηση η οποία χρησιμοποιεί υπηρεσίες αποστολής δεμάτων εν γένει. Παρέχει καινοτόμες υπηρεσίες παράδοσης και παραλαβής, αναπτύσσοντας το μεγαλύτερο δίκτυο Αυτόματων Μηχανημάτων Παραλαβής Δεμάτων στην Ελλάδα.

Από τότε που εμφανίστηκαν τα πράσινα Box Now Lockers τον Απρίλιο του 2021, η εμπειρία του καταναλωτή στο last mile αναβαθμίστηκε πλήρως και ουσιαστικά. Εκτός από το ότι εξυπηρετούν χιλιάδες πολίτες καθημερινά στην αποστολή και παραλαβή δεμάτων, είναι αυτόνομα και λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια μέσω πάνελ που είναι τοποθετημένα στην επιφάνειά τους, προσφέροντας έτσι έναν οικολογικό τρόπο παράδοσης παραγγελιών. Είναι προσβάσιμα 24/7 και λειτουργούν αποκλειστικά με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Εάν ρίξει κανείς μια ματιά στους αριθμούς, συνειδητοποιεί πως το δίκτυό της διαρκώς επεκτείνεται και στόχο έχει να «πρασινίσει» ολόκληρη την Ελλάδα. Μέχρι στιγμής απαριθμεί περίπου 1.400 lockers με 45.000 θυρίδες σε 200 μεγάλες πόλεις της χώρας, ενώ στοχεύει σε 2.000 lockers και στην επέκταση στις Κυκλάδες και τα Ιόνια Νησιά. Από την ίδρυσή της έως και σήμερα έχει παραδώσει πάνω από 650.000 παραγγελίες και μέχρι το τέλος του 2023 θα φτάσει τα 2,5 εκατ. παραγγελίες. Όσον αφορά τις συνεργασίες της, αυτές περιλαμβάνουν περισσότερα από 600 e-shops εξαιρετικά πετυχημένων brands, όπως ZARA, Public, Funky Buddha, Galerie de Beaute και πολλά ακόμα.

Τα BOX NOW lockers είναι τοποθετημένα σε κομβικά σημεία της πόλης ώστε να διευκολύνεται ο καταναλωτής και να μη χρειάζεται να διανύσει χιλιόμετρα για να αποστείλει ή να παραλάβει το δέμα του. Πιο συγκεκριμένα, τα «πράσινα» Αυτόματα Μηχανήματα Παραλαβής τα βρίσκει κανείς πλησίον φαρμακείων, σούπερ μάρκετ, εμπορικών κέντρων και πρατηρίων καυσίμων, έτσι ώστε να απολαμβάνει οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας την απόλυτη ασφάλεια, ανεξαρτησία και ελευθερία στη διακίνηση και παράδοση δεμάτων.

Η BOX NOW ναι μεν δραστηριοποιείται στον τομέα του last mile delivery, αλλά δεν συγκαταλέγεται στην παραδοσιακή αγορά των κούριερ, καθώς δεν προσφέρει υπηρεσίες αντίστοιχες με αυτές των παραδοσιακών εταιρειών ταχυμεταφοράς. Σκοπός της εν λόγω Startup είναι να παρέχει έναν εναλλακτικό και «πράσινο» τρόπο παράδοσης, γρήγορο, ευέλικτο και άμεσα συνυφασμένο με τους φρενήρεις ρυθμούς της πόλης και την ασφυκτική καθημερινότητα. Δίνει έμφαση στο customer experience, σέβεται το περιβάλλον και αξιοποιεί τις πιο εξειδικευμένες τεχνολογικές λύσεις, ικανοποιώντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό ακόμα και τους πιο απαιτητικούς πελάτες.

Μετά τη BOX NOW και η Skroutz στο last mile 

Όπως όλα δείχνουν, ο ανταγωνισμός στο last mile εντείνεται και ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις υιοθετούν αυτό το μοντέλο διακίνησης δεμάτων, προκειμένου να εξυπηρετούν ακόμα περισσότερους πελάτες-καταναλωτές ώστε να αυξάνουν τις παραγγελίες τους. Ένα επίσης χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Skroutz, η οποία αναβάθμισε την αγοραστική εμπειρία και προχώρησε τον ανταγωνισμό στο last mile ένα βήμα παραπέρα, με τα Skroutz Points, χάρη στα οποία ο πελάτης μπορεί να παραλαμβάνει την παραγγελία του εντός τριών ημερών. Τα πορτοκαλί μηχανάκια και τα βαν της Skroutz Last Mile ξεκίνησαν τις παραδόσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τον Απρίλιο του 2021, ενώ αναβαθμίζονται διαρκώς, προσθέτοντας πρόσφατα στις υπηρεσίες τους ηλεκτρικά βαν με 0% εκπομπές ρύπων.

Η διαδικασία για να φτάσει η εκάστοτε παραγγελία στο απαραίτητο locker είναι ιδιαίτερα απλή, καθώς ο πελάτης το μόνο που έχει να κάνει είναι να βάλει τα προϊόντα της επιλογής του στο καλάθι, να επιλέξει παράδοση σε ένα από τα 20 Skroutz Point, να λάβει ενημέρωση και τον προσωπικό κωδικό ΡΙΝ μέσω SMS και να παραλάβει την παραγγελία του σε τρεις ημέρες. Με λίγα λόγια, η Skroutz Last Mile προσφέρει μία σύγχρονη λύση στην εξυπηρέτηση πελατών, καθώς ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να ενημερώνεται αναλυτικά για το διάστημα που θα παραδοθεί η παραγγελία του.

Τα μειονεκτήματα του last mile 

Σε αντίθεση με την αποστολή και τη διάδοση μεγάλης κλίμακας (inbound logistics), με την αξιοποίηση του last mile delivery οι εταιρείες δεν στέλνουν μεγάλο αριθμό προϊόντων σε μία μόνο τοποθεσία. Αντιθέτως, οι οδηγοί παράδοσης (outbound logistics) φέρουν μεγάλο αριθμό μικρότερων πακέτων, το καθένα με μοναδικούς προορισμούς.

Παρ’ όλο που οι καταναλωτές δείχνουν να εμπιστεύονται τις υπηρεσίες last mile και το ηλεκτρονικό εμπόριο εν γένει, ακόμα και σήμερα που οι περιορισμοί της πανδημίας αποτελούν παρελθόν, η ταχεία εκτέλεση και η διανομή δεν είναι απαραίτητα θετικά στοιχεία, αλλά μία τάση που σχετίζεται με τις προσδοκίες των καταναλωτών για κάθε διαδικτυακή αγοραστική εμπειρία. Οι περισσότερες εκτιμήσεις και μελέτες αναδεικνύουν το last mile  ως έναν από τους πλέον κοστοβόρους τρόπους παράδοσης που ενδεχομένως αφορά το 30%-40% του μεταφορικού κόστους εξυπηρέτησης. Έτσι, η διαχείρισή του είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένου ότι πρόκειται για τον κινητήριο μοχλό τόσο του ηλεκτρονικού εμπορίου όσο και των omni-channel εφοδιαστικών αλυσίδων του λιανικού εμπορίου. Το βήμα από το κατάστημα μέχρι τον πελάτη καταλήγει να κοστίζει δισεκατομμύρια κάθε χρόνο παγκοσμίως και εκτιμάται ότι συνολικά, η αγορά θα ξεπεράσει την αξία των 200 δισ. δολαρίων μέχρι το 2027.

Ένα ακόμα μειονέκτημα είναι ο μεγάλος αριθμός παραγγελιών, ο οποίος ενδεχομένως συνιστά εμπόδιο παρά ευκαιρία για τις επιχειρήσεις. Οι διαρκώς αυξανόμενες διαδικτυακές παραγγελίες, όπως και οι διανομές ενισχύουν την πολυπλοκότητα, το συνολικό κόστος διεκπεραίωσης, τις ώρες οδήγησης, ακόμα και την πιθανότητα ταχείας εξάντλησης ορισμένων προϊόντων, πράγμα που δημιουργεί κατ’ επέκτασιν δυσαρεστημένους πελάτες. Απαιτεί, επομένως, απόλυτο συντονισμό και προσεκτική οργάνωση από όλες τις επιχειρήσεις που διαχειρίζονται καθημερινά χιλιάδες παραγγελίες.

Η αναποτελεσματικότητα συγκαταλέγεται επίσης στα προβλήματα του «τελευταίου μιλίου» και οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το τελευταίο σκέλος κάθε αποστολής περιλαμβάνει συνήθως πολλαπλές επιμέρους στάσεις πριν φτάσει στον πελάτη. Στα μεγάλα αστικά κέντρα αυτό δημιουργεί μια σύγχυση, καθώς ό,τι κερδίζουν σε εγγύτητα στάσεων οι αστικές περιοχές, γρήγορα αναιρείται από τις σχεδόν συνεχείς καθυστερήσεις λόγω κυκλοφοριακής συμφόρησης.

Ωστόσο, η διαδικασία παράδοσης του «τελευταίου μιλίου» μπορεί να είναι περίπλοκη, αλλά δεν χρειάζεται απαραίτητα να είναι δαπανηρή, αρκεί η εκάστοτε εταιρεία να βελτιστοποιήσει τις διαδρομές της και να αξιοποιήσει πιο αποτελεσματικά τους στόλους της, αυξάνοντας την ικανότητα παράδοσης και ελαχιστοποιώντας τις αποτυχημένες παραδόσεις.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο Startupper Mag #37