Ν. Καραμούζης: Οι επιπτώσεις της τεχνολογίας στον τραπεζικό κλάδο είναι disruptive και αλλάζουν ριζικά το σκηνικό

Η ομιλία του Νίκου Καραμούζη, προέδρου της Eurobank, αντιπροέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και του ΔΣ του ΣΕΒ, στο συνέδριο του ΣΕΒ «Η Ψηφιακή Στρατηγική της Ελλάδας – Ο Δρόμος για την Ανάπτυξη» είναι αυτές που σηματοδοτούν την λεγόμενη «άλλη εποχή» κυρίως λόγω της μεγάλης απήχησης που έχουν και θα έχουν οι χρηματοπιστωτικές τεχνολογίες (βλ. FinTech) στον τραπεζικό τομέα αλλά και στις καθημερινότητα όλων εμάς.

Ο κ. Καραμούζης  ανέφερε στην αρχή της ομιλίας του ότι σημαντικές προκλήσεις στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο παραμένει το μεγάλο ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία οι τράπεζες οφείλουν να μειώσουν αλλά και η στενότητα της ρευστότητας με την απώλεια των καταθέσεων αλλά και η μεγάλη εξάρτηση από το Ευρωσύστημα, με τις βασικές προτεραιότητες των τραπεζών να ήταν τα περασμένα χρόνια η επιβίωση και η κεφαλαιακή επάρκεια, με όλα τα άλλα ζητήματα να μένουν πίσω.

Επίσης αναφέρθηκε στην έκταση του ανταγωνισμού στην αγορά χρήματος με τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να αυξάνονται διαρκώς, αλλάζει τα δεδομένα, ενώ οι ρυθμιστικές αλλαγές που δρομολογούνται στην Ευρώπη, όπως οι οδηγίες υπό εξέταση για τις πληρωμές και πρόσβαση τρίτων στα δεδομένων των πελατών των τραπεζών θα εντείνει το ανταγωνισμό και θα αυξήσει τα κόστη συμμόρφωσης.

Μένοντας αρκετά στο θέμα FinTech o κ. Καραμούζης στάθηκε ιδιαιτέρως στις προσκλήσεις των τεχνολογικών καινοτομιών στο χρηματοπιστωτικό χώρο, κυρίως με την ψηφιοποίηση, την αυτοματοποίηση, την τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική και τα κοινωνικά δίκτυα.

Μερικά σημεία από την ενδιαφέρουσα ομιλία:

“To FinTech και ο έντονος ανταγωνισμός θα κάνει αναγκαίο το ριζικό μετασχηματισμό του τραπεζικού προτύπου, μπροστά και πίσω από τα ταμεία.”. “To θέμα των επιπτώσεων της νέας χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας στον τραπεζικό κλάδο είναι τόσο σημαντικό, που επιβάλλεται η υιοθέτηση μιας ολιστικής προσέγγισης και η διαμόρφωση του συνολικού σχεδίου αναδιάρθρωσης της τράπεζας με βάση τα νέα δεδομένα.

Η τοποθέτηση Chief Digital Officer ή η αναδιοργάνωση της Διεύθυνσης Πληροφορικής είναι αποσπασματικά μέτρα και στο τέλος δεν επαρκούν.

Χρειάζεται ηγετική πρωτοβουλία, όραμα και κατεύθυνση από την κορυφή, να διαμορφώνει ένα σχέδιο ταχύτατης προσαρμογής του επιχειρηματικού και λειτουργικού προτύπου, ώστε να παραμείνει η τράπεζα συνολικά ανταγωνιστική.”

“Η στρατηγική για την αντιμετώπιση της τεχνολογικής πρόκλησης στον τραπεζικό τομέα δεν πρέπει να είναι μόνο αμυντική, δεν πρέπει να κυριαρχεί μόνο το θέμα του κόστους και της αποτελεσματικότητας, αλλά να είναι και επιθετική, δηλαδή να διαμορφώνει τους όρους και τις προϋποθέσεις μακροχρόνιας ανταγωνιστικής παρουσίας της τράπεζας στην αγορά, να κάνει δηλαδή την τεχνολογία συγκριτικό πλεονέκτημα της τράπεζας, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα.

Η τράπεζα οφείλει να σκέφτεται την ψηφιοποίηση στο πλαίσιο της βελτίωσης της εξυπηρέτησης, της εμπειρίας και των προτιμήσεων των πελατών, της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών και της ανταγωνιστικής τιμολόγησης.

Να αξιοποιεί με σύγχρονα αναλυτικά εργαλεία τη δύναμη και τον πλούτο της πληροφόρησης που έχει για τον πελάτη και την τράπεζα που προσφέρει η νέα τεχνολογία.

Επειδή οι αλλαγές που προκαλεί η νέα χρηματοπιστωτική τεχνολογία είναι βαθιές και μεγάλες, μια σημαντική πρόκληση για τη διοίκηση κάθε τράπεζας είναι να οργανώσει μια ομαλή μετάβαση από το ένα πρότυπο λειτουργίας στο νέο ψηφιακό / ηλεκτρονικό πρότυπο.“

Και συνεχίζει:

“Είναι σχεδόν βέβαιο ότι καθημερινά θα συγκρούεται η legacy bank με την digital bank γι’ αυτό είναι σημαντικό να πείσεις και να στρατεύσεις τα στελέχη και το προσωπικό σε ένα σχέδιο ομαλής μετάβασης σε ένα νέο όραμα λειτουργίας.

Στο νέο πρότυπο θα χρειαζόμαστε λιγότερα υποκαταστήματα και λιγότερο προσωπικό ενώ τα επόμενα χρόνια θα χρειαστούν σημαντικές επενδύσεις και μεγάλος εσωτερικός μετασχηματισμός των λειτουργιών των τραπεζών και του πελατοκεντρικού και λειτουργικού προτύπου.

Στο τέλος, τα οφέλη από την ψηφιοποίηση θα διαχυθούν και ο ανταγωνισμός θα τα περιορίσει. Είναι τα άυλα στοιχεία του ανταγωνισμού, η φήμη, η αδράνεια, η εμπιστοσύνη των πελατών, η πίστη του προσωπικού, η κουλτούρα του οργανισμού και η εικόνα της στην αγορά, που συνθέτουν διαρκή ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Είναι φανερό ότι ο ρόλος του καταστήματος περιορίζεται σημαντικά όσον αφορά στις εγχρήματες συναλλαγές, ενώ ο ρόλος των εναλλακτικών δικτύων, κυρίως e-banking και mobile banking αυξάνεται με υψηλό διψήφιο ποσοστό και προς αυτή την κατεύθυνση βοήθησαν φυσικά και τα capital controls και η αύξηση χρήσης των καρτών. 
Βέβαια η Ελλάδα υστερεί ακόμα σημαντικά στη χρήση e-banking και πάρα πολύ στη χρήση mobile banking, αλλά οι χρήστες αυξάνονται ραγδαία.“

Επίσης ανέφερε ότι οι ελληνικές τράπεζες σχεδιάζουν σημαντικό ύψος επενδύσεων σε υποδομές και τεχνολογία τα επόμενα χρόνια με το ποσό να αγγίζει το ένα € 1 δισεκ. σε υποδομές και ψηφιακή τεχνολογία, ενώ σχεδιάζονται σημαντικές αναδιατάξεις και αναδιοργανώσεις στο λειτουργικό και επιχειρησιακό πρότυπο λειτουργίας.

Τέλος, υπογράμμισε ότι:

“Oι Ελληνικές τράπεζες, στο πλαίσιο υλοποίησης των επενδύσεών τους στην ψηφιακή και σύγχρονη τεχνολογία, θα κάνουν εκτεταμένη χρήση του outsourcing, δηλαδή της ανάθεσης εργασιών σε τρίτους εκτός τραπέζης.
Αυτό απαιτεί πρωτίστως τη διαμόρφωση διαδικασιών και ανοικτών όρων ανταγωνισμού, αφετέρου δημιουργεί και την προοπτική συνεργασίας με Fintech εταιρείες, Ελληνικά τεχνολογικά πανεπιστήμια και μεγάλους παρόχους αυτών των υπηρεσιών, όπως είναι η Accenture και η IBM.

Είναι σημαντικό στη διαμόρφωση ευέλικτων συστημάτων με API (Application Programming Interfacing) να γίνουν συνεργασίες με εξωτερικούς παρόχους αλλά η μέχρι τώρα η αξιοποίηση μικρών εταιρειών – Startups είναι περιορισμένη. Το μέγεθος των Ελληνικών τραπεζών είναι τέτοιο που περιορίζει την αποδοτικότητα των συνεργασιών και των επενδύσεων σε πρωτοπόρες τεχνολογικές καινοτομίες.“

Οι συναλλαγές με Bitcoin, οι πληρωμές μέσω κινητού, η ταχεία διάδοση των ιντερνετικών συναλλαγών, η η πρόσβαση τρίτων παρόχων στα στοιχεία πελατών τραπεζών είναι στα σκαριά, ο εντονότερος ανταγωνισμός στις πληρωμές, η παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών διαχείρισης και χρηματοδότησης από μη τραπεζικά ιδρύματα, πιο εξειδικευμένα, πιο τεχνολογικά προηγμένα, λιγότερο εποπτευόμενα και με χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και η διάδοση των κοινωνικών δικτύων και των πλατφορμών συναλλαγών προδιαγράφουν ένα δύσκολο μέλλον για το τραπεζικό σύστημα.