Η πανδημία έχει φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση το σύνολο σχεδόν του επιχειρηματικού κόσμου, ειδικά σε τομείς όπως το λιανεμπόριο, ο τουρισμός και οι μεταφορές, αλλά από την άλλη έχει πολλές ευκαιρίες και προκλήσεις σε τομείς που έχει πολλαπλασιαστεί η ζήτηση, όπως τα σούπερ μάρκετ, οι παραδόσεις γενικά και ειδικά αυτές των τροφίμων, οι τεχνολογίες υγείας, το GovTech κ.α.
Πολυεθνικές βρίσκονται μπροστά σε τεράστια πτώση τζίρου, ενώ ο τουριστικός τομέας και οι μεταφορές απειλούνται ακόμα και με πτώχευση αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση άνω των τριών μηνών.
Οι Startups προφανώς και πλήττονται περισσότερο, όντας πιο ευάλωτες στις όποιες αλλαγές στην αγορά, ειδικά αυτές στον χώρο του τουρισμού έχουν στην ουσία παύσει τις εργασίες τους. Τα πάσης φύσεως κεφάλαια, VCs, Corporate και ειδικά αυτά από Angels θα παγώσουν για μια μεγάλη περίοδο, θα μειωθούν ή και θα εξαφανιστούν.
Σε ένα οικοσύστημα όπως το Ελληνικό που μόλις κατάφερε να πατήσει στα πόδια του, η πανδημία μπορεί να αποδειχτεί καταστροφική, τουλάχιστον για Startups οι οποίες βασίζονταν σε VCs ή σε συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες ή με μεγάλη πτώση πωλήσεων σε πιο ώριμες ή σε αυτές με παγκόσμια παρουσία.
Εκπρόσωποι του ελληνικού οικοσυστήματος έστειλαν μερικές μέρες πριν μια επιστολή στο Υπουργείο Ανάπτυξης, και συγκεκριμένα στον υφυπουργό, Χρίστο Δήμα, επισημαίνοντας την ανάγκη για ειδικευμένα μέτρα υποστήριξης.
Η επιστολή ανέφερε ότι οι Startups έχουν χαρακτηριστικά όπως:
- Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη του προϊόντος και της πνευματικής ιδιοκτησίας και όχι στην κερδοφορία.
- Διαθέτουν κεφάλαια που επαρκούν για περίπου 12 μήνες λειτουργίας τα οποία προέρχονται από επιχειρηματικά κεφάλαια ή και από πωλήσεις που τυχόν έχουν και τα βασικά έξοδά τους είναι οι μισθοδοσία νέων κυρίως με υψηλή κατάρτιση.
- Οι Startups θα πρέπει να διπλασιάζουν τα μεγέθη τους κάθε χρόνο για να προσελκύσουν τους επενδυτές κάτι που σημαίνει συνεχείς προσλήψεις.
Επίσης ανέφερε ότι η πανδημία έχει επιφέρει μηδενισμό ή μεγάλη πτώση του τζίρου τα οποία σε συνδυασμό με το πάγωμα των επενδύσεων θα φέρει με μαθηματική ακρίβεια τη παύση εργασιών σε πολλές Startups σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι προτάσεις τις επιστολής
- Προσφορά δυνατότητας να τεθούν οι εργαζόμενοι σε προσωρινή αργία ή μερική απασχόληση με ανάληψη από το κράτος τουλάχιστον μέρους του κόστους για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα (3-6 μήνες), ως εναλλακτική των απολύσεων στις οποίες αναπόφευκτα θα πρέπει να καταφύγουν οι Startups. Έτσι αυτά θα μπορέσουν να διατηρήσουν τον απαραίτητο «σκελετό» ώστε να επιστρέψουν δυναμικά στην αγορά στο τέλος της κρίσης, αντί να αρχίσουν πάλι απ’ το μηδέν. Για την Ελλάδα θα μπορούσε ως μέση λύση να εφαρμοστεί το γερμανικό μοντέλο (κάλυψη από το κράτος των 2/3 της μείωσης του μισθού).
- Μηδενισμό των ασφαλιστικών εισφορών για όσο διαρκέσει η κρίση και μέχρι να επανέλθει στοιχειωδώς η οικονομική δραστηριότητα στην οικονομία.
- Άτοκο δάνειο με κρατική εγγύηση για τις εταιρίες του οποίου το ύψος μπορεί να συνδεθεί είτε με το κύκλο εργασιών της προηγούμενης χρονιάς, είτε με το μισθοδοτικό κόστος της προηγούμενης χρονιάς.
Δεδομένου ότι οι παραπάνω δράσεις προτείνονται αυστηρώς για νεοφυείς επιχειρήσεις, δηλαδή για επιχειρήσεις οι οποίες τις έχουν πιο πολύ ανάγκη και για να αποφύγουμε την ένταξη διαφόρων τυχαίων εταιρειών που θα ήθελαν να επωφεληθούν των πρωτοβουλιών αυτών, απορροφώντας κεφάλαια και πόρους που δεν δικαιούνται, προτείνουμε η υπαγωγή εταιρειών σε αυτές τις ευεργετικές διατάξεις να μην γίνει βάσει ΚΑΔ.
Διάφορες εταιρείες μπορεί να υπάγονται στον ίδιο ΚΑΔ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλες αυτές θα αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα και το κυριότερο θα έχουν τις ίδιες προοπτικές. Ο ασφαλέστερος τρόπος να διασφαλίσουμε σε πρώτη φάση ότι Startups που πραγματικά έχουν δυνατότητες και αξίζουν την υποστήριξη του κράτους, θα είναι Startups τα οποία έχουν λάβει χρηματοδότηση από κάποιον θεσμικό επενδυτή (fund) τα τελευταία 3 χρόνια.
Αυτό το κριτήριο διασφαλίζει ότι:
Η συγκεκριμένη εταιρία, κάποια στιγμή στο πρόσφατο παρελθόν πέρασε μια διαδικασία αξιολόγησης και κάποιοι επαγγελματίες επενδυτές την αξιολόγησαν θετικά για τις προοπτικές της. Η πληροφορία αυτή μπορεί να συγκεντρωθεί σε διάστημα μιας ημέρας και να στοχεύσουμε αυτόν το συγκεκριμένο αριθμό εταιρειών.
Οι εταιρίες στις οποίες έχουν επενδυθεί οι περισσότεροι πόροι άρα διακυβεύονται πιο πολλές θέσεις εργασίας και κεφάλαια, θα έχουν προτεραιότητα.
Σε επόμενη φάση θα μπορούσε να διευρυνθεί ο αριθμός σε εταιρίες που ανήκουν σε δομές (incubators, accelerators κτλ.) ώστε να βοηθηθεί μεγαλύτερος αριθμός εταιριών.
H απάντηση του υπουργείου
Διαβάσαμε με μεγάλη προσοχή την επιστολή σας. Είναι απολύτως κατανοητή η ανησυχία των υπογραφόντων για την αντιμετώπιση της κρίσης, δεδομένης και των ιδιαιτεροτήτων που εμφανίζουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις.
Στην επιστολή σας αναφέρεστε σε δύο αλληλένδετα σημεία:
Runway (μήνες μέχρι εξάντλησης διαθέσιμων κεφαλαίων).
Πρόσβαση σε χρηματοδότηση / ρευστότητα με στόχο τη διασφάλιση υφιστάμενων θέσεων εργασίας καθώς και την ευνοϊκότερη εξέλιξη των επενδύσεων μέσω ενίσχυσης της ρευστότητας.
Η Πολιτεία στο πλαίσιο της προστασίας της επιχειρηματικότητας και της ισότιμης αντιμετώπισης, επέδειξε γρήγορα αντανακλαστικά νομοθετώντας ένα πλέγμα δράσεων προστασίας των επιχειρήσεων.
Όπως θα παρατηρήσετε οι Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας (ΚΑΔ) είναι πλέον ιδιαίτερα διευρυμένοι και είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι καλύπτουν τις περισσότερες startups. Εάν και εφόσον δεν καλύπτονται, παρακαλούμε να τις επισημάνετε για να τις προωθήσουμε και στο Υπουργείο Οικονομικών. Τα μέτρα αυτά συμβάλλουν στην ενίσχυση της ρευστότητας, άμεσα και έμμεσα, καθώς και της διατήρησης θέσεων εργασίας περιλαμβάνοντας πρόνοιες για καταβολές ΦΠΑ, ΕΦΚΑ, ενοίκια, μεταχρονολογημένες επιταγές κ.ά.
Έχουν δρομολογηθεί οι εξής πρόνοιες της Πολιτείας:
1. Δυνατότητα να τεθούν εργαζόμενοι των εν λόγω εταιριών σε προσωρινή αργία ή μερική απασχόληση με ανάληψη από την Πολιτεία τουλάχιστον μέρους του κόστους για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα (λ.χ. έως 6 μήνες).
Αποζημίωση ειδικού σκοπού ύψους 800 ευρώ για 45 ημέρες και πλήρης κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών, επί του ονομαστικού μισθού, για τους εργαζομένους-μισθωτούς των οποίων η σύμβαση εργασίας τίθεται σε προσωρινή αναστολή.
2. Μηδενισμός του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών για όσο διάστημα διαρκέσει η κρίση.
Δυνατότητα αναστολής καταβολής ασφαλιστικών εισφορών (εργαζομένου και εργοδότη), πληρωτέων τον μήνα Απρίλιο, έως 31/10/2020 και δόσεων βεβαιωμένων οφειλών προς ΕΦΚΑ έως 31/07/2020. Η αναστολή αφορά το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων της επιχείρησης.
Δυνατότητα αναστολής καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και επιστήμονες-ελεύθερους επαγγελματίες, πληρωτέων το μήνα Απρίλιο, σε τέσσερις μηνιαίες δόσεις αρχής γενομένης από 30/09/2020. Για τις ανωτέρω ασφαλιστικές εισφορές, παρέχεται δυνατότητα μείωσης 25%, εάν καταβληθούν εμπρόθεσμα. Επίσης, αναστολή των δόσεων βεβαιωμένων οφειλών προς τον ΕΦΚΑ πληρωτέες τον μήνα Απρίλιο έως 31/07/2020.
3. Άτοκο δάνειο με κρατική εγγύηση για τις startup εταιρείες, ως άμεσο μέτρο για την ενίσχυση της ρευστότητάς τους, με ικανοποίηση συγκεκριμένων κριτηρίων,
Σήμερα το βράδυ ή το αργότερο αύριο αναμένεται να ανοίξει η ειδική πλατφόρμα της ΑΑΔΕ (myBysinessSypport) για τις επιχειρήσεις που θα θελήσουν να εγγραφούν προκειμένου να αξιοποιήσουν και να αντλήσουν χρηματοδότηση μέσω της «επιστρεπτέας προκαταβολής», συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ. Η υποβολή θα διαρκέσει από τις 2 έως τις 10 Απριλίου.
Βασικά χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας:
- αφορά επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν από 1 έως 500 εργαζόμενους
- η επιχείρηση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στα ειδικά ζητήματα προσβασιμότητας σε χρηματοδότηση και πιστωτικού προφίλ που έχουν πολλές μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις
- η χρηματοδότηση θα δοθεί απευθείας από το κράτος, μέσω του Taxis χαρακτηρίζεται ως επιστρεπτέα γιατί, είτε το σύνολο είτε μέρος αυτής ανάλογα με τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, θα επιστραφεί στο κράτος μέσα στα επόμενα χρόνια, με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο
- η χρηματοδότηση είναι πενταετής, με το πρώτο έτος να αποτελεί περίοδο χάριτος και δεν υπάρχει υποχρέωση αποπληρωμής δόσης ενίσχυσης, ενώ τα υπόλοιπα 4 έτη είναι η περίοδος αποπληρωμής σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις
- η επιλεξιμότητα της επιχείρησης θα ορίζεται από την πορεία του τζίρου της σε σχέση με το παρελθόν σε συνδυασμό με άλλα επιπλέον στοιχεία (μέσα από ένα τυποποιημένο, αυτοματοποιημένο μηχανισμό) όπως φορολογικά δεδομένα και άλλους οικονομικούς δείκτες. Το ύψος της ενίσχυσης θα είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και μη συμψηφιστέα.
Βασική προϋπόθεση είναι να διατηρηθούν οι θέσεις απασχόλησης.
Επίσης, στο επόμενο διάστημα έχει προβλεφθεί η σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση ρευστότητας με δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις -αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις- που μέχρι και τα τέλη του 2019 ήταν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες, δηλαδή δεν είχαν εμφανίσει καθυστέρηση μεγαλύτερη των τριών μηνών. Μέσω του ταμείου θα χορηγηθούν δάνεια άνω των 3 δισ. ευρώ στις επιχειρήσεις που πλήττονται από τον κορωνοϊό. Τα δάνεια θα χορηγηθούν μέσω τραπεζών ως κεφάλαια κίνησης με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου (Αναπτυξιακή Τράπεζα) που ενεργοποιείται με κεφάλαια ύψους 1 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ. Η διάρκειά τους θα είναι έως τα 5 έτη για δάνεια τακτής λήξης ή έως 3 για αποπληρωμή του κεφαλαίου στη λήξη.
Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIΒ) μέσω του EFSI θα διοχετεύσει ρευστότητα EUR 1bn γι αν αυξήσει την εγγυοδοσία που αφορά σε:
InnovFin SME Guarantee
COSME Loan Guarantee Facility
Τέλος, η EIΒ επεξεργάζεται σχέδιο χρηματοδοτικών εργαλείων -σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα- για τις πληττόμενες επιχειρήσεις που θα ανακοινωθούν εντός των επομένων μηνών. Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν για το πακέτο των 40bn που κινητοποιεί η ΕΙΒ (βλ.: https://www.eib.org/en/press/all/2020-086-eib-group-will-rapidly-mobilise-eur-40-billion-to-fight-crisis-caused-by-covid-19.htm).
Εν κατακλείδι, εκτιμάται ότι τα οριζόντια μέτρα που έχουν ληφθεί ικανοποιούν σε μεγάλο βαθμό τις πληττόμενες επιχειρήσεις, μεταξύ αυτών και τις startups. Παράλληλα η Πολιτεία διαρκώς επιδεικνύει την αναγκαία ευελιξία και τα γρήγορα αντανακλαστικά, διευρύνοντας τόσο το εύρος των πληττόμενων επιχειρήσεων, όσο και των μέτρων αντιμετώπισης των προκλήσεων.
Επίσης, μετά τη συγκρότηση του Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων το οποίο και επιταχύνουμε, ανάλογα με την εξέλιξη της κρίσης και των δυνατοτήτων της εθνικής οικονομίας, θα είμαστε σε θέση να εξετάσουμε την έκταση και το κόστος τυχόν επιπλέον ενεργειών, χωρίς να γίνονται διακρίσεις ανάμεσα σε startups που ήδη έχουν λάβει χρηματοδότηση από τα VCs και σε αυτές που δεν έχουν, δημιουργώντας ανισότητες.
Επίσης, θα συμφωνήσετε μαζί μας ότι ακόμη και ανάμεσα σε αυτές που έχουν λάβει χρηματοδότηση, υπάρχουν διαφοροποιήσεις στο στάδιο της χρηματοδότησης, στον αριθμό των απασχολουμένων, στα οικονομικά μεγέθη κ.ά.
Κλείνοντας, χαιρόμαστε που η άνοιξε αυτός ο άμεσος δίαυλος επικοινωνίας με το ευρύτερο οικοσύστημα της καινοτομίας -έστω και εξαιτίας του κορωνοϊού- και σας διαβεβαιώνουμε ότι το Υπουργείο μας παραμένει ανοικτό σε προτάσεις, τεκμηριωμένες και κοστολογημένες.
