Nava Swersky Sofer: “Οι startups δεν χρειάζονται την κυβέρνηση, ο ιδιωτικός τομέας μπορεί μόνος του”
Στην Ελλάδα βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες, επισκεπτόμενη τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης, η Nava Swersky Sofer, venture capitalist σε Καλιφόρνια και Ισραήλ, σύμβουλος καινοτομίας και ειδική σε θέματα μεταφοράς τεχνολογίας από το Ισραήλ.
Αρχικώς, η Sofer μίλησε σε ημερίδα επιχειρηματικότητας που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Αποφοίτων του Ιδρύματος Ωνάσση (στην ίδια ημερίδα παρευρέθησαν και η αναπληρωτής υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου και η «Cause Director» του Indiegogo Gwen Nguyen), κατά τη διάρκεια της οποίας παρουσίασε το επιχειρηματικό οικοσύστημα του Ισραήλ και πώς αυτό συγκροτήθηκε σε ένα «Έθνος των Startups».
Το 2014 ήταν ένα έτος-ρεκόρ για το ισραηλινό οικοσύστημα σε ό,τι αφορά στις startup exits με 5 δισ. δολάρια σε 52 εξαγορές και συγχωνεύσεις και 9,8 δισ. δολ. σε 18 δημόσιες προσφορές σε χρηματιστήρια, κυρίως στον δείκτη NASDAQ της Νέας Υόρκης. Το μέσο deal ανήλθε σε 212 εκατ. δολ., ανεβασμένο κατά 25% από το 2014, ενώ ξεχώρισε η IPO της MobilEye (εταιρεία ημιαγωγών), η οποία συγκέντρωσε 980 εκατ. δολ. κατά την εισαγωγή της στον NASDAQ. Σε ό,τι αφορά στις επενδύσεις, σημειώθηκε και εκεί ρεκόρ, καθώς 3,4 δισ. δολ. τοποθετήθηκαν σε 688 εταιρείες, ενώ μάλιστα το 2014 παρατηρήθηκε ότι οι γύροι που έλαβαν οι εταιρείες ήταν μεγαλύτεροι από προηγούμενες χρονιές. Αντιστοίχως καλά ξεκίνησε και το 2015 για τις startups του Ισραήλ, καθώς μόνο τον Ιανουάριο 1,341 δισ. δολ. τοποθετήθηκαν σε επενδύσεις, εξαγορές και συγχωνεύσεις (775 εκατ. σε εξαγορές και 566 σε επενδύσεις). Κλείνοντας την αναφορά της στο επενδυτικό οικοσύστημα του Ισραήλ, η Sofer τόνισε ότι το Ισραήλ είναι η χώρα με το υψηλότερο κατά κεφαλήν ποσό επενδύσεων, καθώς με 8 εκατ. πληθυσμό, τα 3,4 δισ. επενδύσεων το 2014 αντιστοιχούν σε 425 δολάρια ανά άτομο. Αντιστοίχως, στις ΗΠΑ (τη χώρα με τη μεγαλύτερη αγορά Venture Capital) το ποσό ανέρχεται σε 150 δολάρια ανά άτομο.
Σημαντικό στοιχείο του ισραηλινού οικοσυστήματος χαρακτήρισε την ύπαρξη 300 κέντρων έρευνας και ανάπτυξης πολυεθνικών εταιρειών στη χώρα, τα οποία απασχολούν 50.000 ανθρώπους. Χαρακτηριστικώς, τέτοια κέντρα διατηρούν εταιρείες όπως οι Apple, Google, Dell, Cisco, IBM, Ericsson, SAP, Motorola, Nokia, Philips, General Electric, Samsung, Siemens, Microsoft, Facebook, Johnson & Johnson και άλλες.
Όλο αυτό το μέγεθος του ισραηλινού οικοσυστήματος καινοτομίας έχει προέλθει, τόνισε η Sofer, από τα ιστορικο-πολιτικο-κοινωνικά χαρακτηριστικά του κράτους του Ισραήλ. «Οι δυσκολίες γεννούν την καινοτομία», ήταν η χαρακτηριστική αναφορά της Sofer. Το μικρό μέγεθος γέννησε την εσωτερική πειθαρχία, το νεοπαγές της σύστασής του την ανοιχτή κουλτούρα στις αλλαγές, η απομόνωση τον ισχυρό στρατιωτικό «πυλώνα», που έγινε φορέας εκπαίδευσης και καινοτόμου τεχνολογίας, αλλά και το «άνοιγμα» στις διεθνείς αγορές, η έλειψη φυσικών πόρων την εκπαίδευση και την αξιοποίηση του ταλέντου και, τέλος, η μετανάστευση καινοτόμες ρυθμίσεις δημιουργίας θέσεων εργασίας.
Στην ομιλία της η Sofer, πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος της ισραηλινής Συμμαχίας για τη Διεθνή Εμπορευματοποίηση και συμπρόεδρος του διεθνούς συνεδρίου NanoIsrael, έκανε λόγο και για τον τομέα στον οποίο εξειδικεύεται, τη μεταφορά τεχνολογίας, τονίζοντας ότι το Ισραήλ έχει μία μακρά παράδοση στην επιτυχημένη εμπορευματοποίηση των ακαδημαϊκών επιτευγμάτων, ξεκινώντας αυτό που έχει ονομασθεί ως μεταφορά τεχνολογίας ήδη από το 1959 με την ίδρυση του Ινστιτούτου Επιστημών Weizmann και του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ. «Υπάρχουν εκατοντάδες spin-off εταιρείες και πολλές ιστορίες επιτυχίας, οι οποίες δημιουργούν 22 δισ. δολ. ετησίως σε πωλήσεις πατενταρισμένων προϊόντων και τζίρο μεταφοράς τεχνολογίας ύψους 500 εκατ. δολ. ανά έτος», ανέφερε.
Η Sofer παρέστη, επίσης, σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Πρεσβεία του Ισραήλ στην Αθήνα, με τη συμμετοχή εκπροσώπων του startup και επενδυτικού οικοσυστήματος της πόλης.
Εκεί, ανέφερε ότι παρότι είχε λίγες μόλις ημέρες στη διάθεσή της, διέκρινε τις απαρχές ενός δυναμικού επιχειρηματικού οικοσυστήματος το οποίο διαθέτει εξαιρετικό ανθρώπινο κεφάλαιο. Από την άλλη, όμως, διαθέτει περιορισμένους χρηματοδοτικούς πόρους, οι οποίοι αν αυξηθούν θα μπορούσαν να δώσουν περισσότερα αποτελέσματα, και λίγες πολυεθνικές εταιρείες δραστήριες στη χώρα.
Αυτό που της έκανε περισσότερη εντύπωση, τόνισε, είναι ότι ο ίδιος ο ιδιωτικός τομέας έχει μικρή πεποίθηση ότι μπορεί να τα καταφέρει από μόνος του και στηρίζεται περισσότερο από όσο θα έπρεπε στο κράτος και στις κυβερνήσεις. “Η κυβέρνηση είναι απλώς μία κινητήριος δύναμη και θα έπρεπε να βρίσκεται μακρυά. Μπορείτε να καταφέρετε πράγματα ακόμα και χωρίς να υπάρχει το κατάλληλο πλαίσιο. Μην περιμένετε από την κυβέρνηση να τα βάλει όλα σε τάξη, υπάρχει αρκετός χώρος για τον ιδιωτικό τομέα να προχωρήσει“, είπε στους παρευρισκόμενους συμμετόχους του ελληνικού startup οικοσυστήματος, προτρέποντάς τους να αναλάβουν ακόμη μεγαλύτερη πρωτοβουλία. “Στο Ισραήλ δεν έχουμε εντοπίσει κάποια συσχέτιση μεταξύ της πολιτικής κατάστασης και του τεχνολογικού τομέα. Αν περιμέναμε την πολιτική κατάσταση να σταθεροποιηθεί πρώτα, δεν θα πετυχαίναμε τίποτα. Αφού μπόρεσε το Ισραήλ, μπορεί και η Ελλάδα“, τόνισε αναφερόμενη στην κατάσταση που επικρατεί στην Μέση Ανατολή και στις σχέσεις του Ισραήλ με τα γειτονικά του κράτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το κάλεσμα για μεγαλύτερη δράση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας μακρυά από “μεμψιμοιρίες” για απουσία στήριξης από την πλευρά του κράτους είχε απευθύνει και η Ινμπάλ Αριέλι, αντιπρόεδρος στρατηγικών συνεργασιών του οργανισμού Start-Up Nation Central, σε παλαιότερο εργαστήριο ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ εταιρειών και “leaders” του ελληνικού και του ισραηλινού επιχειρηματικού οικοσυστήματος.
Ερωτώμενη για το ποιες πρωτοβουλίες θα συμβούλευε την ελληνική κυβέρνηση να αναλάβει, η Sofer τόνισε ένα άλλο πτωχευτικό δίκτυο που να απομακρύνει το φόβο της επιχειρηματικότητας και να ευνοεί την κουλτούρα της αποτυχίας, δράσεις που θα καλύψουν τα βασικότερα προβλήματα του επιχειρηματικού συστήματος όπως η χρηματοδότηση αρχικών σταδίων, ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο και κίνητρα προσέλκυσης πολυεθνικών εταιρειών για να ιδρύσουν στη χώρα κέντρα Έρευνας και Ανάπτυξης.
Η Sofer διέκρινε αρκετά μεγάλο “έδαφος” για συνεργασία μεταξύ Ελλάδος και Ισραήλ στον τομέα των startups και “υποσχέθηκε” πως θα αποτελέσει συνδετικό κρίκο μεταξύ των ελληνικών εταιρειών και της κοινότητας επενδυτικών “αγγέλων” του Ισραήλ.
Η επίσκεψη της Sofer στην Ελλάδα δεν ήταν η πρώτη προσπάθεια της ισραηλινής πρεσβείας να διασυνδέσει το ελληνικό startup οικοσύστημα με σημαίνοντα πρόσωπα από το αντίστοιχο ισραηλινό, καθώς λίγες εβδομάδες πριν στη χώρα μας βρέθηκε και ο Ορέν Σιμανιάν, ιδρυτής του StarTau, του Κέντρου Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, και συνιδρυτής του StartIsrael. Ο Σιμανιάν είχε εντοπίσει και εκείνος το σημαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο και τη δυναμική του ελληνικού οικοσυστήματος και είχε τονίσει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να διακηρύξει την υποστήριξή της προς αυτό τόσο στο λόγο της όσο και με πράξεις (πχ. φοροαπαλλαγές και κίνητρα για επενδυτές και επιχειρηματίες).
