Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσωπικά δεδομένα και τεχνητή νοημοσύνη – Πόσο αθώες είναι οι νέες τεχνολογίες και πόσο ασφαλείς είμαστε τελικά;

Της Δήμητρας Τριανταφυλλάκη

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν κομμάτι της ζωής μας εδώ και πολλά χρόνια, φέρνοντάς μας πιο κοντά με φίλους και συγγενείς από άκρη σε άκρη του πλανήτη, αλλά ταυτόχρονα θέτουν ζητήματα ασφαλείας που επιβάλλουν τη λήψη μέτρων για την προστασία των δεδομένων μας. Δυναμική είσοδο έκανε και η τεχνητή νοημοσύνη που έχει εντυπωσιάσει τους πάντες, κατακλύζει κάθε τομέα της ζωής μας και ανοίγει νέους ορίζοντες. Έρχεται όμως πάλι ένα “αλλά” να αμφισβητήσει την θετική της απόχρωση δημιουργώντας μαύρα σύννεφα για τους επικείμενους κινδύνους που εγκυμονεί και για τους οποίους είμαστε μακαρίως αδαείς επί του παρόντος αλλά με διάφορες φωνές ειδικών να έχουν ήδη αρχίσει να ακούγονται και να προειδοποιούν για την όχι και τόσο αθώα ανεξέλεγκτη χρήση της.

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν άμεση επικοινωνία, καταργούν τις αποστάσεις και δίνουν τη δυνατότητα όχι μόνο να ακούμε αλλά και να βλέπουμε τους ανθρώπους μας που είναι μακριά. Ωστόσο ενέχουν κινδύνους με πιο βασικό αυτόν που αφορά στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και κατά πόσο αυτά είναι εκτεθειμένα στον οποιοδήποτε καταλύοντας κάθε έννοια ιδιωτικότητας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το cyberstalking, η διαδικτυακή παρακολούθηση της ζωής των χρηστών, κάτι που στον φυσικό κόσμο θα αντιμετωπίζονταν διαφορετικά, στον ιντερνετικό κόσμο όμως θεωρείται δεδομένο και συνηθισμένο αφού η ιδιωτικότητα δεν υπάρχει. Μάλιστα μας προσφέρονται κάποια ανταλλάγματα για να “ξεχάσουμε” την παραβίαση της προσωπικής μας ζωής όπως η έννοια της δήθεν κοινωνικοποίησης, η κοινωνική αποδοχή, διαφημίσεις προϊόντων που καταλήγουν σε δώρα μεταξύ άλλων τα οποία επισκιάζουν τον ετεροκαθορισμό και λειτουργούν σαν μικρά κεράσματα που “ξεγελάνε” την πείνα μας για αποδοχή και αναγνώριση. Κάπως έτσι μας κρατούν σε καταστολή αποπροσανατολίζοντας μας από πιο ουσιώδη θέματα της καθημερινής μας ζωής. Αρχίζουμε να έχουμε προσδοκίες και να ζητάμε υλικά πράγματα που δεν ανταποκρίνονται στις οικονομικές μας δυνατότητες ή νιώθουμε ανεπαρκείς γιατί δεν έχουμε τις απόλυτα ισορροπημένες σχέσεις – φιλικές, οικογενειακές, επαγγελματικές – που παρουσιάζονται εξιδανικευμένες.

Οι απειλές βέβαια δεν σταματούν εδώ. Όλο και πιο συχνά ακούμε για περιπτώσεις διαδικτυακού εκφοβισμού, επικίνδυνων “παιχνιδιών” που έχουν οδηγήσει εφήβους ακόμα και στο θάνατο. Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας, της εικόνας και της τρομακτικά γρήγορης διάδοσης των νέων. Άνθρωποι βρίσκονται ξαφνικά εκτεθειμένοι, να υφίστανται ψυχολογική πίεση που δεν μπορούν να αντέξουν και βλέπουν ακόμα και τις πιο προσωπικές τους στιγμές να γίνονται βορά στις ορέξεις του κάθε εγκληματία, να γίνονται viral και να στιγματίζονται από την κοινωνία που στέκεται πολλές φορές απέναντι και όχι ουσιαστικά δίπλα σε τέτοια θέματα.

Απλοί τρόποι προστασίας

Τικ Τοκ: Η ανησυχία για τα δεδομένα και οι επακόλουθες απαγορεύσεις

Η πλατφόρμα δημιουργίας και κοινοποίησης βίντεο μικρής διάρκειας, η οποία δημιουργήθηκε το 2017 από την κινέζικη εταιρεία ByteDance, αποτελεί αντικείμενο έντονης κριτικής και ανησυχίας για τη συλλογή δεδομένων και τον τρόπο που αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τρίτους.

Έτσι ολοένα και αυξάνονται οι χώρες που προχωρούν σε απαγόρευση του Τικ Τοκ για να προστατεύσουν δεδομένα υψίστης ασφαλείας. Τελευταία μπήκε στο “χορό” η Αυστραλία, ενώ είχαν προηγηθεί η Νέα Ζηλανδία, το Βέλγιο, οι ΗΠΑ κλπ. Οι απαγορεύσεις προς το παρόν αφορούν κυβερνητικούς αξιωματούχους με σκοπό να διασφαλιστούν θέματα εθνικής ασφάλειας της εκάστοτε χώρας αφού θεωρείται πως η Κίνα ίσως χρησιμοποιεί την εφαρμογή για παρακολούθηση ή και για λογοκρισία στο περιεχόμενο των αναρτήσεων. Πρόσφατα μάλιστα η Βρετανική αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων επέβαλε πρόστιμο ύψους 12,7 εκατ. στερλινών για παραβίαση του νόμου περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων επειδή χρησιμοποίησε τα προσωπικά δεδομένα παιδιών ηλικίας κάτω των 13 ετών χωρίς τη συναίνεση των γονιών τους.

Φουντώνουν λοιπόν οι φήμες ότι το Tik Tok σύντομα θα “πέσει” με νέο απαγορευτικό να έρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τεχνητή νοημοσύνη: Τεχνολογικό θαύμα, επικίνδυνο “όπλο” ή η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση;

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στις ζωές μας, τόσο θετικές όσο και αρνητικές. Από τη μία πλευρά έχει πολλές εφαρμογές όπως καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, ασφαλέστερες μεταφορές, διευκολύνει την πρόσβαση στην ενημέρωση και την εκπαίδευση. Επιπλέον, έχει διευκολύνει την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς προϊόντων και υπηρεσιών, συμβάλλοντας στην πράσινη και κυκλική οικονομία, στην κατασκευή μηχανημάτων, στη γεωργία, την υγειονομική περίθαλψη, την μόδα και τον τουρισμό, αλλά και στην αύξηση των πωλήσεων, στη συντήρηση μηχανών, στην εξοικονόμηση ενέργειας, στη βελτίωση της παραγωγής και της ποιότητας προϊόντων αλλά και της εξυπηρέτησης πελατών.

Η OpenAI και το ChatGPT, που ήρθε και έφερε τα πάνω κάτω, άνοιξαν ένα νέο δρόμο δυνατοτήτων κάνοντας τους τεχνολογικούς κολοσσούς να χάνουν τον ύπνο τους στην προσπάθεια να ανταγωνιστούν το νέο chatbot που λειτουργεί με έναν νέο τρόπο δημιουργίας συνομιλιών σε φυσική γλώσσα. Δε θα φέρει αλλαγές μόνο στον τρόπο που κάνουμε τις αναζητήσεις μας στο διαδίκτυο αλλα η ευρεία χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα αλλάξει τον τρόπο που παιζόταν το παιχνίδι ως τώρα.

Αντιδράσεις ειδικών για την ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης

Ειδικοί ανησυχούν για τις επιπτώσεις της άνευ ελέγχου χρήσης της και ισχυρίζονται πως θα πρέπει να αναπτυχθούν ισχυρά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μόνο όταν θα είμαστε σίγουροι πως τα αποτελέσματα τους θα είναι θετικά και οι κίνδυνοι διαχειρίσιμοι. Επίσης, θα πρέπει να τηρηθούν πρωτόκολλα ασφαλείας και να υπάρχει εποπτεία από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες και παράλληλα να υπάρξει συνεργασία μεταξύ προγραμματιστών τεχνητής νοημοσύνης και υπεύθυνων χάραξης πολιτικής για να αναπτυχθεί ισχυρό σύστημα διακυβέρνησης που αφορά την τεχνητή νοημοσύνη.

Οι νέες τεχνολογίες με επίκεντρο την τεχνητή νοημοσύνη, η εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η ανελλιπής παρουσία τους στην καθημερινότητα των ανθρώπων παγκοσμίως, οι φόβοι και η ανασφάλεια για τα νέα δεδομένα που συνεχώς προκύπτουν από τις παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων αλλά και των δεδομένα που αφορούν την εθνική ασφάλεια των λαών, το μέλλον που φαντάζει ενδιαφέρον αλλά με πολλές ακόμα τεχνολογικές εξελίξεις να έρχονται και ο φόβος για το άγνωστο συνθέτουν το παζλ της νέας εποχής στην οποία είμαστε συμμέτοχοι όσο κι αν δεν έχουμε πλήρη επίγνωση των επιπτώσεων και των απεριόριστων δυνατοτήτων που η τεχνολογία προσφέρει. Παρόλα αυτά όλοι μπορούμε να μάθουμε, να εξελιχθούμε και να βαδίζουμε παράλληλα με τα όσα η τεχνολογία μας έχει δώσει χωρίς να τα απαρνιόμαστε ή να μας τρομάζουν και να τα αφορίζουμε εν τη γενέσει τους.