Πενήντα ημέρες μετά την αναγγελία του φιλόδοξου Επενδυτικού της Σχεδίου για την Ευρώπη με στόχο την τόνωση της απασχόλησης και της οικονομικής ανάπτυξης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την Τετάρτη τη νομοθετική πρόταση για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, η οποία θα υλοποιηθεί σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
Το Ταμείο αποτελεί τον πυρήνα της επενδυτικής επίθεσης που επιδιώκει ο πρόεδρος Γιούνκερ. Το σχέδιο αυτό πρόκειται να κινητοποιήσει ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 315 δισ. ευρώ σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα στηρίξει, ιδιαίτερα, στρατηγικές επενδύσεις, όπως σε ευρυζωνικά και ενεργειακά δίκτυα, καθώς και μικρές επιχειρήσεις με λιγότερους από 3.000 υπαλλήλους.
Η πρόταση προβλέπει επίσης τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλευτικού Κέντρου Επενδύσεων, που θα παρέχει βοήθεια για τον προσδιορισμό, την προετοιμασία και την ανάπτυξη έργων σε ολόκληρη την Ένωση.
Τέλος, η ύπαρξη μιας δεξαμενής ευρωπαϊκών επενδυτικών έργων θα δώσει στους επενδυτές τη δυνατότητα να γνωρίζουν υφιστάμενα και μελλοντικά έργα.
Την πρόταση θα πρέπει να εγκρίνουν οι συννομοθέτες Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει διάφορα στοιχεία:
1. Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)
Το ΕΤΣΕ θα είναι το κύριο μέσο κινητοποίησης τουλάχιστον 315 δισ. ευρώ για πρόσθετες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία κατά την επόμενη τριετία. Θα χρηματοδοτήσει έργα υψηλότερου κινδύνου μεγιστοποιώντας με τον τρόπο αυτό τον αντίκτυπο των δημοσίων δαπανών και ελευθερώνοντας τις ιδιωτικές επενδύσεις. Το Ταμείο θα εγκατασταθεί στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία αποτελεί στρατηγικό εταίρο της Επιτροπής.
Συμμετοχή των κρατών μελών
Τα κράτη μέλη μπορούν να συμμετέχουν στο ΕΤΣΕ, στο οποίο μπορούν εξάλλου να συμμετέχουν και τρίτα μέρη, όπως εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες ή δημόσιοι φορείς που ανήκουν στα κράτη μέλη ή ελέγχονται από αυτά, φορείς του ιδιωτικού τομέα και φορείς εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι συμφωνούν γι’ αυτό οι υφιστάμενοι συνεισφέροντες.
Μεταχείριση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ήδη τον Νοέμβριο ότι, στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, θα διασφάλιζε την ευνοϊκή μεταχείριση των εθνικών συνεισφορών στο ΕΤΣΕ. Μια χωριστή ανακοίνωση της Επιτροπής, που δημοσιεύτηκε χθες, σχετικά με την εφαρμογή ευελιξίας στο πλαίσιο των υφιστάμενων κανόνων του Συμφώνου, παρέχει περαιτέρω κατευθύνσεις για το συγκεκριμένο θέμα.
Καθιστά σαφές ότι οι συνεισφορές των κρατών μελών στο ΕΤΣΕ δεν θα λαμβάνονται υπόψη κατά την εκτίμηση της δημοσιονομικής προσαρμογής. Αυτό θα ισχύει για όλα τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο τόσο του προληπτικού όσο και του διορθωτικού σκέλους του Συμφώνου.
Στις χώρες που καλύπτονται από τη «ρήτρα επενδύσεων», η συγχρηματοδότηση με το ΕΤΣΕ έργων ή επενδυτικών πλατφορμών, θα τυγχάνει ευνοϊκής μεταχείρισης βάσει του Συμφώνου.
Διαχείριση του ΕΤΣΕ
Ένα Διοικητικό Συμβούλιο θα αποφασίζει για τις γενικές κατευθύνσεις, τις επενδυτικές κατευθυντήριες γραμμές, το προφίλ επικινδυνότητας, τις στρατηγικές πολιτικές και την κατανομή των στοιχείων ενεργητικού του Ταμείου, σύμφωνα με τις πολιτικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Καθώς η ΕΤΕπ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι οι μόνοι συνεισφέροντες στο ΕΤΣΕ, ο αριθμός των μελών και των ψήφων θα κατανέμεται βάσει του μεγέθους των συνεισφορών και όλες οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με συναίνεση. Όταν προσχωρήσουν στο Ταμείο και άλλοι συνεισφέροντες, οι ψήφοι θα εξακολουθήσουν να κατανέμονται κατ’ αναλογία των συνεισφορών και οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία, εφόσον δεν μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση. Δεν μπορεί να ληφθεί απόφαση την οποία καταψηφίζει η Επιτροπή ή η ΕΤΕπ.
Μια Επιτροπή Επενδύσεων θα λογοδοτεί στο διοικητικό συμβούλιο. Θα εξετάζει συγκεκριμένα έργα και θα αποφασίζει ποια από αυτά θα λάβουν στήριξη από το ΕΤΣΕ, χωρίς κανένα περιορισμό ως προς τη γεωγραφική θέση ή τον τομέα. Η Επιτροπή θα αποτελείται από έξι ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες της αγοράς και έναν διευθύνοντα σύμβουλο, ο οποίοι θα είναι υπεύθυνοι για την καθημερινή διαχείριση του ΕΤΣΕ. Ο γενικός διευθυντής και ο αναπληρωτής του θα διορίζονται από το διοικητικό συμβούλιο βάσει κοινής πρότασης της Επιτροπής και της ΕΤΕπ.
2. Ευρωπαϊκό Συμβουλευτικό Κέντρο Επενδύσεων (ΕΣΚΕ)
Με βάση την υπάρχουσα εμπειρογνωμοσύνη, το ΕΣΚΕ θα αποτελεί υπηρεσία μιας στάσης (one-stop-shop) σε ολόκληρη την ΕΕ, η οποία θα βοηθά στον εντοπισμό, την προετοιμασία, την ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση έργων. Θα δίνει επίσης συμβουλές για τη χρήση καινοτόμων χρηματοπιστωτικών εργαλείων και για συνεργασίες δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
3. Δεξαμενή ευρωπαϊκών έργων
Χάρη σε μια δεξαμενή ευρωπαϊκών έργων που χαρακτηρίζεται από απόλυτη διαφάνεια, οι επενδυτές θα ενημερώνονται σχετικά με διαθέσιμα υφιστάμενα και πιθανά μελλοντικά σχέδια. Σήμερα, η έλλειψη πληροφόρησης αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τις επενδύσεις. Η δεξαμενή έργων θα επικαιροποιείται τακτικά ώστε οι επενδυτές να διαθέτουν αξιόπιστες και επίκαιρες πληροφορίες προκειμένου να αποφασίζουν για τις επενδύσεις τους. Μια κοινή ομάδα δράσης Επιτροπής-ΕΤΕπ για τις επενδύσεις έχει ήδη εντοπίσει περί τα 2.000 πιθανά έργα ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
4. Ταμείο εγγυήσεων της ΕΕ και συνέπειες για τον προϋπολογισμό της ΕΕ
Η πρόταση θεσπίζει ένα Ταμείο Εγγυήσεων της ΕΕ που θα εξασφαλίζει αποθεματικό ρευστότητας για τον προϋπολογισμό της Ένωσης έναντι πιθανών ζημιών του ΕΤΣΕ κατά τη στήριξη των έργων. Το Ταμείο Εγγυήσεων θα φτάσει σταδιακά τα 8 δισ. ευρώ έως το 2020, μέσω πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτό απαιτεί την τροποποίηση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2015, ώστε να δημιουργηθούν οι αναγκαίες νέες γραμμές του προϋπολογισμού και να πραγματοποιηθεί η μεταφορά 1,36 δισ. ευρώ σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και 10 εκατ. ευρώ σε πιστώσεις πληρωμών σε αυτές τις νέες γραμμές. Οι συνέπειες για τον προϋπολογισμό 2015 της ΕΕ είναι μηδενικές. Το ποσό των 10 εκατ. ευρώ σε πληρωμές θα βοηθήσει να καλυφθούν διοικητικές δαπάνες του Ευρωπαϊκού Συμβουλευτικού Κέντρου Επενδύσεων.
Η σημερινή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να εγκριθεί σύμφωνα με τη «συνήθη νομοθετική διαδικασία» (συναπόφαση) από τα νομοθετικά όργανα της Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων κάλεσαν «τα νομοθετικά όργανα της Ένωσης να συμφωνήσουν έως τον Ιούνιο, ώστε οι νέες επενδύσεις να μπορούν να ξεκινήσουν ήδη από τα μέσα του 2015».
Συμβάλλοντας περαιτέρω στην εφαρμογή του Επενδυτικού Σχεδίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για την κατάργηση πρόσθετων ρυθμιστικών εμποδίων στις επενδύσεις, καθώς και για την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς. Μια πρώτη σειρά μέτρων περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2015.
