Πολλά γράφονται και ακόμα περισσότερα λέγονται ή παρουσιάζονται τα τελευταία χρόνια γύρω από την νέα επίσημη πλέον «εθνική μας ελπίδα» τις startups…
Είναι γεγονός ότι η στροφή στην επιχειρηματικότητα έχει δημιουργήσει ένα θετικό momentum, σημαντική αλλαγή αντίληψης και μια νέα συλλογική συνείδηση που επεκτείνεται από τη νέα μας business mantra έως την αυτοκριτική και τη απενοχοποίηση της αποτυχίας.
Θα έλεγε κανείς ότι πλέον ωρίμασε η κατάσταση και είμαστε έτοιμοι ως startups, εφαρμοστές της νέας τάξης του οικοσυστήματος, μέντορες, «άγγελοι» κ.λπ., για να εξελίξουμε την οικονομία και το σύστημα ώστε να ρεύσει η ανάπτυξη στα κανάλια της εθνικής οικονομίας. Η ροή όμως αυτή που συντελείται είναι δυσανάλογα μικρότερη του θορύβου που προηγείται αυτής με φτωχά ακόμα αποτελέσματα… Πολύ δε μάλιστα φοβάμαι ότι η διαφορά αριθμητή – παρονομαστή θα συνεχίσει να μεγαλώνει αν δεν αντιμετωπίσουμε με ειλικρίνεια την πραγματικότητα (αριθμητής) και δεν σκεφτούμε πριν πράξουμε, ενισχύοντας έτσι τον θόρυβο (παρονομαστής).
Η ενίσχυση της τοπικής οικονομίας δεν είναι ταυτόσημη με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Αν πραγματικά επιθυμούμε να μεταφράζονται οι επιτυχίες των ελληνικών startups σε οφέλη για την τοπική οικονομία τότε θα πρέπει να φροντίσουμε άμεσα τα αυτονόητα όπως εξαίρεση από την πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών και φόρων για τους founders ή επενδυτές των νεοφυών επιχειρήσεων στα πρώτα στάδια λειτουργίας τους. Αν δεν το κάνουμε αυτό το μόνο για το οποίο θα χαιρόμαστε θα είναι το «επικοινωνιακό κέρδος» στα MME, ενώ θα κουνούμε το μαντίλι αποχαιρετώντας κάθε μέρα περισσότερες νεοφυείς επιχειρήσεις που δικαίως θα σηκώνουν την επιχειρηματική «σημαία» άλλων κρατών. Τα όσα ανακοινώνονται από επίσημα χείλη για το ότι πρέπει να βοηθηθούν οι startups κ.λπ. μοιάζουν με αναμασήματα τύπου καφενείου ή επικοινωνιακό λάρυγγα που βγάζει απλά ήχους χωρίς καμία συνείδηση και ουσία.
Ένας κρυφός κίνδυνος είναι η παρανοημένη χρήση του ΕΣΠΑ ή συναφών προγραμμάτων για Startups κ.λπ. θα μπορούσε να αποτελέσει επίσης ένα ολισθηρό πεδίο για τις νεοφυείς επιχειρήσεις που θα δεσμευτούν σε κανόνες και υποχρεώσεις που θα απορρέουν από τέτοια πλαίσια. Λάθη στη χρήση του ΕΣΠΑ έχουν γίνει στο παρελθόν και δεν θα εμβαθύνω. Αναρωτιέμαι όμως τι θα πει ένας ξένος επενδυτής όταν κληθεί να βάλει τα χρήματά του σε μια ελληνική startup που αφενός θα έχει ευεργετηθεί με επιχορήγηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους founders αλλά θα πρέπει να φορολογείται με το νέο καθεστώς των δυσβάσταχτων συντελεστών και του 100% προκαταβολής φόρο ενώ οι ευρύτερες αγκυλώσεις στο ελληνικό οικοσύστημα παραμένουν…
Το να επιδοτούνται οι εισφορές, τα ενοίκια και κάποια πάγια ακόμα και σε ποσοστό 100% είναι σίγουρα θετικό αλλά δεν θα λύσει το πρόβλημα και ενώ μπορεί να προσφέρει μια πρόσκαιρη ευελιξία στη συνέχεια ενδέχεται να δεσμεύσει τις startups. Προσωπικά το θέμα όπως έχει προ-ανακοινωθεί μου θυμίζει τα αντι-φάρμακα που «συνταγογραφούνται» προκειμένου να καταπολεμήσουν τις παρενέργειες άλλων φαρμάκων. Ελπίζω οι ιθύνοντες να δουν το καθαρότερα τη κατάσταση και να σχεδιάσουν αποτελεσματικότερα, πριν δώσουν τις όποιες παροχές και οι σύμβουλοι που ασχολούνται επαγγελματικά με το θέμα να είναι ειλικρινείς με τις startups πριν τις «σπρώξουν» σε ίσως ακατάλληλες επιλογές.
Στην χώρα μας ξανα-βιώνουμε πλέον την εποχή της «θερμοκοιτίδας». Είναι σίγουρα πολύ ευχάριστο να βλέπουμε τόσο ιδιωτικούς φορείς όσο και δημόσιους να δημιουργούν startup houses και πλαίσια επιτάχυνσης – επώασης νεοφυών ομάδων, χρειάζεται όμως προσοχή για να μην κάψουμε την προσπάθεια. Τόσο οι προ-θερμοκοιτίδες όσο και οι θερμοκοιτίδες αποτελούν πολύ χρήσιμους μηχανισμούς όταν συνοδεύονται από καλοσχεδιασμένες υπηρεσίες καθοδήγησης, networking άμεσης πρόσβασης σε κεφάλαια και δεν περιορίζονται σε παροχές παγίων.
Αν δεν υπάρχει το σύνολο αυτό με ουσία όχι απλές αναφορές τότε καταλήγουμε σε συγκατοίκηση σε χώρο γραφείων και management τύπου διαχείριση πολυκατοικίας. Αναμένεται να δούμε τα επόμενα χρόνια την αναβίωση της θερμοκοιτίδας υπό το σύγχρονο πρίσμα των startups. Ας ελπίσουμε ότι οι όποιοι φορείς θα υλοποιήσουν τα έργα αυτά θα αναλογιστούν πρώτα τι δεν ξέρουν, αν χρειαστεί θα ξε-μάθουν και μετά με τη δέουσα προσοχή, θα σχεδιάσουν ερευνώντας για τις ανάγκες της αγοράς που απευθύνονται (όχι των προμηθευτών του έργου), ώστε η προσπάθεια να φέρει αποτέλεσμα και όχι απλά να προσφέρει ανακαινίσεις χώρων και φαινόμενα καιροσκοπισμού τύπου χρηματιστηριακών φωτοβολταϊκών κ.λπ.
Για τελευταίο άφησα το θέμα των σεμιναρίων επιχειρηματικότητας που ανταμείβουν όσους τα παρακολουθούν με πληρωμή. Απλά υπενθυμίζω: αν χρειάζεται να πληρώσουμε κάποιον να παρακολουθήσει ένα «εργαστήριο επιχειρηματικότητας» τότε ίσως να «καίμε» την προσπάθεια. Από όλα τα επιδοτούμενα σεμινάρια, το μοναδικό που σίγουρα δεν πρέπει να πληρώνει, είναι αυτό που απευθύνεται σε αυτούς που πρέπει να πάρουν ρίσκα, να κάνουν θυσίες bootstrapping και πολλά άλλα που τα τελευταία χρόνια έρχονται στο φως στη στρεβλή αυτή αγορά. Ή στραβός λοιπόν είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. Δεν χρειάζονται ούτε τυμπανοκρουσίες τύπου η Ελλάδα, η Θεσσαλονίκη, ή η Κάτω Παναγιά θα γίνει Palo Alto κ.λπ. Αλήθειες χρειάζονται, παρά άστοχες επιλογές που μόνο σπαταλούν το λίγο διαθέσιμο ρευστό ή ξοδεύουν το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας μας.
Αλήθειες που πρέπει όλοι να δούμε κατάματα, να αποδεχτούμε και να προχωρήσουμε χωρίς να κάνουμε λάθος επιλογές μέσω απόγνωσης ή για να πούμε απλά ότι κάτι κάναμε όπως έλεγε ένα απίθανο T-Shirt που είδα πριν χρόνια «Jesus is coming, look busy».
