Τον περασμένο Οκτώβρη βρέθηκα για ένα μήνα στις ΗΠΑ, στο Σαν Φρανσίσκο, στην Βοστόνη και για μία μέρα στη Νέα Υόρκη (<3).
Σε αυτό τον μήνα, συμμετείχα στο TC Disrupt 2019, το Startup conference του Techcrunch και στο ταξίδι του Mindspace υποστηριζόμενος από το OK!Thess μαζί με περίπου 30 νέους ανθρώπους από όλη την Ελλάδα όπου μας δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτούμε κάποια εμβληματικά μέρη όπως το αρχηγείο της Google στο Mountain View ή το Media Lab του MIT.
Λίγες μέρες πριν το τέλος του ταξιδιού, η Ελληνοαμερικανίδα επιχειρηματίας και angel επενδύτρια Marina Hatsopoulos μας παρέθεσε γεύμα και αφού μας γνώρισε, μας ρώτησε τι μας έκανε περισσότερο εντύπωση στις ΗΠΑ (οι περισσότεροι από εμάς, βρισκόμαστε για πρώτη φορά εκεί). Εκείνη την στιγμή σκέφτηκα μόνο την τεράστια ποσότητα από μπάρες δημητριακών που καταναλώνουν από ότι φαίνεται οι πάντες και είναι παντού διαθέσιμη. Σήμερα, 3 μήνες περίπου αφού επιστρέψαμε νομίζω ότι υπάρχει καλύτερη απάντηση.
Αρχικά, συμμετέχοντας στο TC Disrupt 2019, μπορούσε κανείς να δει μια σειρά ηθοποιών όπως η Maisie Williams, ο Ashton Kutcher, o Joseph Gordon-Levitt και ο Will Smith, ή αθλητές όπως ο Steph Curry να έχουν μπει στον χώρο των Startups, επαληθεύοντας εμφατικά το hype γύρω από την τεχνολογία. Έπειτα, ήταν κάπως εντυπωσιακό το επίπεδο προνοητικότητας (αν έτσι μπορεί να μεταφραστεί το foresight) και φιλοδοξίας που πολλές εταιρείες έχουν στον πυρήνα τους, προτείνοντας λύσεις που δεν θα αρχίσουν να εφαρμόζονται άμεσα όπως της Kitty Hawk με το project «ιπτάμενων ταξί» που παρουσιάστηκε κατά την διάρκεια του συνεδρίου ή της Orbit Fab, μιας από τους 5 φιναλίστ του Startup Battlefield, της πρώτης Startup που προμήθευσε με νερό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Κάτι άλλο αξιοσημείωτο ήταν ο μεγάλος αριθμός των υψηλόβαθμων στελεχών εταιρειών όπως η Uber, Instagram, Salesforce, οργανισμών όπως το YCombinator, OpenAI και VC funds όπως η Andreessen Horowitz κτλ. Είναι να σαν να έχει μαζευτεί όλο το tech πρώτης γραμμής σε ένα κτίριο –ή σε μία πόλη. Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η απλότητα των ανθρώπων στην όλη συμπεριφορά και εμφάνιση π.χ. ο Evan Spiegel του Snapchat με ένα t-shirt θα μπορούσε να είναι ένας τυχαίος φοιτητής στον δρόμο.
Εκτός Disrupt, το Σαν Φρανσίσκο είναι μια ζωντανή πόλη, μακριά από τα ευρωπαϊκά στάνταρ των πόλεων που κλείνουν στις 8 το βράδυ, στην οποία ζουν αρκετά νέοι άνθρωποι με προέλευση από όλο τον κόσμο, η πλειοψηφία των οποίων δουλεύει στο tech. Η πόλη κινείται μεν γρήγορα για τα ελληνικά δεδομένα (οδηγούν πιο περίεργα από τον μέσο οδηγό της Αθήνας, αλλά σέβονται απόλυτα τις διαβάσεις) όχι όμως στον βαθμό που φαντάζεται κανείς.
Πηγαίνοντας εκεί περίμενα να δω ανθρώπους να δουλεύουν 18 ώρες την ημέρα, ωστόσο αυτό δεν ισχύει καθολικά, για παράδειγμα, φτάνοντας στο αρχηγείο της Uber ένα απόγευμα στις 17.00 παραλίγο να ποδοπατηθούμε από το τσουνάμι ανθρώπων που έφευγε από την δουλειά του.
H μαριχουάνα είναι νόμιμη πλέον στην πολιτεία της Καλιφόρνια και προφανώς έχουν δημιουργηθεί δεκάδες apps που προσφέρουν υπηρεσίες delivery (η stand-up κωμικός Logan Guntzelman αναρωτιέται αν αυτό κάνει τους εργαζόμενους σε αυτές τις στάρταπ κάποιου είδους εμπόρου ναρκωτικών) ενώ στους δρόμους κυκλοφορεί αναλογικά τεράστιος αριθμός Tesla.
Ο καιρός είναι κοντά στο μεσογειακό κλίμα της Ελλάδας και ο ήλιος έλαμπε σχεδόν καθημερινά τις μέρες που ήμασταν εκεί, ωστόσο δεν είναι τα πάντα τέλεια. Η κίνηση είναι τρομακτική, η δημόσια συγκοινωνία ανύπαρκτη και ο αριθμός των αστέγων πολύ μεγάλος.
Κάτι άλλο αξιοσημείωτο είναι ο βαθμός στον οποίο έχουν βελτιστοποιήσει την παραγωγικότητα της εργασίας τους. Ένα (απλοϊκό αλλά ενδεικτικό) παράδειγμα αυτού είναι οι τουαλέτες, στις οποίες έχουν αυτοματοποιηθεί τα πάντα, το καζανάκι, οι νιπτήρες και το σαπούνι, η είσοδος/έξοδος κάνοντας το δύσκολο να κάτσεις σε αυτές πάνω από δύο λεπτά. Επίσης, στους περισσότερους χώρους εργασίας η θερμοκρασία ήταν λίγο χαμηλότερη από αυτό που λέμε «θερμοκρασία δωματίου».
Στα πιο σημαντικά όμως, μου εντυπώθηκε ότι η διαφορετικότητα δεν είναι απλά αποδεκτή αλλά ενοποιητικό μέρος της κουλτούρας της Silicon Valley, εκεί όπου χτίζονται τα πιο καινοτόμα προϊόντα στον πλανήτη. Ενδεικτικά, στις πρώτες μέρες του ταξιδιού, βρέθηκα δίπλα από παρέα νεαρών παιδιών, μάλλον ηλικίας γυμνασίου με το κάθε παιδί να έχει διαφορετική φυλετική προέλευση, ενώ το μοναδικό λευκό αγοράκι να φοράει φόρεμα χωρίς να σηκώνεται ούτε μισό βλέφαρο από τον περίγυρο.
Η ανοχή στην αποτυχία, όπως αυτή εκπέμπεται προς τους outsiders του Valley είναι ξένη στα ελληνικά δεδομένα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θέλει κανείς να αποτύχει. Ακόμα, η έμφαση που δίνεται στο storytelling, στην ικανότητα δηλαδή να μπορείς να περιγράψεις τι είναι αυτό που κάνεις -από ότι φαίνεται στην Silicon Valley όλοι χτίζουν κάτι ή συμμετέχουν σε κάτι που χτίζεται – και κυρίως το όραμα που έχεις για το πως ο κόσμος θα αλλάξει αν αυτό που κάνεις πετύχει, ήταν μνημειώδης. Και μπορεί αυτό να ξενίζει κάπως τον καχύποπτο νου ωστόσο όπως σημείωσε ο Μιχάλης Μπλέτσας, που μας ξενάγησε στο MIT Media Lab: «Εμείς εδώ λέμε ιστορίες, όχι παραμύθια.»
Γνωρίσαμε επίσης μια σειρά από καταπληκτικούς ανθρώπους ελληνικής καταγωγής, τόσο στην Silicon Valley όσο και στην Βοστώνη που δουλεύουν σε μεγάλες εταιρείες, ασχολούνται με την έρευνα και τέλος έχουν ιδρύσει τις δικές τους εταιρείες. Από αυτούς, ξεχωρίζω τον Ανδρέα Ραπτόπουλο, ιδρυτή της Matternet, έναν εμπνευσμένο άνθρωπο η εταιρεία του οποίου φτιάχνει drones για την μεταφορά ιατρικών πακέτων και πρόσφατα ήταν η πρώτη εταιρεία του σχετικού industry που πήρε άδεια από την Federal Aviation Administration (η Αμερικάνικη ομοσπονδιακή Αρχή για την ρύθμιση της εναέριας κυκλοφορίας).
Η ιστορία του, για το πως βρέθηκε στην Silicon Valley, ο τρόπος που βλέπει το παρόν και το μέλλον, το όραμα που έχει για την εναέρια μεταφορά μας άφησαν με ανοιχτό το στόμα. Για κάποιους από εμάς φάνηκε να ενσαρκώνει το ιδανικό ενός founder: πατάει γερά στην γη την ίδια στιγμή που βλέπει 10 χρόνια στο μέλλον.
Τέλος, αυτό που δεν ξεχνιέται είναι ο αριθμός των Ελλήνων της Silicon Valley και της Βοστώνης που μας έβαλαν στο σπίτι τους, μας ξενάγησαν στους χώρους εργασίας τους, μας έδωσαν τον χρόνο τους και έδειξαν τεράστια προθυμία να μας βοηθήσουν με οποιονδήποτε τρόπο. Όσοι συμμετείχαμε στο ταξίδι τους είμαστε ευγνώμονες το ελάχιστο.
Τις πρώτες μέρες στο Σαν Φρανσίσκο, ένας κύριος (ήταν VC partner αλλά ποτέ δεν ξέρεις με ποιον μιλάς μέχρι να σου συστηθεί) υποστήριξε ότι η Silicon Valley είναι αυτό που είναι γιατί στα δυτικά των ΗΠΑ εδώ και 200 χρόνια μετανάστευαν οι πιο τολμηροί από τους τολμηρούς, οι πιο «τρελοί» από τους «τρελούς». Νομίζω ότι ακόμα και τις λίγες μέρες που βρεθήκαμε εκεί, αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι κάτι τέτοιο παίζει και να ισχύει.
