Intellex: Η πατέντα του Startupper

Η πατέντα (patent) είναι ένας τίτλος άυλης ιδιοκτησίας, ο οποίος απονέμεται από έναν οργανισμό, όπως είναι ο ΟΒΙ στην Ελλάδα, το European Patent Office (ΕPO), το αμερικανικό γραφείο USPTO, το ιαπωνικό, το κινεζικό και πολλά άλλα. Η πατέντα αποδίδεται έπειτα από ενδελεχή εξέταση των τριών κριτηρίων που πρέπει να πληροί ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, δηλαδή να είναι «νέα», «εφευρετική» και «να έχει βιομηχανική εφαρμογή».

Η εξέταση γίνεται σε κάθε γραφείο ξεχωριστά (ωστόσο, σε ορισμένα εθνικά γραφεία, όπως στον ΟΒΙ δεν γίνεται εξέταση, η πατέντα απονέμεται απλώς με την αίτηση και την πληρωμή τελών, με αποτέλεσμα να είναι αδύναμη). Η διαδικασία απονομής είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, διότι σε αυτή εμπλέκονται η περιγραφόμενη τεχνολογία, η σύγκριση με συναφείς τεχνολογίες, εθνικοί νόμοι, διεθνείς συμβάσεις, μεταφράσεις κ.λπ. Επομένως, είναι και πολύ ακριβή.

Η πατέντα είναι επένδυση 

Η πολυπλοκότητα αυτή δημιουργεί μεγάλα έξοδα, στα οποία ένας πολίτης/ερευνητής με μέσο εισόδημα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Εκτός των χρημάτων, η ιδιαίτερη αυτή διαδικασία απαιτεί επιπλέον προσωπικό χρόνο και ενασχόληση του εφευρέτη, διότι για τα πρώτα έτη χρειάζεται να παρθούν σημαντικές αποφάσεις κάθε σχεδόν 2-3 μήνες. Όταν επενδύουμε χρόνο και χρήμα, αναμένουμε μια ανταμοιβή, ένα χειροπιαστό όφελος το οποίο δεν μπορεί να περιορίζεται απλώς στην απόκτηση ενός τίτλου, εν είδει τροπαίου, αλλά θα πρέπει να είναι είτε η προσέλκυση επενδυτών, είτε η αύξηση της αξίας της εταιρείας μας, είτε η εμπορική εκμετάλλευση αυτού πού εφηύραμε.

Η πατέντα, λοιπόν, ακολουθώντας τα κατάλληλα βήματα θα μας φέρει πολλαπλάσια κέρδη. Για να γίνει αυτό εφικτό, κάποιος θα πρέπει να δει την κατάθεση μιας πατέντας ως την αρχή μιας νέας δραστηριότητας, στην οποία θα επενδύσει χρόνο και χρήμα και θα αναμείνει πολλαπλάσια οφέλη. Συχνά παρουσιάζω την πολυπλοκότητα αυτής της επένδυσης σε συνάρτηση με την πολυπλοκότητα της ίδρυσης μιας θυγατρικής από μια υπάρχουσα εταιρεία.

Η πατέντα του φτωχού

Το πρώτο βήμα συνίσταται στη συγγραφή της περιγραφής, των σχεδίων και κυρίως των «αξιώσεων», ένα ιδιαίτερα προσεκτικά διατυπωμένο κείμενο, το οποίο θα οριοθετήσει το πλαίσιο προστασίας της πατέντας. Ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι ένας εφευρέτης μπορεί να γράψει ένα τεχνικό κείμενο σε ικανοποιητικό βαθμό ποιότητας, είναι αδύνατο να γράψει σωστά τις αξιώσεις. Η προσφυγή σε έναν ειδικό, ο οποίος να κατέχει και την τεχνολογία αλλά και τη νομοθεσία των πατεντών είναι μονόδρομος. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν εθνικοί πιστοποιημένοι σύμβουλοι, η συνεργασία με έναν European Patent Attorney, όπως οι σύμβουλοι της Intellex είναι απαραίτητη. Τα τέλη κατάθεσης και η πρώτη αμοιβή για τη συγγραφή και κατάθεση στο ΕΡΟ είναι της τάξεως των 5.000 ευρώ. Αυτά τα χρήματα θα δώσουν στον καταθέτη τη δυνατότητα να μιλά ελεύθερα και να αναζητεί επενδυτές.

Αν κάποιος δεν διαθέτει αυτό το κεφάλαιο, η συμβουλή είναι να κρατήσει την εφεύρεσή του μυστική, όσο αυτό είναι δυνατό (η πατέντα του φτωχού). Αν αντίθετα προσπαθήσει να συγγράψει και να καταθέσει μόνος του στον ΟΒΙ, τότε θα πληρώσει μεν μόνο 250 ευρώ, αλλά είναι σίγουρο ότι οι γίγαντες της αγοράς θα τον κατασπαράξουν.

Η πατέντα του Startupper

Ο startupper θα πρέπει να επενδύσει αυτά τα χρήματα στον σωστό χρόνο: όταν το προϊόν του είναι στο επίπεδο του πρωτοτύπου ή και νωρίτερα, αλλά όχι πολύ αργότερα. Στην εποχή του smartphone και των ηλεκτρονικών υποκλοπών, η βιομηχανική κατασκοπεία οργιάζει. Αμέσως μετά την 1η φάση θα πρέπει να αναζητήσει επενδυτή, εξοικειωμένο με το σύστημα της πατέντας και διαθέσιμο να χρηματοδοτήσει τη 2η φάση. Η 2η φάση τοποθετείται στο 12μηνο και σε ένα μέσο σενάριο κοστίζει επιπλέον 5.000 ευρώ. Η 3η φάση τοποθετείται στα 2,5 έτη μετά την 1η κατάθεση και απαιτεί πολλαπλάσια χρήματα, διότι τότε η αίτηση κατατίθεται σε όλες τις χώρες εκτός Ευρώπης στις οποίες απαιτείται προστασία. Δεδομένου ότι το μέσο κόστος ανά χώρα είναι της τάξεως των 3.000 ευρώ, κάποιος αντιλαμβάνεται ότι η προστασία σε ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη κοστίζει πολλές δεκάδες χιλιάδες και τα έξοδα αυτά συνεχίζουν όσο κρατά η εξέταση σε κάθε γραφείο.

Επομένως, μόνο η αρχική κατάθεση μιας πατέντας μπορεί να χρηματοδοτηθεί με ίδια κεφάλαια. Η αρχική όμως κατάθεση είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι δίνει τη λεγόμενη «ημερομηνία προτεραιότητας», που σημαίνει ότι ο εφευρέτης είναι πλέον ελεύθερος να μιλά και να αναζητεί επενδυτή, χωρίς τον φόβο των διαρροών. O επενδυτής ο οποίος μπαίνει αρκετά νωρίς στη startup λέγεται angel investor, ξέρει ότι αναλαμβάνει ρίσκο, αλλά κύρια γνωρίζει πως μια πατέντα μπορεί να αλλάξει ριζικά την αξία της εταιρείας και να έχει έναν μεγάλο πολλαπλασιαστή της επένδυσής του.

Συμπερασματικά, μία Startup μπορεί και πρέπει να χρηματοδοτήσει το πρώτο στάδιο. Ίσως και το δεύτερο. Στη συνέχεια, όμως, επιβάλλεται να αναζητήσει επενδυτές, οι οποίοι θα έχουν γνώση περί πατέντας, θα εμπνευστούν από το ίδιο όραμα και θα οδηγήσουν την αξία της εταιρείας στα ύψη.

Το άρθρο υπογράφει ο Δρ. Δημήτρης Κουζέλης, European Patent Attorney, πρώην διευθυντής στο European Patent Office, συνιδρυτής της Intellex, εκπρόσωπος του ΣΕΒ στην Business Europe, μέλος του ΤΕΣ Καινοτομία και Διανοητική Ιδιοκτησία, και πρόεδρος της Επιτροπής Διανοητικής Ιδιοκτησίας του ICC-Hellas.