Πώς η τεχνητή νοημοσύνη άλλαξε για πάντα το ποδόσφαιρο

Λίγες ώρες μόνο έμειναν για να μάθουμε το ποιος θα είναι ο μεγάλος νικητής του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022, με την Αργεντινή και τη Γαλλία να διεκδικούν το πολυτιμότερο τρόπαιο του ποδοσφαίρου σήμερα (18/12) στο στάδιο Λουσαΐλ. Το φετινό Μουντιάλ του Κατάρ ήταν ένα Μουντιάλ πολύ διαφορετικό από όλα τα άλλα, κυρίως από τεχνολογική άποψη. Σίγουρα, πρόκειται για το πιο προηγμένο τεχνολογικά Παγκόσμιο Κύπελλο όλων των εποχών, καθώς τα υπερσύγχρονα γήπεδα της Ντόχας κατάφεραν να καταπλήξουν τους οπαδούς. Αυτό που έκανε όμως τη μεγάλη διαφορά ήταν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης (Al) που εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά, τα οποία αναμένεται να αλλάξουν μια για πάντα τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις της διαιτησίας στο ποδόσφαιρο. Βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για να υλοποιηθούν όλα αυτά  πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους δουλεύοντας κάτω από άθλιες συνθήκες εργασίας. Σύμφωνα με τις καταγγελίες τα θύματα μπορεί να φτάνουν μέχρι και τους  6.000, γεγονός που θα αφήσει για πάντα μια βαριά σκιά πάνω από τη διοργάνωση του Κατάρ.

Η καινοτομία SAOT

Στο φετινό Παγκόσμιο Κύπελλο εισήχθη από τη FIFA μία νέα καινοτομία, το SAOT (Semi-Automatic Offside Technology). Βασικός σκοπός της τεχνολογίας αυτής ήταν να μειώσει σημαντικά τον χρόνο που χρειάζονται οι διαιτητές για να δουν αν υπάρχει οφσάιντ σε επίμαχες φάσεις, βοηθώντας τους έτσι να πάρουν τις σωστές αποφάσεις.

Πως λειτουργεί

Σε κάθε γήπεδο ποδοσφαίρου στο Κατάρ, είχαν τοποθετηθεί 12 κάμερες στην οροφή, οι οποίες ήταν συνδεδεμένες με το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Οι κάμερες αυτές κατέγραφαν και υπολόγιζαν την κάθε κίνηση των παικτών και της μπάλας, 50 φορές το δευτερόλεπτο. Παράλληλα, το SAOT ήταν επίσης συνδεδεμένο με την μπάλα του αγώνα, όπου μέσα σε αυτή είχε τοποθετηθεί αισθητήρας, ο οποίος μετρούσε τη θέση του τελευταίου αμυντικού και επιθετικού, σε κάθε στιγμή του αγώνα. Με αυτόν τον τρόπο, όταν εντόπιζε κάποια παράβαση οφσάιντ, έστελνε κατευθείαν μήνυμα στους διαιτητές του VAR. Αμέσως, εκείνοι ενημέρωναν τον διαιτητή και εκείνος αποφάσιζε για την εξέλιξη του παιχνιδιού.

Οι λόγοι που δημιουργήθηκε

H FIFA, θέλοντας να ελαττώσει τον χρόνο που χρειάζεται το VAR (Video Assistant Referee) και οι διαιτητές για να υποδείξουν ένα οφσάιντ, αποφάσισε να προχωρήσει στη δημιουργία της εν λόγω τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης, η οποία θα μείωνε  χρονικά τη διαδικασία. Πριν, οι διαιτητές του VAR, έπρεπε μόνοι τους να βρουν την τελευταία επαφή του ποδοσφαιριστή με την μπάλα και μόνοι τους να σχεδιάσουν τη γραμμή του οφσάιντ. Πλέον όλα αυτά τα έκανε το SAOT. Το μόνο που είχαν να κάνουν  οι διαιτητές του VAR, ήταν να δουν αν ήταν οφσάιντ ο παίκτης και να ενημερώσουν τον διαιτητή του αγώνα.

Οι high-tech μπάλες Al Rihla

Για το φετινό Μουντιάλ η Adidas σχεδίασε και δημιούργησε τις high-tech μπάλες με την χαρακτηριστική ονομασία «Al Rihla» που σημαίνει ταξίδι. Όπως είπαμε και πιο πριν οι μπάλες αυτές αποτέλεσαν  βασικό κομμάτι της λειτουργίας του SAOT, προσφέροντας μεγάλη ακρίβεια στη διεξαγωγή συμπερασμάτων.

Η μπάλα Al Rihla είναι εξοπλισμένη στο εσωτερικό της με έναν υψηλής ακρίβειας 500Hz IMU αισθητήρα. Ο συγκεκριμένος αισθητήρας ζυγίζει μόλις 14 γραμμάρια και υποστηρίζεται από μια μικρή μπαταρία διάρκειας 6 ωρών σε χρήση ή 18 ημερών σε αδράνεια.

Η high-tech μπάλα έχει τη δυνατότητα ν’ αποστέλλει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στο δίκτυο κεραιών περιμετρικά του αγωνιστικού χώρου, με το συγκεκριμένο σύστημα υποστήριξης που τα επεξεργάζεται ν’ αλλάζει αυτόματα (χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση) όταν μπαίνει άλλη μπάλα στον αγωνιστικό χώρο. Αξίζει να σημειωθεί πως οι μπάλες φορτίζονταν πριν από κάθε παιχνίδι.

Η μπάλα του τελικού

Για τους προημιτελικούς και τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου η Adidas εισήγαγε μία νέα μπάλα την Al Hilm. Η  μπάλα  αυτή είναι εξοπλισμένη με την τεχνολογία του ημι-αυτοματόματου οφσάιντ (SAOT), όπως και η Al Rihla, με έναν αισθητήρα τοποθετημένο στο κέντρο της μπάλας, που στέλνει δεδομένα 500 φορές το δευτερόλεπτο, καθορίζοντας με απόλυτη ακρίβεια το τι συμβαίνει στον αγωνιστικό χώρο.

Συγχρόνως, η Al Hilm είναι μια οικολογική μπάλα, καθώς αποτελεί την πρώτη μπάλα τελικής φάσης Παγκοσμίου Κυπέλλου FIFA που έχει κατασκευαστεί αποκλειστικά από μελάνια και κόλλες που έχουν ως βάση το νερό.

Οι προβλέψεις

Ακόμα και πριν την έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου πολλές εταιρείες που διαθέτουν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης προσπάθησαν να προβλέψουν τον νικητή της διοργάνωσης, ωστόσο πολλές από αυτές έπεσαν έξω. Για παράδειγμα, μια από τις κορυφαίες sport data εταιρείες, η OPTA, προέβλεψε ότι η Βραζιλία θα ήταν αυτή που θα σήκωνε το τρόπαιο, δίνοντας της 16% πιθανότητες. Η Βραζιλία όμως εν τέλει αποκλείστηκε στη φάση των 8 από την Κροατία.

Από την άλλη, ο αλγόριθμος του Ινστιτούτου «Άλαν Τούρινγκ» του Λονδίνου, έδινε επίσης ως φαβορί τη Βραζιλία, τοποθετώντας την Αργεντινή στην τρίτη θέση, πίσω από το Βέλγιο. Μόνο η BCA Reserch είχε την Αργεντινή ως φαβορί, ωστόσο προέβλεπε ότι φιναλίστ του τελικού θα ήταν η Αργεντινή και η Πορτογαλία.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης πέφτουν έξω, καθώς και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018, το οποίο κέρδισε η Γαλλία, πολλές εταιρείες είχαν ως φαβορί την Ισπανία, τη Βραζιλία και τη Γερμανία. Όπως γνωρίζουμε τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης βασίζονται σε μεγάλο βαθμό για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων σε δεδομένα από τα αρχικά παιχνίδια του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά και σε δεδομένα από προηγούμενες διοργανώσεις. Ως εκ τούτου υπάρχουν σημαντικά περιθώρια λάθους. Παρόλα αυτά, οι προβλέψεις με βάση την τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μια πρακτική που αναμένεται να εγκαταλειφθεί σύντομα. Αντιθέτως, αναμένεται να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερα στο μέλλον επηρεάζοντας σε σημαντικό βαθμό τα στοιχήματα γύρω από το ποδόσφαιρο.

Τι γίνεται από δω και πέρα;

Οι ειδικοί φαίνεται να διαφωνούν μεταξύ τους ως προς τον βαθμό που οι Al τεχνολογίες θα καταφέρουν να διεισδύσουν στο ποδόσφαιρο στο άμεσο μέλλον. Βασιζόμενοι στις λάθος προβλέψεις των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως οι αλγόριθμοι ναι μεν μπορούν να μετρήσουν μεγάλα δεδομένα σε χρόνο- ρεκόρ, ωστόσο δεν μπορούν να υπολογίσουν τον ανθρώπινο παράγοντα, όπως το κίνητρο ή την ψυχολογία των παιχτών. Υπάρχουν όμως και αυτοί που υποστηρίζουν πως πράγματι η τεχνολογία δεν μπορεί να λύσει τα πάντα, όμως με βάση τα όσα είδαμε στο φετινό μουντιάλ δεν χωρά αμφιβολία το ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα παίξει κομβικό ρόλο στον τρόπο διεξαγωγής της διαιτησίας στο μέλλον.