Το ακμάζον οικοσύστημα της Θεσσαλονίκης

Αν μια Startup χαρακτηρίζεται από το όραμα, την προσαρμοστικότητα και την αντοχή, τότε με βεβαιότητα το οικοσύστημα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας της Θεσσαλονίκης έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που συντελούν στην ανάπτυξή του. Επιπλέον γνώρισμα η γεωστρατηγική θέση της πόλης, οι συνέργειες των εμπλεκόμενων φορέων και η κυρίαρχη τάση για ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης σε όλα τα επίπεδα.  

Μια σειρά φορέων και συνεργειών δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε να αποκτήσει η πόλη σταθερές βάσεις για να μετατραπεί στο μέλλον σε βασικό κόμβο ανάπτυξης, εκκόλαψης και μετάδοσης ιδεών και δημιουργίας ψηφιακών και τεχνολογικών λύσεων. Την τελευταία δεκαετία το οικοσύστημα της Θεσσαλονίκης παρουσιάζει μια δυναμική εξέλιξης με προοπτική να καταστεί πόλος έλξης τόσο για Startups, όσο και για επενδυτές από την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Σε μια πόλη όπως η Θεσσαλονίκη με τρία πανεπιστημιακά ιδρύματα παράγονται διαρκώς νέες ιδέες και καινοτόμες προτάσεις, οι οποίες με την κατάλληλη καθοδήγηση και στήριξη θα μπορέσουν να αναδειχθούν.  

Άλλωστε αυτό που έχει να επιδείξει η πόλη και το οποίο αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση είναι η συνεργασία όλων των φορέων για την υποστήριξη του οικοσυστήματος. Πανεπιστημιακά ιδρύματα, επιχειρήσεις, επαγγελματικοί φορείς, incubators και άλλοι εμπλεκόμενοι από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα έχουν προχωρήσει σε συνέργειες με κοινό στόχο την ανάπτυξη της καινοτομίας και της νεοφυούς επιχειρηματικότητας.  

Ο δρόμος είναι μακρύς και η τελευταία χρονιά ήταν δύσκολη για πολλές Startups. Νέες ιδέες μπαίνουν στο τραπέζι με στόχο να «τραβήξουν» το ενδιαφέρον των επενδυτών. Τα pre-seed και seedVentureCapitalfunds έχουν λάβει ικανοποιητικό αριθμό επιχειρηματικών προτάσεων από τη Θεσσαλονίκη, αν και την περίοδο της πανδημίας πολλές συμφωνίες έμειναν πίσω!  

Μέσα στο καλοκαίρι ωστόσο ανακοινώθηκε η πρώτη επένδυση του TECS Capital Fund στην Cyclopt PC, spin-off εταιρεία του ΑΠΘ που παρέχει καινοτόμες λύσεις στον τομέα της ποιότητας λογισμικού – Quality as a Service (μοντέλο SaaS).  

Το TECSCapital Fund, το οποίο είναι και το πρώτο Κεφάλαιο Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Venture Capital Fund) που έχει ως περιοχή αναφοράς τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, αναμένεται να προχωρήσει σε νέες επενδύσεις έως το τέλος του χρόνου. 

Ψήφος εμπιστοσύνης στη Θεσσαλονίκη από παγκόσμιους κολοσσούς 

Με την εγκατάσταση της Pfizer, της Cisco και της Deloitte στην πόλη, η Θεσσαλονίκη μπήκε στο χάρτη των επενδύσεων και άρχισε να μετεξελίσσεται συγκεντρώνοντας τις υπεραξίες των νέων ψηφιακών τεχνολογιών αλλά και της παρουσίας τους στην πόλη. Κοινός στόχος των εταιρειών η στήριξη του οικοσυστήματος και η περαιτέρω ανάπτυξή του.  

Οι επενδύσεις δεν είναι μόνο θέμα αριθμών, αλλά και διάχυσης του συνολικότερου οφέλους στην ελληνική κοινωνία. Έως το τέλος του 2021 οι υψηλής εξειδίκευσης εργαζόμενοι στο ψηφιακό κέντρο της αμερικανικής φαρμακοβιομηχανίας Pfizer στη Θεσσαλονίκη θα έχουν αυξηθεί στους 300, καθώς στους επόμενους επτά μήνες αναμένεται να γίνουν άλλες 50 προσλήψεις. Στόχος της εταιρείας είναι να συνδεθεί με το οικοσύστημα Startups της πόλης και η αρχή έγινε με το διαγωνισμό «Καινοτομία με Επίκεντρο τον Ασθενή» σε συνεργασία με το ElevateGreece.  

Τη Θεσσαλονίκη επέλεξε και η Cisco για τη δημιουργία και τη λειτουργία του Διεθνούς Κέντρου Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων (digitalhub) για την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού και των ψηφιακών δεξιοτήτων στην Ελλάδα. Ήδη έχει υπογράψει πολυάριθμα μνημόνια συνεργασίας με δήμους, πανεπιστημιακά ιδρύματα, επιμελητήρια και άλλους φορείς με στόχο, μεταξύ άλλων, την από κοινού έρευνα, την εκπαίδευση πάνω σε τεχνολογίες ψηφιακού μετασχηματισμού, τη δημιουργία καινοτόμων λύσεων σε προβλήματα της καθημερινότητας και την ανάπτυξη συνεργασιών στο εξωτερικό.  

Το πρότυπο κέντρο τεχνογνωσίας της εταιρείας Deloitte στη Θεσσαλονίκη που λειτουργεί στο Τεχνολογικό Πάρκο αποτελεί ένα πρότυπο κέντρο καινοτομίας, δημιουργικής σκέψης και παραγωγικότητας. Στο DeloitteAlexanderCompetenceCenter (DACC) εργάζονται ήδη πάνω από 500 νέα εξειδικευμένα στελέχη στις νέες τεχνολογίες με σκοπό να ενταχθούν σε αυτό επιπλέον 400 άτομα την επόμενη χρονιά. Στόχος της εταιρείας είναι η αξιοποίηση των δεξιοτήτων και των προοπτικών των νέων ταλέντων στην Ελλάδα. Γι’ αυτό επιλέχθηκε άλλωστε και η Θεσσαλονίκη, λόγω του εξαιρετικά υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου με την παρουσία πολλών σημαντικών πανεπιστημίων.  

Από τα εργαστήρια… Στην αγορά 

Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και το Ερευνητικό Κέντρο (ΕΚΕΤΑ) της Θεσσαλονίκης έχουν επιδείξει διεθνώς αναγνωρισμένο ερευνητικό έργο. Επόμενος στόχος είναι η διασύνδεση της πανεπιστημιακής έρευνας με τον επιχειρηματικό κόσμο, κάτι που, όπως δείχνουν οι αριθμοί, είναι σε διαδικασία ανάπτυξης. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας, έχει υψηλό ποσοστό καταρτισμένων φοιτητών που παράγουν έρευνα σε ζητήματα αιχμής.  

Στην πρώτη πεντάδα της κατάταξης των πιο δραστήριων τμημάτων στην έρευνα είναι αυτά της Πληροφορικής, της Φυσικής, των Μηχανολόγων Μηχανικών, των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & των Μηχανικών Υπολογιστών και Ιατρικής. Από το τμήμα της Ιατρικής είναι και η τελευταία spin-off που δημιουργήθηκε το 2020.  

Πρόκειται για την Captain Coach, η οποία αναπτύσσει «έξυπνα συστήματα» για την καθοδήγηση και την υποβοήθηση ηλικιωμένων ατόμων μέσα στα σπίτια τους σε θέματα φροντίδας υγείας και ευεξίας. Συνολικά στο ΑΠΘ έχουν ιδρυθεί έντεκα εταιρείες τεχνοβλαστοί, οι πέντε από τις οποίες τη δύσκολη –λόγω covid– χρονιά του 2020, ενώ το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένονται ανακοινώσεις για νέες spin-off.  

Επιπλέον, το ΑΠΘ είναι το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο που υποστήριξε οικονομικά την προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, με την κατάθεση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (83 συνολικά), με περίπου 50 να είναι ενεργά σήμερα. Στη διαχρονική εμπορική αξιοποίηση των ερευνητικών του αποτελεσμάτων στοχεύει τα τελευταία χρόνια και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). Μέχρι στιγμής έχουν ιδρυθεί 18 spin-off και τον τελευταίο χρόνο έξι.  

Ανάμεσα στις πιο δραστήριες και αναπτυσσόμενες εταιρείες τεχνοβλαστούς είναι η pragma.IoT, μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα συλλογής, ανάλυσης, επεξεργασίας και οπτικοποίησης δεδομένων που προέρχονται από IoT αισθητήρες, και η PETROCAT PC που αναπτύσσει λογισμικό για την προσομοίωση διυλιστηριακών μονάδων καταλυτικής πυρόλυσης και σχεδιάζει και κατασκευάζει πιλοτικές εγκαταστάσεις σχετικές με πετροχημικές, χημικές και περιβαλλοντικές τεχνολογίες. 

Το ΕΚΕΤΑ διανύει φέτος τον 21ο χρόνο λειτουργίας του και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων της κοινωνίας σε τομείς όπως η πράσινη ενέργεια, η βιωσιμότητα, η τεχνητή νοημοσύνη, τα προηγμένα ρομποτικά συστήματα, το διαδίκτυο των πραγμάτων και η κυκλική οικονομία. Το 2020 διασφάλισε περισσότερα από 55 εκατ. ευρώ και είναι ένας από τους σημαντικότερους εργοδότες εξειδικευμένου ερευνητικού προσωπικού στη Βόρεια Ελλάδα απασχολώντας περισσότερα από 1.100 άτομα.  

Θεσσαλονίκη: Ένα οικοσύστημα σε εξέλιξη…  

Μπορεί η οικονομία να έχει πληγεί συνολικά τον τελευταίο χρόνο λόγω κορωνοϊού και αρκετές προσπάθειες και ιδέες να έχουν μείνει πίσω, ωστόσο το momentum είναι ευνοϊκό για την ανάπτυξη Startup και ειδικά όσων δραστηριοποιούνται στην ιατρική τεχνολογία, στις βιοεπιστήμες και τις ψηφιακές υπηρεσίες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Elevate Greece, στο μητρώο νεοφυών επιχειρήσεων στην πρώτη θέση στην κατάταξη αναφορικά με τον κλάδο δραστηριότητας βρίσκονται οι βιοεπιστήμες με ποσοστό 14,1%.  

Σε τροχιά επιτάχυνσης βρέθηκαν και οι Startups που παρέχουν υπηρεσίες για εξυπηρέτηση αναγκών εξ αποστάσεως. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Geekbot που υποστηρίζει την τηλεργασία. Η εταιρεία έχει περισσότερους από 1.500 πελάτες στις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Βόρεια Ευρώπη και την Ιαπωνία.  

Παράλληλα η Schoox με υπηρεσίες τηλεκπαίδευσης προσφέρει υπηρεσίες σε 2.000 πελάτες, κυρίως από τις ΗΠΑ, έχει παρουσία σε 120 χώρες και απασχολεί 165 εργαζομένους, η πλειονότητα των οποίων είναι στα γραφεία της στη Θεσσαλονίκη. Την ίδια στιγμή νεοφυείς επιχειρήσεις στο χώρο της υγείας κατάφεραν μέσα στις δύσκολες συνθήκες να εδραιωθούν και να αναπτυχθούν.  

Με έδρα τη Γαλλία αλλά και την Ελλάδα, η Kinvent κατόρθωσε να επιδείξει ευελιξία και να συνεχίσει τη δραστηριότητά της παρά τους περιορισμούς στις μετακινήσεις. Με 20 υπαλλήλους, 12 στην Γκρενόμπλ και 8 στη Θεσσαλονίκη, η εταιρεία κατασκευάζει τα εξαρτήματα του KFORCE (ολοκληρωμένο σύστημα διασυνδεδεμένων συσκευών για μέτρηση και παρακολούθηση της δύναμης, της κίνησης και της ισορροπίας αθλητών και ασθενών μέσω τεχνολογιών IoT) στη Γαλλία και τα στέλνει στην Ελλάδα για συναρμολόγηση. Η εταιρεία που παράγει το 80% του κύκλου εργασιών της στο εξωτερικό συνεχίζει να αναπτύσσεται στις διεθνείς αγορές. Μάλιστα τον περασμένο Δεκέμβριο άνοιξε υποκατάστημα στη Νέα Υόρκη για να κατακτήσει και τις αγορές της Βόρειας Αμερικής.  

Στόχος της είναι και άλλες αγορές όπως αυτή της Ευρώπης και της Ασίας με προβλέψεις για ανάπτυξη 11 εκατομμύρια ευρώ σε τζίρο το 2022 και 30 εκατομμύρια το 2023. Η εταιρεία δημιουργήθηκε το 2017 με την καθοδήγηση και την υποστήριξη του OK!Thess και έλαβε χρηματοδότηση από το επενδυτικό κεφάλαιο Uni.Fund. Η AidPlex με έδρα τη Θεσσαλονίκη, μέσα στο 2021 συστάθηκε και στις ΗΠΑ, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια συγκέντρωσε συνολικά 250.000 ευρώ από επιχορηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Startup διαγωνισμούς.  

Με στόχο να προσφέρει στους ασθενείς καλύτερη θεραπευτική εμπειρία, η AidPlex έχει αναπτύξει μέχρι τώρα δύο ιατρικές συσκευές, το ScolioSense, ένα σύστημα διαχείρισης σκολίωσης, και το νάρθηκα AidPlex, έναν θερμοπλαστικό νάρθηκα για τη θεραπεία καταγμάτων, κατασκευασμένο από φιλικά προς το περιβάλλον υλικά. Εν μέσω πανδημίας κατάφεραν να ξεκινήσουν από τη Θεσσαλονίκη νέες προσπάθειες όπως αυτή της Agro-U που παρουσιάστηκε από την Google ως «success story» και διακρίθηκε στο Startup Competition 2021 του MIT Enterprise Forum Greece.  

Η Agro-U κινείται στον αγροδιατροφικό κλάδο και συνδέει τους αγρότες με πιστοποιημένο και καταρτισμένο προσωπικό. Επιπλέον η εφαρμογή παρέχει συστήματα αξιολόγησης χρηστών καθώς και αυτοματοποιημένες διαδικασίες πληρωμών. Αλλά δεν είναι μόνο οι Startups που συνεισφέρουν στη δημιουργία του οικοσυστήματος τεχνολογίας της Θεσσαλονίκης, αλλά και μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες του εξωτερικού και του εσωτερικού κυρίως από το χώρο του ΙΤ έχουν την έδρα τους ή το κέντρο ανάπτυξης εφαρμογών στην πόλη, προσελκύοντας ταλέντα από όλη την Ευρώπη. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι η Onelity, η οποία προσφέρει υπηρεσίες IT σε μεγάλες εταιρείες στη Γερμανία και όχι μόνο.