Δυσπιστία για την προστασία των επενδύσεων στη σχέση εμπορίου με τις ΗΠΑ εκφράζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες
Στις 13 Ιανουαρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την ανάλυσή των περίπου 150.000 απαντήσεων που υποβλήθηκαν στην ηλεκτρονική διαβούλευση σχετικά με την προστασία των επενδύσεων και την Επίλυση Διαφορών μεταξύ Επενδυτών και Κράτους (ΕΔΕΚ) στο πλαίσιο της διατλαντικής εταιρικής σχέσης εμπορίου και επενδύσεων (TTIP) με τις ΗΠΑ.
Η Επιτροπή ζήτησε από τους πολίτες να διατυπώσουν τις απόψεις τους σχετικά με μια πιθανή προσέγγιση για την προστασία των επενδύσεων και την επίλυση διαφορών μεταξύ ιδιωτών επενδυτών και κυβερνήσεων. Βασικό ζήτημα της διαβούλευσης ήταν το κατά πόσον η προτεινόμενη προσέγγιση της ΕΕ για την TTIP θα μπορούσε να επιτύχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της προστασίας των επενδυτών και της διασφάλισης του δικαιώματος και της δυνατότητας της ΕΕ να θεσπίζει ρυθμίσεις με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.
Η έκθεση της Επιτροπής περιλαμβάνει λεπτομερή ανάλυση όλων των απαντήσεων. Η Επιτροπή θα συζητήσει τώρα τα επόμενα βήματα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως ΜΚΟ, επιχειρήσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις, οργανώσεις καταναλωτών και πανεπιστημιακοί φορείς.
«Η διαβούλευση δείχνει σαφώς ότι υπάρχει τεράστια δυσπιστία για τον μηχανισμό ΕΔΕΚ. Πρέπει να πραγματοποιήσουμε ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση σχετικά με την προστασία των επενδύσεων και την ΕΔΕΚ στο πλαίσιο της TTIP, με τις κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την κοινωνία των πολιτών πριν από τη διατύπωση συστάσεων πολιτικής στον τομέα αυτό. Αυτό θα είναι το πρώτο άμεσο βήμα μετά τη δημοσίευση της παρούσας έκθεσης. Σημειώνω επίσης ότι υπήρξαν εποικοδομητικές προτάσεις στη διαβούλευση σχετικά με τομείς που μπορούν να αναθεωρηθούν. Αυτές οι προτάσεις θα πρέπει να εξεταστούν επισταμένως κατά τη διάρκεια του διαλόγου. Επιπλέον, πρέπει να σκεφτούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι οι χώρες της ΕΕ έχουν ήδη 1.400 διμερείς συμφωνίες αυτού του είδους, ορισμένες εκ των οποίων χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1950», δήλωσε σε σχετικό σχόλιο η Cecilia Malmström, Επίτροπος αρμόδια για το εμπόριο.
«Η συντριπτική πλειονότητα των συμφωνιών αυτών δεν περιλαμβάνει το είδος των εγγυήσεων που ζητά η ΕΕ. Αυτή η πτυχή θα πρέπει επίσης να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο του προβληματισμού μας όταν εξετάσουμε τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης του ζητήματος της προστασίας των επενδύσεων στις συμφωνίες της ΕΕ, διότι αν αυτές οι συμφωνίες δεν αντικατασταθούν από πιο προηγμένες διατάξεις θα παραμείνουν σε ισχύ —με όλες τις θεμιτές ανησυχίες που έχουν προκαλέσει κατά τους τελευταίους μήνες. Και θέλω να καταστήσω σαφές το εξής: Η TTIP την οποία θα διαπραγματευθεί και θα υποβάλει προς κύρωση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι μια συμφωνία η οποία θα είναι επωφελής για τους πολίτες —επωφελής για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη. Θα είναι μια συμφωνία που θα ενισχύσει την επιρροή της Ευρώπης στον κόσμο και η οποία θα μας βοηθήσει να προστατέψουμε τα αυστηρά μας πρότυπα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα μπορούσε ούτε καν να διανοηθεί το ενδεχόμενο να διαπραγματευθεί μια συμφωνία η οποία θα υποβάθμιζε τα δικά μας πρότυπα ή θα περιόριζε το δικαίωμα των κυβερνήσεων να νομοθετούν. Ούτε τα κράτη μέλη ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα το έκαναν αυτό», επισήμανε η Επίτροπος.
Το ερωτηματολόγιο της διαβούλευσης εξήγησε λεπτομερώς την προσέγγιση της ΕΕ σε 12 θέματα σχετικά με την προστασία των επενδύσεων και την ΕΔΕΚ στο πλαίσιο της TTIP. Η προσέγγιση στηρίζεται στις βελτιώσεις που επιδιώκει να επιφέρει η ΕΕ στο υφιστάμενο σύστημα. Το 12 θέματα για τα οποία τέθηκαν ερωτήματα περιελάμβαναν την πρόβλεψη εγγυήσεων για το δικαίωμα των κρατών να θεσπίζουν ρυθμίσεις με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, την καθιέρωση πλήρους διαφάνειας στο πλαίσιο των διαδικασιών ΕΔΕΚ, την πρόβλεψη απαιτήσεων δεοντολογίας για τους διαιτητές και τη θέσπιση ενός πιθανού φορέα προσφυγών.
Η συντριπτική πλειονότητα των απαντήσεων, περίπου 145.000 (ή 97 %), υποβλήθηκαν μέσω διαφόρων ηλεκτρονικών πλατφορμών ομάδων συμφερόντων, που περιέχουν προκαθορισμένες, αρνητικές απαντήσεις. Επιπλέον, η Επιτροπή έλαβε πάνω από 3.000 ατομικές απαντήσεις από ιδιώτες, καθώς και από περίπου 450 οργανώσεις που εκπροσωπούν ευρύ φάσμα της κοινωνίας των πολιτών και στις οποίες περιλαμβάνονται ΜΚΟ, επιχειρηματικές οργανώσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις, ενώσεις καταναλωτών, δικηγορικά γραφεία και πανεπιστημιακοί παράγοντες. Γενικά, οι απαντήσεις αυτές υπεισέρχονται σε περισσότερες λεπτομέρειες όσον αφορά την προτεινόμενη προσέγγιση.
Σε γενικές γραμμές, οι απαντήσεις μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:
– Απαντήσεις που εκφράζουν αντίθεση ή ανησυχίες για την TTIP γενικά·
– Απαντήσεις που εκφράζουν αντίθεση ή γενικές ανησυχίες σχετικά με την προστασία των επενδύσεων και την ΕΔΕΚ στο πλαίσιο της TTIP·
– Απαντήσεις που παρέχουν λεπτομερείς παρατηρήσεις σχετικά με την προτεινόμενη προσέγγιση της ΕΕ για την TTIP και στις οποίες εκφράζονται ευρείες και αποκλίνουσες απόψεις.
Οι πολλές απαντήσεις που εντάσσονται στις πρώτες δύο κατηγορίες αποτελούν σαφή ένδειξη των ανησυχιών που έχουν πολλοί πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη σχετικά με την ΤΤΙΡ γενικά και σχετικά με την ίδια την αρχή της προστασίας των επενδύσεων και την ΕΔΕΚ.
Οι απαντήσεις της τρίτης κατηγορίας περιλαμβάνουν ειδικές παρατηρήσεις σχετικά με τις διάφορες πτυχές της προσέγγισης της ΕΕ και, σε ορισμένες περιπτώσεις, διατυπώνουν συγκεκριμένες προτάσεις για περαιτέρω αλλαγές. Οι απόψεις διίστανται όσον αφορά όλα σχεδόν τα 12 υπό εξέταση θέματα. Με βάση τα σχόλια που ελήφθησαν, υπάρχουν ορισμένοι τομείς που φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τους ερωτηθέντες, μεταξύ άλλων:
– Η προστασία του δικαιώματος για θέσπιση ρυθμίσεων·
– Η σύσταση και λειτουργία διαιτητικών δικαστηρίων·
– Η σχέση μεταξύ των εθνικών δικαιοδοτικών συστημάτων και του μηχανισμού ΕΔΕΚ·
– Η επανεξέταση των αποφάσεων του μηχανισμού ΕΔΕΚ από την άποψη της νομικής τους ορθότητας μέσω ενός δευτεροβάθμιου μηχανισμού.
Πρόκειται για τέσσερις τομείς εργασίας που πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω.
Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015 η Επιτροπή θα διοργανώσει σειρά διαβουλεύσεων με τις κυβερνήσεις της ΕΕ, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και με διάφορους ενδιαφερόμενους παράγοντες, όπως ΜΚΟ, επιχειρηματικές οργανώσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις, οργανώσεις των καταναλωτών και περιβαλλοντικές οργανώσεις, για να συζητήσουν σχετικά με την προστασία των επενδύσεων και την ΕΔΕΚ στο πλαίσιο της TTIP με βάση την παρούσα έκθεση. Ως πρώτο βήμα, τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων θα υποβληθούν στην επιτροπή INTA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 22 Ιανουαρίου. Μετά τις εν λόγω διαβουλεύσεις κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, η Επιτροπή θα διατυπώσει συγκεκριμένες προτάσεις για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την TTIP.
