Διατηρώντας καθαρούς τους δρόμους του διαστήματος

Υπολογίζεται μια καθαρή αύξηση τουλάχιστον 1387 ανιχνεύσιμων διαστημικών αντικειμένων μεταξύ 2020 και 2021, ενώ 1500 νέα αντικείμενα – μια αύξηση περίπου 5% σε σχέση με τον συνολικό αριθμό -προστέθηκαν μόλις την περασμένη εβδομάδα, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να επανεκτιμηθεί ο κίνδυνος για τις αποστολές.

Ενώ συνεχίζουν να προστίθενται νέα, άλλα αντικείμενα παρασύρονται από την ατμόσφαιρα προς στη Γη  όπου καίγονται με ασφάλεια. Η ατμόσφαιρα της Γης μπορεί να προσελκύσει  τα τροχιακά αντικείμενα  ξανά και ξανά με την πάροδο του χρόνου, αλλά όσο μεγαλύτερο είναι το τροχιακό υψόμετρο, τόσο πιο λεπτή είναι η ατμόσφαιρα και τόσο περισσότερα αντικείμενα θα παραμείνουν στο διάστημα. Σε υψόμετρα άνω των 600 km, ο φυσικός χρόνος παραμονής στο διάστημα για τέτοια αντικείμενα είναι συνήθως περισσότερα από 25 χρόνια.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) εκτιμά ότι περίπου 36.000 αντικείμενα μεγαλύτερα από μια μπάλα του τένις (μεγέθους 10 cm και πάνω), 1 εκατομμύριο αντικείμενα μεγέθους  από 1-10 cm και 330 εκατομμύρια αντικείμενα μεγέθους από 1 mm έως 1 cm, βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη και μόνο το 13% από αυτά ελέγχονται ενεργά. Τα δυο τελευταία αναφέρονται σε διαστημικά σκουπίδια, ως  άμεσο αποτέλεσμα των «γεγονότων κατακερματισμού» από τα οποία υπάρχουν  πληροφορίες μόνο για 630.

Κάθε τόσο συμβαίνουν γεγονότα στην τροχιά της Γης που δημιουργούν μεγάλες ποσότητες νέων διαστημικών απορριμμάτων. Οι τυχαίες εκρήξεις που προκλήθηκαν από υπολείμματα καυσίμων σε δορυφόρους και πυραύλους έχουν δημιουργήσει τον μεγαλύτερο αριθμό διαστημικών σκουπιδιών, ενώ δεύτερα στη σειρά είναι τα προϊόντα σκόπιμης  διάλυσης.

Επειδή τα συντρίμμια ταξιδεύουν με υψηλές ταχύτητες, μια σύγκρουση με ένα θραύσμα διαμέτρου μόλις 1 cm μπορεί να παραγάγει την ίδια ποσότητα καταστροφικής ενέργειας με ένα μικρό αυτοκίνητο που συντρίβεται με 40 km/h. Ενώ τα μικρότερα διαστημικά σκουπίδια μεγέθους κάτω του χιλιοστού μπορεί να υποβαθμίσουν τη λειτουργία ενός δορυφόρου μόνο κατά την πρόσκρουση, τα «μεγαλύτερα» κομμάτια – στην περιοχή των εκατοστών – μπορούν να προκαλέσουν πλήρη καταστροφή.

Τα διαστημικά σκουπίδια παρακολουθούνται συνεχώς από το δίκτυο διαστημικής επιτήρησης των ΗΠΑ, ενώ οι ειδικοί διαστημικών απορριμμάτων της ESA χρησιμοποιούν  δεδομένα παρακολούθησης  από πολλές πηγές για να βελτιώσουν και να ενημερώσουν μοντέλα προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα το εξελισσόμενο περιβάλλον των σκουπιδιών. Εκτελώντας καθημερινές αναλύσεις κινδύνου σύγκρουσης και δημιουργώντας μοντέλα που προβλέπουν τη μελλοντική θέση και την πυκνότητα των συντριμμιών σε διάφορα τροχιακά υψόμετρα, η ομάδα μπορεί να συμβουλεύσει τους χειριστές δορυφόρων για το πώς να διατηρήσουν καλύτερα τις αποστολές τους ασφαλείς.

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν θέσει κατευθυντήριες γραμμές για τη μείωση της διαρκώς αυξανόμενης ποσότητας διαστημικών απορριμμάτων που τίθενται σε τροχιά.  Από την άλλη, η ESA εργάζεται για να διατηρήσει το εμπορικά και επιστημονικά ζωτικής σημασίας τροχιακό περιβάλλον της Γης όσο το δυνατόν πιο απαλλαγμένο από σκουπίδια και να πρωτοστατήσει σε μια φιλική προς το περιβάλλον προσέγγιση στις διαστημικές δραστηριότητες. Αξίζει  να σημειωθεί πως είναι η πρώτη διαστημική υπηρεσία που ξεκινά το 2025 την πρώτη ενεργή αποστολή απομάκρυνσης συντριμμιών  από τροχιά 700 km.

Πηγή: European Space Agency

Picture credits:NASA