Πώς “έτρεξε” ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην Ελλάδα το 2021

Επί σειρά ετών, ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει διεισδύσει στην καθημερινότητά μας με σχετικά αργό ρυθμό βήμα. Όλα άλλαξαν αρχής γενομένης από το ξέσπασμα της Covid-19. Το 2020 ήταν μια χρονιά κατά την οποία η εμφάνιση της πανδημίας επιτάχυνε σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη, καθώς και τη διείσδυση τεχνολογίας στους περισσότερους τομείς της ζωής μας, μια τάση που συνεχίστηκε το 2021. Τα lockdown και τα περιοριστικά μέτρα πλέον μειώθηκε, αλλά ο COVID-19 και οι επιπτώσεις του εξακολουθούν να είναι υπαρκτές. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός συνεχίζει να είναι ένας από τους προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με το Ευρωπαϊκό  Κοινοβούλιο να αναλαμβάνει ολοένα και περισσότερες πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.

Στο ίδιο μοτίβο κινείται η Ελλάδα, η οποία το 2021 «έτρεξε» με άνευ προηγουμένου ρυθμούς τις διαδικασίες ψηφιοποίησης των υπηρεσιών, αναπτύσσοντας παράλληλα τις απαραίτητες υποδομές. Σε γενικές γραμμές, οι σχετικοί δείκτες αποτυπώνουν μια σημαντική πρόοδο στους περισσότερους τομείς, γεγονός όμως παραμένει πως η Ελλάδα παραμένει αρκετά πίσω από τις, προηγμένες σε θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού, ευρωπαϊκές χώρες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας (GII), ο οποίος καταγράφει τις επιδόσεις των πιο καινοτόμων χωρών στον κόσμο για το 2021, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 47η θέση μεταξύ 132 χωρών. Η καλύτερη επίδοση για τη χώρα μας ήταν το 2020, όταν βρέθηκε στην 43η θέση μεταξύ 131 οικονομιών, ενώ το 2019 κατατάχθηκε 41η ανάμεσα σε 129 χώρες.

Τα ευρήματα του Παγκόσμιου Δείκτη Καινοτομίας (GII) προκύπτουν από την αξιολόγηση που διενήργησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (WIPO). H Ελλάδα κατατάσσεται στην 39η θέση μεταξύ των 51 υψηλών εισοδηματικά οικονομιών και 30η μεταξύ των 39 οικονομιών στην Ευρώπη.

Παράλληλα, ένας δείκτης στον οποίο η Ελλάδα σημείωσε εξαιρετικά αποτελέσματα είναι αυτός του «Ανθρώπινου Κεφαλαίου και Έρευνας» όπου έλαβε την 16^η θέση μεταξύ 132 χωρών, ενώ την ίδια στιγμή τα πήγε αρκετά καλά στον τομέα Υποδομών (45^η θέση) και στον αντίστοιχο των «Θεσμών» (51^η θέση). Η Ελλάδα τη φετινή χρονιά τα πήγε περίφημα στο δείκτη «Ευκολίας ‘Έναρξης Νέας Επιχείρησης», λαμβάνοντας την 11^η θέση παγκοσμίως. Παρόμοια δυναμική παρουσίασε η χώρα και στους τομείς «Δαπάνες Λογισμικού και ICT.

Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα υστερεί στον δείκτη «Market Sophistication» όπου έλαβε την 70η θέση, όπως επίσης και στη συνεργασία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων-βιομηχανιών με φόντο το R&D όπου κατατάχθηκε στην 110η θέση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πιο καινοτόμος χώρα στον κόσμο για το 2021, είναι Ελβετία, ακολουθούμενη από τη Σουηδία, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νότια Κορέα.

Ωστόσο, η ψηφιακή ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας κέρδισε έδαφος τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με την έκθεση Digital Riser 2021. Η τριετής έκθεση βαθμολογεί και αναλύει τις αλλαγές που έχουν σημειώσει οι χώρες τα τελευταία τρία χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης οι χώρες της Δύσης χάνουν το προβάδισμά τους από τους νέους ανταγωνιστές και κυρίως την Κίνα. O ασιατικός γίγαντας σημείωσε τις καλύτερες επιδόσεις μεταξύ των G20 ανεβαίνοντας σημαντικά στη σχετική λίστα. Την ίδια στιγμή ΗΠΑ, Γερμανία, και Ιαπωνία έχασαν σημαντικό έδαφος μεταξύ του 2018 και του 2020.

DESI 2021

Εκτός των προαναφερθέντων, η Ελλάδα έχει βελτιώσει τη θέση της και στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2021, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και τον μέσο όρο της ΕΕ.

Το 2021, η χώρα κατατάσσεται στην 25η θέση από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, με την κατάταξη της Ρουμανίας τελευταία και η Βουλγαρία προτελευταία. Η συνολική βαθμολογία για την Ελλάδα παρέμεινε η ίδια με το 2020 (37,3).

Φέτος, η Ελλάδα καταφέρνει να βελτιωθεί σχεδόν σε όλους τους τομείς, ωστόσο, η βαθμολογία στους περισσότερους επιμέρους δείκτες παραμένει κάτω από των μέσο όρο των 27 κρατών μελών. Αναλυτικότερα, η Ελλάδα σημείωσε εντυπωσιακές επιδόσεις στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων, ιδιαίτερα όσον αφορά τη συμμετοχή των γυναίκες στον κλάδο του ICT. Συγκεκριμένα, η αναλογία απασχολουμένων γυναικών εξειδικευμένων σε θέματα ICT επί του συνόλου που απασχολούνται στην Ελλάδα ανεβαίνει ραγδαία. Η Ελλάδα βελτίωσε επίσης τη βαθμολογία της στη συνδεσιμότητα, αρχίζοντας να αναπτύσσει δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, αν και εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από την ΕΕ.

Ωστόσο, η ανάπτυξη μελλοντικών δικτύων αναμένεται να επιταχυνθεί μέσω των επικείμενων επενδύσεων σε οπτικές ίνες (όπως η Ultra-fast Broadband Project) και η ανάπτυξη του δικτύου 5G. Μάλιστα, η Ελλάδα βαθμολογείται με 99% στο δείκτη ετοιμότητας για τα δίκτυα νέας γενιάς. Όσον αφορά την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, η Ελλάδα βρίσκεται αρκετά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Στην ψηφιοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών, το 2020 η Ελλάδα σημειώνει επιδόσεις πάνω από τον μέσο όρο στον αριθμό των χρηστών που αξιοποιούν τις υπηρεσίες ψηφιακής διακυβέρνησης, ενώ υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο όρο της ΕΕ στον δείκτη ετοιμότητας για τα ανοιχτά δεδομένα,, έχοντας ήδη εφαρμόσει σχετικές νομοθεσία και πολιτικές.

Ανθρώπινο Κεφάλαιο

Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 21η θέση από τις 27 χώρες της ΕΕ σε όρους ανθρώπινου κεφαλαίου, παραμένοντας κάτω από τον μέσο όρο της Ένωσης. Το ποσοστό των ατόμων με τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες ξεπερνά οριακά το 50%, ενώ το ποσοστό των απασχολουμένων στον τομέα του ICT, βρίσκεται επίσης σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα (2%)  σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ (4,3%).

Ωστόσο, μεταξύ των εξειδικευμένων σε θέματα ICT Ελλήνων εργαζομένων, το ποσοστό των γυναικών αυξάνεται εξαιρετικά γρήγορα (από 20% το 2019 σε 27% σε 2020) και είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (19%), καθιστώντας την Ελλάδα πρωτοπόρο. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως μόνο το 12% των εταιρειών παρέχουν ICT εκπαίδευση στους υπαλλήλους τους το 2020, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ 20%.

Όπως φανερώνουν όλα τα παραπάνω στοιχεία, η Ελλάδα έχει θέσει την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους στον πυρήνα της νέας στρατηγικής ψηφιακού μετασχηματισμού, με στόχο τη διευκόλυνση της χρήσης των δημόσιων υπηρεσιών καθώς και την επανεκπαίδευση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.

Συνδεσιμότητα

Η Ελλάδα έλαβε την 27η θέση στην ΕΕ στη συνδεσιμότητα, με συνολική βαθμολογία 37,7 (σε σύγκριση με το μέσο όρος της ΕΕ 50,2). Επίσης, η χώρα σημειώνει γρήγορα πρόοδο στον τομέα της ταχείας ευρυζωνικης κάλυψης (NGA), έχοντας αυξήθηκε κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες το 2020 στο 87% (μέσος όρος της ΕΕ). Η Ελλάδα επιτέλους ξεκίνησε την ανάπτυξη δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας (VHCN), με σταθερή κάλυψη VHCN που φτάνει το 10, από 7% ένα χρόνο νωρίτερα, αν και είναι υστερεί ακόμα έναντι του μέσου όρου της ΕΕ (59%).

Ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας

Η Ελλάδα κατέχει την 22η θέση στην ΕΕ στον τομέα της ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Οι ελληνικές εταιρείες υιοθετούν σιγά σιγά ψηφιακές τεχνολογίες, με μόνο το 19% να χρησιμοποιεί social media σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ 23%.

Ωστόσο, το 38% των επιχειρήσεων χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά μέσα ανταλλαγής πληροφοριών (πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ 36%). Εντυπωσιακό επίσης είναι το γεγονός ότι οι ελληνικές εταιρείες είναι μεταξύ των πρωτοπόρων όσον αφορά τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (34%), πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (25%). Όσον αφορά τη βιωσιμότητα του κλάδου ICT, η Ελλάδα πλησιάζει το ποσοστό των 27 κρατών-μελών, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα big data analytics, όπου στο 13% η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στο αντίστοιχο ευρωπαϊκό ποσοστό. Τα επόμενα χρόνια αναμένεται ακόμα πιο εντυπωσιακή απόδοση, χάρη στο Digital Transformation Bible, των οποίων τα έργα είναι σε εξέλιξη, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικά μέτρα που πρέπει να λάβουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα για να γίνουν ακόμα πιο ψηφιακές.