ComeTogether: Η Startup που φέρνει νέα εποχή στα live events μέσω blockchain και NFTs

Καθώς η ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού έχει αναδειχθεί σε νούμερο ένα προτεραιότητα για τις περισσότερες, αν όχι όλες, τις επιχειρήσεις παγκοσμίως, ολοένα και περισσότεροι κλάδοι αξιοποιούν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών αιχμής προκειμένου να προσφέρουν καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα στους καταναλωτές. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η ελληνική Startup, ComeTogether, η οποία έχοντας ως “όπλο” τις τεχνολογίες του blockchain και των NFTs έχει φέρει “επανάσταση” στον χώρο των live events και των ticketing services. Το startupper.gr μίλησε με τον Λάζαρο Πεντερίδη, co-founder και CEO της ComeTogether για το καινοτόμο project της νεοφυούς επιχείρησης, τα νέα δεδομένα στην αγορά εκδηλώσεων και τα σχέδια της Startup για το μέλλον.

Startupper: Πώς ξεκίνησε η ComeTogether και ποιοι άνθρωποι βρίσκονται πίσω από το project;

Λ. Πεντερίδης: Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2018, από εμένα, τον Σταύρο Αντωνιάδη, τον Νίκο Χατζηβασιλειάδη και τον Στάθη Μήτσκα. Και οι 4 συνιδρυτές με τεχνολογικό background (οι 3 πρώτοι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, ο τέταρτος Computer Science). Παράλληλα ως λάτρεις των live events, είχαμε απογοητευτικές εμπειρίες με πολύ υψηλές τιμές εισιτηρίων από τη δευτερογενή αγορά για αγαπημένες μας εκδηλώσεις, για τις οποίες η πρωτογενής πώληση είχε γίνει sold out πολύ σύντομα από την έναρξή της, οπότε πρόκειται για ένα πρόβλημα που το παίρνουμε προσωπικά. Αυτό σε συνδυασμό με τον ενθουσιασμό και την τεχνογνωσία μας για την τεχνολογία blockchain, που δίνει λύση στο παραπάνω πρόβλημα, μας οδήγησαν να ξεκινήσουμε την ComeTogether.

Startupper: Ποιες ανάγκες διέκρινε στον κλάδο των εκδηλώσεων η ComeTogether και τι είδους λύσεις αναπτύσσει;

Λ. Πεντερίδης: Η ComeTogether παρέχει λύσεις έκδοσης ηλεκτρονικών εισιτηρίων για εκδηλώσεις, που ξεκλειδώνουν νέους τζίρους από τη δευτερογενή αγορά και από NFTs, με παράλληλη βελτίωση της εμπειρίας των fans, αξιοποιώντας την τεχνολογία blockchain.

Το 2019 οι μεταπωλήσεις εισιτηρίων εκδηλώσεων έφτασαν τα 15,2 δισ. δολάρια, τα οποία παραμένουν ανεκμετάλλευτα από τους διοργανωτές. Η δευτερογενής αγορά σήμερα είναι μία μαύρη αγορά με μεγάλα ποσοστά απάτης και πολύ φουσκωμένες τιμές εισιτηρίων σε σχέση με τις αρχικές. Οι μεταπωλητές, είναι συχνά επαγγελματίες και χρησιμοποιούν εξελιγμένες μεθόδους, όπως bots αγοράς εισιτηρίων (ticket-bots) έτσι ώστε να αγοράσουν εισιτήρια μαζικά, τη στιγμή που γίνονται διαθέσιμα προς πώληση, δημιουργώντας τεχνητή έλλειψη και σύγχυση σχετικά με την τιμή και τη διαθεσιμότητα των εισιτηρίων.

Παράλληλα, η συλλογή εισιτηρίων και άλλων αναμνηστικών από εκδηλώσεις κάθε είδους, είναι μία συνήθεια και ανάγκη που υπήρχε πάντα, όσο υπάρχουν εκδηλώσεις. Πλέον αυτό το φέρνουμε και στον ψηφιακό κόσμο, και μάλιστα σε εξελιγμένη μορφή μέσω των NFTs και του UniqTogether. Το UniqTogether είναι εφαρμογή για συλλεκτικά NFTs που έχουμε αναπτύξει, η οποία λειτουργεί σε συνέργεια με το ComeTogether ticketing, αλλά και ξεχωριστά.

Προσφέρουμε τα εισιτήρια ως συλλεκτικά NFTs, τα οποία μπορούν να είναι και δυναμικά, που σημαίνει να περιέχουν πληροφορίες/αποτελέσματα όπως το σκορ στην περίπτωση ενός αγώνα, ή την setlist μίας συναυλίας. Παράλληλα μπορούν να περιέχουν ψηφιακή τέχνη και να συνδυαστούν με άλλα συλλεκτικά NFTs, όπως highlights από το event ή fan generated περιεχόμενο.

Startupper: Ποιος ο βασικός τρόπος λειτουργίας της ticketing πλατφόρμας που έχει αναπτύξει η ComeTogether

Λ. Πεντερίδης: Το ComeTogether αντιμετωπίζει τη ρίζα του προβλήματος της μαύρης αγοράς μεταπωλήσεων, που είναι η μορφή των εισιτηρίων σήμερα ως στατικά qr codes.

Η νέα μορφή ηλεκτρονικού εισιτηρίου που εισάγει είναι ένα NFT (Νon Fungible Token), με ενσωματωμένη επιχειρηματική λογική – κανόνες που θέτει ο διοργανωτής και διέπουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής του. Η παράδοση του εισιτηρίου γίνεται μέσω ενός δυναμικού qr code (μεταβάλλεται κάθε 30 δευτερόλεπτα). Αυτή η μορφή εισιτηρίου προσφέρει έλεγχο και ιχνηλάτηση τυχόν μεταπωλήσεων και μεταβιβάσεων του εισιτηρίου.

Τα πλεονεκτήματα:

• Οι διοργανωτές και οι performers αποκτούν πρόσβαση σε τζίρους της δευτερογενούς αγοράς εισιτηρίων.

• Καλύτερη εμπειρία για τους θεατές, αφού καταπολεμείται η απάτη και οι υψηλές τιμές μεταπώλησης.

• Καλύτερα δεδομένα για το κοινό που μπορούν να αξιοποιηθούν για στοχευμένο marketing: γνώση του ποιος ήρθε στο event ακόμα και αν το εισιτήριο αλλάξει χέρια, ή σε περιπτώσεις μαζικής αγοράς εισιτηρίων για ένα γκρουπ ανθρώπων.

Startupper: Πώς χρηματοδοτήθηκε και πώς υποστηρίχθηκε αρχικά το project της ComeTogether; Έχετε συμμετάσχει σε κάποιον incubator/accelerator;

Λ. Πεντερίδης: Αρχικά χρηματοδοτήσαμε την ComeTogether με μερικά ιδία κεφάλαια και μερικά προερχόμενα από συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρείχαμε σε άλλες εταιρείες.

Στην πορεία λάβαμε εξωτερικές χρηματοδοτήσεις, στο σύνολο 240.000 ευρώ από τον επιταχυντή Qatar Sports Tech (QST), Ευρωπαϊκά προγράμματα και επιχορηγήσεις και επενδυτικούς αγγέλους. Έχουμε λάβει μέρος σε αρκετούς accelerators, που αποτέλεσαν πολύ σημαντική πηγή υποστήριξης, με χρονολογική σειρά: OK!Thess, Block.IS, BlockStart, Qatar Sports Tech, DMS, ενώ είμαστε και σε incubation στην Orfium.

Startupper: Blockchain και NFTs είναι δύο όροι που μονοπωλούν το ενδιαφέρον των φίλων της τεχνολογίας. Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αγορά των εκδηλώσεων και ποια τα πλεονεκτήματα για διοργανωτές και fans.

Λ. Πεντερίδης: Οι δύο αυτοί όροι εκτός από buzzwords, έχουν να “φέρουν” πολύ μεγάλη υπεραξία όχι μόνο στην βιομηχανία των εκδηλώσεων αλλά και σε πολλές άλλες βιομηχανίες. Εστιάζοντας στις εκδηλώσεις θα ξεκινήσω “ευλογώντας τα γένια μας” και θα μιλήσω για τις λύσεις που παρέχουμε εμείς και θεωρώ ότι θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στο μέλλον της βιομηχανίας των εκδηλώσεων. Το Ticketing στο Blockchain είναι ένα use case που συζητιέται πολύ, αλλά τι μας παρέχει η τεχνολογία του Blockchain στην συγκεκριμένη περίπτωση? Εμείς στην ComeTogether θεωρούμε ότι προσφέρει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Προάγει την συνεργασία. Αφαιρώντας την ανάγκη εμπιστοσύνης μεταξύ των συνεργαζόμενων μερών δίνει τη δυνατότητα πολλοί άγνωστοι μεταξύ τους οργανισμοί να συνεργάζονται. Για παράδειγμα ένας διοργανωτής ενός καλοκαιρινού φεστιβάλ στην Ελλάδα μπορεί να αναθέσει σε μια εταιρεία πώλησης εισιτηρίων στην Αγγλία την πώληση μέρους των εισιτηρίων του σε Άγγλους τουρίστες.
• Διαφάνεια. Μπορεί κανείς να δει την πορεία των εισιτηρίων και να σιγουρευτεί ότι δεν έγινε κάποια παρατυπία γεγονός που ενδυναμώνει τη σχέση των fans με τον εκάστοτε διοργανωτή/καλλιτέχνη.

Όσον αφορά τα NFTs, είναι η πρώτη φορά που μπορούμε να αποδείξουμε την κυριότητα ενός ψηφιακού αγαθού και αυτό καθίσταται εφικτό μέσω του Blockchain και των NFTs. Ως αποτέλεσμα, μας δίνεται η δυνατότητα να δημιουργήσουμε πολλά ενδιαφέροντα concepts που συνδυάζουν την κατοχή ενός συλλεκτικού NFT με αναμνηστικό content από τις εκδηλώσεις, με διάφορα προνόμια (utility) όπως για παράδειγμα την πρόσβαση σε μία αποκλειστική εκδήλωση ή έκπτωση σε προϊόντα κ.α. Τέτοια concepts αυξάνουν και επιβραβεύουν την αφοσίωση των fans και βελτιώνουν και την εμπειρία του χρήστη.

Startupper: Εν μέσω της συνεχιζόμενης κρίσης της πανδημίας η ComeTogether στράφηκε προς τον έλεγχο των πιστοποιητικών ανοσίας αναπτύσσοντας το BackTogether. Πείτε μας δύο λόγια για την καινοτόμα αυτή λύση.

Λ. Πεντερίδης: Στην αρχή της πανδημίας και με τις εκδηλώσεις να είναι σε αναστολή μέχρι νεοτέρας, αποφασίσαμε να εκμεταλλευτούμε την ήδη υπάρχουσα τεχνογνωσία για να δημιουργήσουμε μια λύση  που θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε πιο γρήγορα την κατάσταση και να βγούμε από τα lockdowns. Έτσι δημιουργήσαμε το BackTogether μια λύση αποθήκευσης και επικύρωσης τεστ COVID-19, τεστ αντισωμάτων και της κατάστασης εμβολιασμού. Το BackTogether ήταν μεταξύ των διακριθέντων προτάσεων σε 3 hackathons.

Startupper: Ποιες προκλήσεις καλείται να αντιμετωπίσει μια νέα εταιρεία που θέλει να “μπει” στον τομέα των τεχνολογιών αιχμής (blockchain, NFT, cloud, smart contracts κλπ.); Ποιες δυσκολίες κλήθηκε να υπερβεί η ComeTogether;

Λ. Πεντερίδης: Το άθλημα των startups είναι σίγουρα για γερά νεύρα. Οι θυσίες που πρέπει να γίνουν και οι ώρες και η ενέργεια που πρέπει να διαθέσει κανείς για να καταφέρει να δώσει σάρκα και οστά σε ένα εγχείρημα είναι τεράστιες. Το πιο σημαντικό για μια startup είναι να βρει τα κατάλληλα “πρώτα” άτομα που θα στελεχώσουν αυτό το εγχείρημα και θα αποφασίσουν ότι θα διασχίσουν αυτό το μονοπάτι μαζί. Στη συνέχεια, η startup έρχεται αντιμέτωπη με την έλλειψη κεφαλαίων και τη δυσκολία άντλησης τους, ειδικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου μέχρι πριν λίγα χρόνια το startup οικοσύστημα ήταν σχεδόν ανύπαρκτο. Τέλος, φυσικά, πρέπει να βρει τρόπους να γίνει εξωστρεφής και να επικοινωνήσει στους υποψήφιους πελάτες  την προσφορά της, με τρόπο τέτοιο ώστε να γίνει ελκυστική. Οι προκλήσεις είναι πολλές, αλλά βήμα βήμα και μια προς μια μπορούν να αντιμετωπιστούν και να καταφέρει τελικά μετά από υπομονή, επιμονή και πιθανόν κάποια pivots να βρει αυτό που λέμε product – market fit και να αρχίσει να μεγαλώνει.

Συγκεκριμένα, για μία deep tech startup, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να ξεπεράσει, είναι να βρει το ταλέντο – τεχνολογικό που μπορεί να αναπτύξει τέτοιες λύσεις, αλλά και business άτομα που κατανοούν και μπορούν να επικοινωνήσουν την αξία τους.

Σαν ComeTogether αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε ακόμα τις προαναφερθείσες προκλήσεις. Σε συνδυασμό πάντα με “τον ελέφαντα στο δωμάτιο”, την πανδημία του Covid-19, όπως άλλωστε και ο περισσότερος κόσμος, πόσο μάλλον στη βιομηχανία των live εκδηλώσεων.

Startupper: Σε ποια φάση βρίσκεται αυτή τη στιγμή η ComeTogether και ποιοι οι στόχοι για το μέλλον;

Λ. Πεντερίδης: Μόλις λανσάραμε τη νέα μας εφαρμογή UniqTogether στα app stores. Είναι ένα marketplace για NFT συλλεκτικά, επικεντρωμένο στις ανάγκες των αγορών που απευθυνόμαστε και με το ticketing, δηλαδή μουσική, αθλητισμό και πολιτισμό. Λειτουργεί αυτόνομα από το ticketing, αν και υπάρχουν πολλές συνέργειες μεταξύ των δύο προϊόντων αμφίδρομα.

Σε εμπορικό επίπεδο το ticketing είναι στην αγορά από τον Οκτώβριο του 2019, έχοντας παράσχει υπηρεσίες σε πάνω από 50 live εκδηλώσεις και αυτήν την περίοδο κλείνουμε νέες συμφωνίες μεγαλύτερης δυναμικής και για τα δύο προϊόντα μας (ticketing και NFT collectibles) ξεχωριστά αλλά και συνδυαστικά, εντός και εκτός Ελληνικής αγοράς.

Μακροπρόθεσμα, ο στόχος μας είναι να γίνουμε market leader όσον αφορά Web 3.0 λύσεις για τις 3 προαναφερθείσες βιομηχανίες της μουσικής, αθλητισμού και πολιτισμού, τόσο γύρω από τις live εκδηλώσεις, όσο και ευρύτερα.

Startupper: Ποιο ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν οι Startups στην αγορά των εκδηλώσεων στη μετά-covid εποχή;

Καταρχάς, θεωρώ ότι μετά-covid εποχής η αγορά των εκδηλώσεων θα ανθήσει με ραγδαίους ρυθμούς και ο κόσμος θα πηγαίνει σε εκδηλώσεις όσο δεν πήγαινε παλιά. Σχετικά με τον ρόλο που θα διαδραματίσουν οι startups, η πανδημία του Covid-19 επέσπευσε σημαντικά την υιοθέτηση τεχνολογικών λύσεων παντού. Η βιομηχανία των εκδηλώσεων σίγουρα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση, ιδίως εφόσον υπάρχει αρκετός χώρος για καινοτομία, μιας και είχε επικρατήσει για αρκετά χρόνια μία στασιμότητα.  Πιστεύω ότι ο ρόλος των startups θα είναι καταλυτικός και θα “ταράξει” σε πολλά μέτωπα το τρόπο με τον οποίο οι εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα αλλά και την εμπειρία των fans. Οι περισσότερες από τις υπάρχουσες διαδικασίες θα ψηφιοποιηθούν, αλλά θα δημιουργηθούν και άλλες εντελώς νέες που καθίστανται δυνατές μόνο με τη χρήση της τεχνολογίας – καθαρά ψηφιακές, ή ανάμιξη του φυσικού με τον ψηφιακό κόσμο.