Η ανάπτυξη ολοκληρωμένων εργαλείων για την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε ξένες αγορές, τη βελτίωση της εξωστρέφειάς τους και τη διεθνοποίησή τους, αποτελεί το αντικείμενο του έργου TRAWBOR, στο πλαίσιο του οποίου διοργανώθηκε από τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) ημερίδα με τίτλο «ΕΜΠΟΡΙΟ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ» την Πέμπτη, 13 Νοεμβρίου 2014, στο ξενοδοχείο THE MET, στη Θεσσαλονίκη.
Την εκδήλωσε άνοιξε ο κος Αναστάσιος Αλεξανδρίδης, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του ΣΕΒΕ, αναφερόμενος στην ανοδική πορεία των εξαγωγών των ελληνικών επιχειρήσεων το διάστημα 2009-2013, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην προσπάθεια εισόδου τους σε νέες αγορές και τα εξαγωγικά αντικίνητρα καθώς και τις αντίστοιχες δράσεις υποστήριξης του ΣΕΒΕ.
Στην πρώτη ενότητα της εκδήλωσης, παρουσιάστηκε από την κα Γεωργία Καλιακούδα, Υπεύθυνη Διαχείρισης Προγραμμάτων ΣΕΒΕ, το έργο “Trade without borders for the companies of Greece – the former Yugoslav Republic of Macedonia Interregional Area” με ακρωνύμιο TRAWBOR, που υλοποιεί ο ΣΕΒΕ ως επικεφαλής εταίρος σε συνεργασία με το Entrepreneurial Information Center for the Development of SME in the Cross Border Region Bitola (CBC) και το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.
Ακολούθησε η παρουσίαση του «Εγχειριδίου Εξαγωγών», από την Βασιλική Λούντζη, Δικηγόρο – Εντεταλμένη Σύμβουλο ΣΕΒΕ, το οποίο εκπονήθηκε από τον ΣΕΒΕ στο πλαίσιο του έργου TRAWBOR, με σκοπό να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τον επιχειρηματία για την ανάπτυξη της εξωστρέφειας της επιχείρησής του. Πρόκειται για έναν εύχρηστο οδηγό, μία βήμα προς βήμα ανάλυση των σταδίων της διεθνοποίησης μιας επιχείρησης, ξεκινώντας από τη διάγνωση του επιπέδου της εξαγωγικής ετοιμότητας της έως το τελικό στάδιο αποπληρωμής της παραγγελίας. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην ενότητα των τελωνειακών και φορολογικών διαδικασιών και των απαιτούμενων εγγράφων για την υλοποίηση της εξαγωγής, παρέχοντας όλη την απαραίτητη πληροφορία για τον επιχειρηματία, έτσι ώστε να μπορεί να αναπτύξει τις ικανότητές του σε σχέση με τις εξαγωγές, αλλά και να είναι σε θέση να τις επεκτείνει και να τις εμπλουτίζει συνεχώς.
Στη δεύτερη ενότητα της εκδήλωσης, η Σοφία Παπαγιάννη, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Τελωνειακών Διαδικασιών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, μίλησε για την εξωστρέφεια και τον καθοριστικό ρόλο της τελωνειακής υπηρεσίας στην καθιέρωση της διευκόλυνσης του εμπορίου στην Ελλάδα, αναφερόμενη στα σημαντικά βήματα προόδου και εκσυγχρονισμού στα οποία έχει προχωρήσει τα τελευταία 2,5 χρόνια η Τελωνειακή Υπηρεσία για τη μείωση του χρόνου και του κόστους διεκπεραίωσης των τελωνειακών διαδικασιών, τη βέλτιστη ποιότητα των παρεχόμενων τελωνειακών υπηρεσιών και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. Ο «Οδικός Χάρτης για τη Διευκόλυνση του Εμπορίου» που υλοποιεί η Τελωνειακή υπηρεσία σε συνεργασία με τα Υπουργεία Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Εξωτερικών, περιλαμβάνει 25 δράσεις που αποσκοπούν στη μείωση του χρόνου και του κόστους ολοκλήρωσης μιας εξαγωγής και γενικότερα στη διευκόλυνση του εμπορίου. Βασικούς στόχους του οδικού χάρτη αποτελούν η μείωση του χρόνου μιας εξαγωγής κατά 50% και του κόστους κατά 20% μέχρι το τέλος του 2015.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στις δράσεις της τελωνειακής υπηρεσίας που έχουν αποφέρει σημαντική μείωση του κόστους εξαγωγής σε ποσοστά που φτάνουν μέχρι και το 50% και του χρόνου κατά 75% και περιλαμβάνουν: ηλεκτρονική αποστολή συνοδευτικών της διασάφησης εξαγωγής εγγράφων, ηλεκτρονική παρακολούθηση της πορείας της διασάφησης, πραγματοποίηση από το τελωνείο ελέγχου των εμπορευμάτων σε χώρους που εξυπηρετούν τους συναλλασσόμενους, σημαντικός περιορισμός των περιπτώσεων καταβολής ΔΕΤΕ.
Ακολούθως, αναφέρθηκε στην εξαιρετική μείωση των βημάτων ολοκλήρωσης μιας εξαγωγής μέσω της κατάργησης των χειρόγραφων διαδικασιών, την καθιέρωση και αυτοματοποίηση ηλεκτρονικών εφαρμογών αλλά και στη συμπίεση του «τελωνειακού» χρόνου για την ολοκλήρωση μιας εξαγωγής, με τη νέα εφαρμογή που λειτουργεί ήδη από τον Ιούνιο στο ICISnet. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη διαδικτυακή πύλη του ICISnet και στις ευκολίες που αυτή παρέχει στους συναλλασσόμενους αλλά και στους τελωνειακούς υπαλλήλους, στην επικείμενη δυνατότητα ηλεκτρονικής πληρωμής δασμών και φόρων μέσω ICISnet και στην αλλαγή των δομών της ελληνικής Τελωνειακής Διοίκησης σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, με μείωση κατά 20% των υφιστάμενων δομών με στόχο την ύπαρξη τελωνειακής αρχής εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη.
Κλείνοντας την ομιλία της, αναφέρθηκε στην ανάγκη χρήσης των τελωνειακών απλουστεύσεων που προωθεί σημαντικά η τελωνειακή διοίκηση και προβλέπει η κοινοτική τελωνειακή νομοθεσία. Η δυνατότητα για τελωνισμό από τις εγκαταστάσεις των φορέων είναι πλέον η «συνήθης» διαδικασία στα υπόλοιπα κράτη-μέλη και μάλιστα είναι πλέον δυνατή η άδεια χρήσης απλουστευμένων διαδικασιών εξαγωγής για τα προϊόντα που υπόκεινται σε ΕΦΚ. Στην χώρα μας οι άδειες για απλουστευμένες διαδικασίες είναι λιγότερες από 50, ενώ πολύ περιορισμένος είναι και ο θεσμός των Εγκεκριμένων Οικονομικών Φορέων, που συνεπάγεται σημαντικά οφέλη για τον κάτοχο του πιστοποιητικού, όχι μόνο εντός ΕΕ, αλλά και εκτός ευρωπαϊκού τελωνειακού χώρου, βάσει συμφωνιών αμοιβαίας αναγνώρισης που συνάπτει η ΕΕ. Μειωμένοι, έως μηδενικοί τελωνειακοί έλεγχοι στο εσωτερικό της ΕΕ και διεθνής αναγνώριση εκτός ΕΕ, δημιουργούν ένα πλέγμα ταχύτητας και εμπιστοσύνης, απαραίτητο για το διασυνοριακό εμπόριο.
Ακολούθησε παρέμβαση της Αγγελικής Μήτρου-Γωγάκου, Προϊσταμένης Τελωνειακής Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Η κα. Γωγάκου αναφέρθηκε: α) στην παροχή της δυνατότητας και στους τελωνειακούς αντιπροσώπους των εξαγωγέων να είναι δικαιούχοι άδειας απλοποιημένης διαδικασίας τελωνισμού στον προσδιοριζόμενο από τον εξαγωγέα τόπο. β) Στη δυνατότητα ο κάτοχος της άδειας να τελωνίζει τα εμπορεύματα απευθείας στις εγκαταστάσεις του με την υποβολή διασάφησης τύπου Α με πλήρη στοιχεία. γ) Στη δυνατότητα εκτύπωσης του Συνοδευτικού Εγγράφου Εξαγωγής από το περιβάλλον του συναλλασσόμενου. Έτσι δίνεται η δυνατότητα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που, ενδεχομένως, να δυσκολεύονται στην εκπλήρωση ορισμένων ή όλων των κριτηρίων να επωφεληθούν από τις απλουστευμένες διαδικασίες. Δυστυχώς όμως ελάχιστοι εξαγωγείς ή γενικότερα Οικονομικοί Φορείς που ασχολούνται με την εξαγωγή έχουν υιοθετήσει απλοποιημένες διαδικασίες, σημειώνοντας ότι από το 2000, όταν για πρώτη φορά στην χώρα μας ξεκίνησε η πιλοτική εφαρμογή των απλοποιημένων διαδικασιών, και παρά τις σχετικές προσπάθειες, μέχρι σήμερα μόνο μία άδεια τελωνισμού στις εγκαταστάσεις του εξαγωγέα έχει εκδοθεί από την Τελωνειακή Περιφέρεια Θεσσαλονίκης. Αναφέρθηκε επίσης στη διαλειτουργικότητα μεταξύ του ICISnet και του TAXISnet που συμβάλλει σημαντικά στην απλούστευση της οριστικοποίησης της απαλλαγής από τον ΦΠΑ των εξαγωγών. Για να επιτευχθεί όμως το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα και να δοθεί πραγματική ώθηση στις εξαγωγές πρέπει να υπάρξει βούληση για αλλαγή, καθώς και συνεργασία και σύμπραξη μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών του Δημοσίου και του Ιδιωτικού τομέα.
Σε θέματα ΦΠΑ εξαγωγικών επιχειρήσεων αναφέρθηκε η Βασιλική Τάτση, Στέλεχος Διεύθυνσης Εφαρμογής της Φορολογικής Πολιτικής και Νομοθεσίας (π. Προϊσταμένη Διεύθυνσης ΦΠΑ) της Υποδιεύθυνσης Β’ της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στην απαλλαγή ΦΠΑ των εξαγωγών αγαθών και στο δικαίωμα έκπτωσης φόρου και επιστροφής εκπτωτικού υπολοίπου στις περιπτώσεις εξαγωγών και ενδοκοινοτικών παραδόσεων.
Ακολούθως, εστίασε στα μέτρα που έχουν ληφθεί διαχρονικά από το Υπουργείο Οικονομικών για την ενίσχυση των εξαγωγικών επιχειρήσεων που περιλαμβάνουν την εφαρμογή δυνατότητας για αγορά των προς εξαγωγή αγαθών με απαλλαγή από το φόρο (απόφαση ΠΟΛ 1262). Η ΓΓΔΕ επεξεργάζεται άμεσα περαιτέρω βελτίωση της εν λόγω διαδικασίας, ενώ ήδη με την ΠΟΛ 1229/14 καταργήθηκε το χρονικό όριο εντός του οποίου πρέπει να πραγματοποιείται η εξαγωγή.
Τόνισε την προσπάθεια που καταβάλλει το ΥΠΟΙΚ για τη μείωση του χρόνου που απαιτείται για την επιστροφή στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, με στόχο την τόνωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων αυτών. Αναφερόμενη στις πρόσφατες εξελίξεις, μίλησε για τη νέα διαδικασία επιστροφής ΦΠΑ, με την οποία οι αιτήσεις επιστροφής επεξεργάζονται κεντρικά από το Υπουργείο Οικονομικών, με βάση σύστημα ανάλυσης κινδύνου, με το οποίο προσδιορίζονται οι αιτήσεις προς άμεση επιστροφή και οι αιτήσεις για τις οποίες η επιστροφή πραγματοποιείται κατόπιν ελέγχου. Με την ανωτέρω διαδικασία οι επιστροφές διενεργούνται με αδιάβλητο τρόπο, σε συντομότερο χρονικό διάστημα, ενώ δίνεται προτεραιότητα στην επιστροφή στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Οι εκκρεμότητες έχουν μειωθεί από 1,150 δις στο 0,800δις€ περίπου. Συνεχίζουν βέβαια να υπάρχουν προβλήματα που εμποδίζουν την περαιτέρω συντόμευση του χρόνου επιστροφής, όπως η μη ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσης των Υπηρεσιών του ΥΠΟΙΚ, η έλλειψη προσωπικού, η καθυστέρηση διαπίστωσης οφειλών στα ασφαλιστικά ταμεία, προβλήματα για τα οποία καταβάλλεται προσπάθεια επίλυσης.
Επίσης καταβάλλεται προσπάθεια βελτίωσης των κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου, ώστε μικρότερος αριθμός αιτήσεων να οδηγείται στον έλεγχο πριν την επιστροφή. Εξετάζεται επίσης η συντόμευση του χρόνου ελέγχου πριν την επιστροφή, ώστε μετά από σύντομες επαληθεύσεις να πραγματοποιείται η επιστροφή και εξονυχιστικός έλεγχος να διενεργείται για πολύ μικρό αριθμό αιτήσεων.
Με την Απόφαση ΓΓΔΕ 1212/2014 προβλέπεται η δημιουργία λίστας εξαγωγικών κυρίως επιχειρήσεων σύμφωνα με την οποία, οι αιτήσεις των επιχειρήσεων που έχουν άριστη φορολογική συμμόρφωση και «εικόνα» και ζητούν μεγάλα ποσά επιστροφής θα προωθούνται προς άμεση επιστροφή, ώστε να μειωθούν σημαντικά οι εκκρεμότητες. Η λίστα αυτή προβλέπεται να εφαρμοστεί στις αρχές του επόμενου μήνα, ενώ παράλληλα θα επαναξιολογηθούν αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 1.1.14.
