Οι εταιρείες που “έριξαν μαύρη πέτρα πίσω τους” αποχωρώντας από την ελληνική αγορά

Μετά την επιτυχημένη τους πορεία στο εξωτερικό, αρκετές πολυεθνικές αλυσίδες λιανεμπορίου ήρθαν στην Ελλάδα με όλες τις καλές προοπτικές, ωστόσο αποχώρησαν από την ελληνική αγορά, ρίχνοντας… μαύρη πέτρα πίσω τους. Τα ονόματα, γνωστά σε όλους. Ποιος, για παράδειγμα, δεν είχε ψωνίσει από τα καταστήματα Saturn ή δεν είχε παραγγείλει πίτσα από την περίφημη Pizza Hut; Αρχικά η οικονομική κρίση και στη συνέχεια ενδεχόμενες λανθασμένες εκτιμήσεις και επιλογές από τους συνεργάτες τους, είναι μερικοί από τους λόγους που «λύγισαν» τις μεγάλες αλυσίδες, κάνοντάς τες να εγκαταλείψουν οριστικά την ελληνική αγορά.

Την ίδια ώρα, βέβαια, κάνουν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα νέες, πολλά υποσχόμενες αλυσίδες, όπως η πολωνική Sinsay, που πριν από μία εβδομάδα εγκαινίασε το πρώτο της κατάστημα στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο Κρήτης, η επίσης πολωνική Pepco, η βρετανική JD Sports, η Holland & Barett και αρκετές ακόμη. Το λιανεμπόριο άλλωστε –και λιγότερο η εστίαση– είναι κλάδος που χαρακτηριζόταν ανέκαθεν από μεγάλη κινητικότητα και ταχεία προσαρμογή στα εκάστοτε δεδομένα της αγοράς.

Ας δούμε όμως ποιες είναι αυτές οι εταιρείες που ήρθαν, είδαν και… αποχώρησαν.

Pizza Hut

Πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1989, ανοίγοντας το πρώτο της κατάστημα στο Κεφαλάρι και αποχώρησε οριστικά τη χρονιά που εμφανίστηκε ο κορωνοϊός, δηλαδή το 2020. Ο λόγος για μία από τις πλέον γνωστές αλυσίδες εστίασης στον κόσμο, την Pizza Hut, την πίτσα που το 1997 διαφήμισε μέχρι και ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και δύο χρόνια πριν, το 1995, ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Τη δεκαετία 2000-2010 η εταιρεία αναπτύσσεται ταχύτατα, φτάνοντας τα 45 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Η οικονομική κρίση, όμως, του 2010, η οποία οδήγησε στη μείωση της κατανάλωσης φαγητού εκτός σπιτιού, οδήγησε και στη μείωση των εσόδων για την επιχείρηση. Δεδομένου ότι η Pizza Hut αναπτυσσόταν κυρίως με βάση το μοντέλο της επιτόπιας κατανάλωσης, έχοντας καταστήματα που διέθεταν μεγάλες σάλες και πολύ λιγότερο με βάση το μοντέλο του take away και του delivery, η μείωση των εσόδων σήμαινε μεγάλο λειτουργικό κόστος.

Την περίοδο 2010-2014 κλείνουν 27 καταστήματα της αλυσίδας και η δραστηριότητα περιορίζεται μόνο στην Αττική. Η οικονομική κρίση, οι υψηλές συγκριτικά τιμές, η μη ανανέωση καθώς και η απουσία από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, σε συνδυασμό με το lockdown του 2020, οδήγησαν στην απόφαση για οριστικό κλείσιμο της αλυσίδας στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2020.

Saturn

Διαφημίστηκε ως αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών με premium προϊόντα υψηλής αισθητικής αλλά και υψηλών τιμών. Και ήταν. Tο 2008, ωστόσο, όταν ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά, η οικονομική κρίση απείχε λιγότερο από δύο έτη. Ο λόγος για τη γερμανική Saturn, θυγατρική του ομίλου Media Saturn, που λειτουργούσε ήδη στην Ελλάδα με το σήμα Media Markt από το 2005. Τα πρώτο κατάστημα της Saturn στη λεωφόρο Συγγρού εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2008, για να ακολουθήσει δύο μήνες αργότερα το κατάστημα στον Γέρακα και τρία ακόμη καταστήματα μέχρι το 2011. Τότε οι Γερμανοί αποφασίζουν να μετονομάσουν τα δύο παραπάνω καταστήματα και ένα ακόμη (στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης) σε MediaMarkt, που αποτελούσε το πιο οικονομικό, το πιο mainstream σήμα τους και να κλείσουν τα άλλα δύο Saturn στον Σταθμό Λαρίσης και στην Πυλαία Θεσσαλονίκης. Με βάση τις εξελίξεις των επόμενων χρόνων, αυτή ήταν ίσως η αρχή του τέλους συνολικά για τον όμιλο Media Saturn στην Ελλάδα, καθώς το 2019 πέρασε στον έλεγχο της Public. Η οικονομική κρίση μπορεί να επιτάχυνε τις εξελίξεις, όμως η γενεσιουργός αιτία ήταν άλλη: η εταιρεία παρουσίαζε συνεχώς ζημιογόνες χρήσεις, δεν αύξανε τα μερίδιά της, παρά το «λουκέτο» στην «Ηλεκτρονική» και προχωρούσε σε λανθασμένους χειρισμούς, όπως για παράδειγμα η λειτουργία καταστήματος εξαιρετικά ακριβών συσκευών στην περιοχή του Σταθμού Λαρίσης.

Forever 21

Συστήθηκε στο ελληνικό κοινό την 1η Απριλίου 2017. Τα λαμπερά εγκαίνια, ωστόσο, δεν έφεραν τις πολυπόθητες πωλήσεις και το εντυπωσιακό κατάστημα στη συμβολή των οδών Ερμού και Ευαγγελιστρίας – το οποίο ήταν και το μοναδικό της Forever 21 στην Ελλάδα, έκλεισε οριστικά τις πύλες του τον Δεκέμβριο του 2019. Παρά το γεγονός ότι η αλυσίδα περιλάμβανε casual ένδυση χαμηλού κόστους, ιδιαίτερα προσιτή για τις νεανικές ηλικίες, δεν κατάφερε να γοητεύσει το ελληνικό κοινό και για τον λόγο αυτό, έβαλε οριστικά λουκέτο. Τα αρχικά σχέδια για επέκταση της αλυσίδας στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, ναυάγησαν αμέσως. Το άδοξο τέλος της αμερικανικής αλυσίδας, συνδέεται ξεκάθαρα με την αρνητική πορεία μητρικής με έδρα στο Λος Άντζελες, η οποία πτώχευσε τον Σεπτέμβριο του 2019 και αποφάσισε τον τερματισμό των δραστηριοτήτων της σε Ασία και Ευρώπη και την εστίασή της στην αμερικανική αγορά. Στο κατάστημα που στεγαζόταν η Forever 21 στην οδό Ερμού λειτουργεί πλέον κατάστημα Intersport του ομίλου Fourlis.

English Home

Εγκαινίασε την παρουσία της στην Ελλάδα το 2014, εν μέσω οικονομικής κρίσης, διεκδικώντας μερίδιο στην αγορά λευκών ειδών, διακοσμητικών και ειδών σπιτιού. Η English Home Greece, που ελέγχεται από τις τουρκικές EHM Magazacilik Sanayi ve Ticaret και ΕΗΜ International NV, κατά 60% και 40% αντίστοιχα, για μια πενταετία σχεδόν χρηματοδοτούσε την ανάπτυξη του δικτύου, χωρίς να καταφέρει να παραγάγει κέρδη ενώ η υψηλότερη επίδοση σε επίπεδο τζίρου ήταν τα 6 εκατ. ευρώ (το 2017, με δίκτυο 20 καταστημάτων). Η English Home ιδρύθηκε το 2008 από την τουρκική επιχειρηματική οικογένεια Aydin, διαγράφοντας μια ιδιαίτερα θετική πορεία στην Τουρκία, όπου διαθέτει ακόμα περισσότερα από 400 καταστήματα. Όσον αφορά στην αρνητική πορεία της στην ελληνική αγορά, σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι αλλεπάλληλες αλλαγές στη διοίκησή της, καθώς και οι διαφωνίες που φέρεται να είχε με ιδιοκτήτες ακινήτων στα οποία στεγάζονταν τα καταστήματά της.

Plus και Aldi

Το βραβείο των πλέον βραχύβιων αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα φαίνεται ότι διεκδικούν οι γερμανικές Plus και Aldi, με την πρώτη να έρχεται στην Ελλάδα το 2006 και να αποχωρεί το 2008 πουλώντας τα καταστήματά της στην «ΑΒ Βασιλόπουλος» και τη δεύτερη να έρχεται το 2008 και να αποχωρεί το 2010. Αμφότερες, μάλιστα, είχαν προβεί σε σημαντικές επενδύσεις σε καταστήματα και κέντρα διανομής. Η Plus είχε αναπτύξει 33 καταστήματα και η Aldi 38 καταστήματα, με τη δεύτερη να προβαίνει σε επενδύσεις 1,2 δισ. ευρώ για τα καταστήματα και δύο κέντρα διανομής σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Η αποχώρηση της Plus από την Ελλάδα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του μητρικού ομίλου (το 2007 εξαγοράστηκε κατά 70% από τον όμιλο Edeka) και το ότι τα καταστήματα που ανήκαν στον όμιλο Tengelmann εξαγοράστηκαν από άλλους.

Η περίπτωση της Aldi Sud, που θεωρείται σε παγκόσμιο επίπεδο το αντίπαλο δέος της Lidl, είναι εντελώς διαφορετική. Αν και πηγές της γερμανικής εταιρείας υποστήριζαν ότι η απόφαση για την αποχώρηση από την ελληνική αγορά συνδεόταν με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αναλυτές της αγοράς θεωρούν ότι καθοριστικό ρόλο έπαιξαν οι λανθασμένοι χειρισμοί των διοικήσεων –υπήρξαν μάλιστα αλλεπάλληλες διοικητικές αλλαγές στα ανώτερα κλιμάκια της εταιρείας από το φθινόπωρο του 2009– όσον αφορά κυρίως στο υψηλό κόστος ανάπτυξης των καταστημάτων και των κέντρων διανομής. Τη χρονιά που αποχώρησε η Aldi εξαγοράστηκε η Dia Hellas από την Carrefour – Μαρινόπουλος, ενώ δύο χρόνια μετά αποχώρησε και η γαλλική Carrefour, πουλώντας το μερίδιό της στη «Μαρινόπουλος». Το 2014 ήταν η σειρά ενός ακόμη γερμανικού ομίλου, της Metro Group, να αποχωρήσει από την ελληνική αγορά πουλώντας τα Makro Cash & Carry (που μετονομάστηκαν σε «The Mart») στη «Σκλαβενίτης» και έχοντας συμπληρώσει 22 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά.