Νίκη Ευελπίδου – «Nature4Nature»: Στόχος μας είναι να δούμε τη Nature4Nature να αντικαθιστά τις μη περιβαλλοντικά φιλικές μεθόδους

Η Καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, κα Νίκη Ευελπίδου, επικεφαλής της «Nature4Nature», της “πράσινης” πρακτικής για την προστασία των παραλιών από την παράκτια διάβρωση, μιλάει στο Startupper.gr, για το πρώτο βραβείο, συνοδευόμενο από χρηματικό έπαθλο αξίας 10.000 €, που κέρδισε η «Nature4Nature» στον Διαγωνισμό του Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας «Αρχιμήδης» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) με θέμα «Πρόληψη, διαχείριση και αποκατάσταση των επιπτώσεων από φυσικές καταστροφές, ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής». Επίσης, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στις συνέργειες μεταξύ πανεπιστημιακής κοινότητας και ιδιωτικού τομέα, στο μέλλον της «Nature4Nature» και στην έρευνα που διεξάγεται στο ΕΚΠΑ.

Startupper.gr: Πείτε μας για την πρόσφατη διάκριση της  Nature4Nature  που κατέκτησε το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό καινοτομίας του ΕΚΠΑ. Μιλήστε μας για αυτή τη σημαντική στιγμή και τι σημαίνει για εσάς αλλά και για το μέλλον της  Nature4Nature.

Νίκη Ευελπίδου: Από τη σύλληψη της ιδέας Nature4Nature μέχρι σήμερα έχουν περάσει περίπου 10 χρόνια εντατικών ερευνών και πειραματικών δοκιμών. Πρόσφατα έκλεισε ένας σημαντικός κύκλος σε επίπεδο έρευνας και είμαστε πλέον έτοιμοι να φέρουμε την τεχνολογία  Nature4Nature στην αγορά. Προχωρήσαμε στην κατάθεση πατέντας στο European Patent Office τον Νοέμβριο του 2023 και ακολούθησε η κατάκτηση του πρώτου βραβείου στο διαγωνισμό καινοτομίας. Ήταν για εμάς μια σημαντική ηθική ικανοποίηση!

Startupper.gr:  Η προστασία των θαλασσών και των παραλιών της χώρας είναι ζωτικής σημασίας πλέον. Πώς συμβάλλει η πράσινη πρακτική σας στην αποκατάσταση και προστασία από την παράκτια διάβρωση;

Νίκη Ευελπίδου: Όπως πολύ σωστά αναφέρατε, η καινοτομία μας έρχεται να δώσει λύση στην παράκτια διάβρωση, στην εξαφάνιση των παραλιών, που αναμένεται να γίνει τα επόμενα χρόνια λόγω της κλιματικής κρίσης. Πώς το κάνει αυτό; Ουσιαστικά δημιουργούμε φυσικούς υφάλους. Πρόκειται για μια τεχνητά προκαλούμενη μέθοδο, αλλά οι ύφαλοι, που δημιουργούμε, είναι φυσικοί. Χρησιμοποιούμε ό,τι υλικό υπάρχει στον πυθμένα της θάλασσας και τα βακτήρια που υπάρχουν στην περιοχή εφαρμογής. Απλά ενεργοποιούμε τα βακτήρια, ώστε να κάνουν την καθίζηση των ανθρακικών αλάτων και να δημιουργήσουν ένα φυσικό τσιμέντο, που θα συνεκτικοποιήσει αυτό το τμήμα του πυθμένα. Με αυτό τον τρόπο η κυματική ενέργεια εκτονώνεται στον ύφαλο και φτάνει στην παραλία με μειωμένη ένταση.

Η λύση Nature4Nature μιμείται τις διεργασίες της φύσης, εμείς απλά τις επιταχύνουμε. Δε φέρουμε τίποτα καινούριο στο περιβάλλον. Χρησιμοποιούμε το ασύνδετο υλικό (π.χ. άμμος) και τα βακτήρια που υπάρχουν στη θέση εφαρμογής.

Το φυσικό «τσιμέντο» που προκύπτει από την καθίζηση των ανθρακικών αλάτων, περιέχει διοξείδιο του άνθρακα που δεσμεύεται από το περιβάλλον μέσα στο φυσικό τσιμέντο, οπότε βοηθάει και με αυτό τον τρόπο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Η μέθοδος Nature4Nature έρχεται να αντικαταστήσει τις υφιστάμενες πρακτικές σκληρής μηχανικής, όπως κυματοθραύστες, Tertapods, θαλάσσια τείχη, προστατευτικοί βραχίονες κ.ά.Οι λύσεις αυτές εκτός από κοστοβόρες και είναι μερικώς αποδοτικές. Επίσης, η λύση μας δεν επηρεάζει το φυσικό κάλλος της περιοχής.

Startupper.gr: Οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν τεράστιες εκτάσεις και οι επακόλουθες πλημμύρες θέτουν τη χώρα και τους πολίτες σε μεγάλο κίνδυνο. Αυτές οι συνθήκες οδήγησαν και το κέντρο “Αρχιμήδης¨να καλέσει την ερευνητική κοινότητα του ΕΚ[Α να εξετάσει τις πρακτικές εφαρμογές των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Πόσο αναγκαία ήταν αυτή η πρωτοβουλία και πώς πιστεύετε ότι θα βοηθήσετε στην αντιμετώπιση ενός μείζονος προβλήματος όπως το προαναφερθέν;

Νίκη Ευελπίδου: Πράγματι η κλιματική κρίση θέτει την κοινωνία προ των πυλών για την προσαρμογή της και τη μείωση των αναμενόμενων συνεπειών. Πρωτοβουλίες σαν και αυτή του κέντρου Αρχιμήδης του ΕΚΠΑ είναι εξαιρετικές γιατί μεταφέρουν την τεχνογνωσία από τα εργαστήρια, όπου γίνεται η έρευνα, στην κοινωνία προς χρήση τους. Είναι σημαντικό να εξοπλιστεί η κοινωνία με τα τελευταία επιτεύγματα και τα πιο έγκυρα εργαλεία που αναπτύσσονται.

Η μέθοδος της N4N μπορεί να αφορά στην προστασία της παραλίας από τη διάβρωση, ωστόσο το φαινόμενο της διάβρωσης των παραλιών είναι πολυποίκιλο και πολυπαραγοντικό. Τα συνοδευτικά προβλήματα των πυρκαγιών επηρεάζουν και τις παραλίες, καθώς το έδαφος χάνει τη συνοχή του και, με μετέπειτα πλημμύρικα, γεγονότα καταφτάνει στη θάλασσα με τέτοιο τρόπο που δεν μπορεί να ενταχθεί στο δυναμικό σύστημα της παράκτιας ζώνης. Ταυτόχρονα, τα μέτρα προστασίας των περιοχών, που κάηκαν από τη διάβρωση και τις πλημμύρες, οδηγούν σε συγκράτηση ιζήματος, που άλλοτε θα έφτανε άμεσα ή έμμεσα στην παραλία.

Startupper.gr: Η πανεπιστημιακή και ερευνητική κοινότητα πόσο ενεργά μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση προκλήσεων που έχουν αντίκτυπο στο περιβάλλον, την υγεία, την κοινωνία γενικότερα αλλά και την οικονομία;

Νίκη Ευελπίδου: Η Πανεπιστημιακή κοινότητα αποτελεί ένα φυτόριο νέων επιστημόνων, με όρεξη, ενέργεια, φρέσκιες ιδέες, όραμα και δημιουργικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται πολλή δουλειά σε όλα τα αντικείμενα και τα αποτελέσματα είναι ορατά τόσο από τις επιστημονικές δημοσιεύσεις, τις ευρεσιτεχνίες, τις καινοτόμες ιδέες και εφαρμογές, όσο και από την ολοένα αυξανόμενη επιχειρηματικότητα, που ξεκινά μέσα από την πανεπιστημιακή και ερευνητική κοινότητα.

Εστιάζοντας στο δικό μου Τμήμα (Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος), γνωρίζω ότι γίνεται εντατική έρευνα σε θέματα που άπτονται του περιβάλλοντος, αλλά και της επίδρασης των περιβαλλοντικών συνθηκών και προκλήσεων στην υγεία, στην κοινωνία και στην οικονομία. Δεδομένου ότι τα μέλη της Ελληνικής Πανεπιστημιακής και ερευνητικής κοινότητας είναι σε αλληλεπίδραση με αντίστοιχους επιστήμονες από όλο τον κόσμο, οι ιδέες και οι μέθοδοι, που αναπτύσσονται, είναι ενημερωμένες με γνώσεις από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, γεγονός που δίνει απίστευτη δύναμη και εγγυάται την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.

Οι προκλήσεις, που έχει να αντιμετωπίσει η κοινωνία μας εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, είναι πολλές και είναι ήδη αισθητές στα περισσότερα μέρη του κόσμου (π.χ. πλημμύρες, ξηρασία, αυξημένα επίπεδα θερμοκρασίας, λειψυδρία, κ.ά.). Για να μπορέσουμε να μετριάσουμε τα αποτελέσματα και να προσαρμοστούμε, χρειαζόμαστε όλα τα εργαλεία που έχει η επιστημονική κοινότητα και τα οποία εξελίσσονται με απίστευτους ρυθμούς, εξαιτίας της δυναμικής που έχει ο συγκεκριμένος χώρος.

Η πρόκληση είναι να μπορέσουμε ως κοινωνία να χρησιμοποιήσουμε, να αξιοποιήσουμε την απίστευτη γνώση, που παράγεται σε αυτούς τους χώρους, για την πρόοδο της κοινωνίας και την επίλυση προβλημάτων που μας απασχολούν. Για την ώρα, αυτό γίνεται σε ένα μικρό μόνο βαθμό.  

Startupper.gr:  Οι συνέργειες μεταξύ πανεπιστημιακής κοινότητας και ιδιωτικού τομέα πόσο σημαντικές είναι και τι αποτελέσματα μπορούν να φέρουν; Ποια τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν;

Νίκη Ευελπίδου: Η Πανεπιστημιακή κοινότητα είναι ο χώρος όπου παράγεται γνώση, ιδέες, νέες μέθοδοι. Είναι σημαντικό το αποτέλεσμα της έρευνας, που γίνεται μέσα στα Πανεπιστήμια, να τα πάρει ο ιδιωτικός τομέας και να τα αξιοποιήσει. Με τον τρόπο αυτό θα δοθούν εργαλεία στην κοινωνία, που θα βοηθούν στην επίλυση προβλημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει. Ο ιδιωτικός τομέας θα γίνει πιο αποτελεσματικός, άμεσος και ουσιαστικός, αξιοποιώντας τη γνώση από το χώρο γέννησής της!

Startupper.gr:  Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι της  Nature4Nature  και οι δικοί σας ως επικεφαλής;

Νίκη Ευελπίδου: Η Nature4Nature γεννήθηκε από ανθρώπους που αγαπούν το περιβάλλον, που έχουν χρόνια έρευνας στην κατανόηση των διεργασιών του και που πιστεύουν στην αειφορία. Με αυτές τις αρχές γεννήθηκε η ιδέα προστασίας των παραλιών με έναν τρόπο που δεν θα επιβαρύνει το περιβάλλον με τη μορφή εκπομπών, με τη μηδενική χρήση τσιμέντου και άλλων πρώτων υλών, με την ελαχιστοποίηση της ανθρώπινης παρέμβασης στο φυσικό περιβάλλον και με την απουσία οπτικής όχληση μίας ακαλαίσθητης και τεχνητής κατασκευής.

Επόμενος στόχος μας είναι να δούμε τη Nature4Nature να αντικαθιστά τις μη περιβαλλοντικά φιλικές μεθόδους!

Ωστόσο πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, έχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε καθώς η Ν4Ν τώρα άρχισε να κάνει τα πρώτα της βήματα και να συστήνεται στην αγορά.

Startupper.gr: Στο ΕΚΠΑ πραγματοποιείται σημαντική ερευνητική προσπάθεια. Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα της δουλειάς που γίνεται;

Νίκη Ευελπίδου: Το έργο του ΕΚΠΑ σε θέματα της κλιματικής κρίσης αντιμετωπίζεται από όλα τα επιστημονικά πεδία. Μερικά παραδείγματα υπάρχουν από πλευράς επιχειρησιακών σχεδίων και διαχείρισης, υγειονομικών κρίσεων, μοντελοποίησης των φυσικών κινδύνων, πρόβλεψης κλιματολογικών διαφοροποιήσεων σε αστικό και μη περιβάλλον, διαχείρισης των ψυχολογικών επιπτώσεων των φυσικών κινδύνων στους ανθρώπους.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι λόγω του όγκου των σημαντικών εργασιών του ΕΚΠΑ, δυστυχώς δεν είναι εύκολη η ολιστική προβολή τους. Έτσι, ευκαιρίες, όπως οι διαγωνισμοί καινοτομίας ή συνέδρια του ΕΚΠΑ με θέμα τη κλιματική κρίση, είναι πολύ σημαντικές, γιατί δίνουν ευκαιρίες γνωριμίας και με συναδέλφους διαφορετικών Τμημάτων στο ίδιο ίδρυμα.

Startupper.gr: Πόσο εύκολο ή δύσκολο αντίστοιχα είναι να υπάρξει συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πολιτείας ή ιδιωτικών οργανισμών;

Νίκη Ευελπίδου: Σίγουρα είναι κάτι πρέπει να γίνεται. Καταλαβαίνω ότι ακούγεται εύκολο, αλλά δεν είναι!

Τις περισσότερες φορές η επιστημονική και ερευνητική κοινότητα εστιάζει στην επίλυση ενός προβλήματος και δεν την απασχολεί ιδιαίτερα να επικοινωνήσει το αποτέλεσμα, ή ίσως και να μην είναι εξοικειωμένη με την διάχυση της πληροφορίας με τέτοιο τρόπο που να είναι κατανοητή από ιδιωτικούς οργανισμούς ή την κοινωνία γενικότερα. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί δίαυλοι επικοινωνίας ακριβώς για τη μεταφορά της τεχνογνωσίας από τους χώρους παραγωγής της στους χώρους αξιοποίησής της. Είναι ένα σημαντικό βήμα, αλλά θέλει πολλή δουλειά ακόμη προς αυτή την κατεύθυνση.