Δεν είναι λίγες οι φορές που φθάνει στο email σου μία έρευνα και όταν την ανοίγεις να τη διαβάσεις συνειδητοποιείς ότι τα πλέον ενδιαφέροντα στοιχεία που έχει είναι διαφορετικά από αυτά που περίμενες με βάση τον τίτλο της.
Μία τέτοια περίπτωση είναι η έρευνα της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας που δημοσιοποιήθηκε αυτές τις ημέρες και έχει ως τίτλο «Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, Κλάδος Πληροφορικής». Εκεί που περιμένεις να διαβάσεις για εταιρείες πληροφορικής, ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι είναι γεμάτη από στοιχεία για το ελληνικό Startup Oικοσύστημα.
Η συγκεκριμένη έρευνα είναι από αυτές που αξίζεις να διαβάσεις αν ασχολείσαι με το Startup Oικοσύστημα. Κατ’ αρχήν για να διαπιστώσεις πόσο πίσω είναι ακόμη η Ελλάδα όσον αφορά τα Startups σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Αν και οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν ότι υπάρχει δυναμική και ότι μέχρι το 2020 μπορούμε να έχουμε εντυπωσιακές εξελίξεις, προσωπικά προτιμώ να κρατήσω μικρό καλάθι. Και ειλικρινά, μακάρι να διαψευστώ.
Όμως, αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον και πρακτικά επιβεβαίωσε μία αίσθηση που είχα ήταν το σκέλος που αφορούσε τη διασύνδεση των πανεπιστημίων και των ακαδημαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων με τις επιχειρήσεις. Τα στοιχεία που αναφέρονται είναι εντυπωσιακά, καθώς μπορεί να έχουμε εξαιρετικούς ερευνητές και πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό αλλά όταν αυτή η έρευνα πρέπει να γίνει προϊόν ή υπηρεσία και να αποτελέσει κομμάτι της πραγματικής οικονομίας, τότε, είμαστε πολύ πίσω. Η έρευνα της Εθνικής Τράπεζας λέει ότι η Ελλάδα υπολείπεται 40% του ευρωπαϊκού μέσου όρου όσον αφορά τη συνεργασία πανεπιστημίων και επιχειρήσεων και αντίστοιχο είναι το ποσοστό όσον αφορά στη μεταφορά τεχνογνωσίας από τα πανεπιστήμια στις επιχειρήσεις.
Δεν είναι λίγοι που είμαι βέβαιος ότι θα αναρωτηθούν γιατί μου κάνει εντύπωση αυτό με βάση την υπάρχουσα ελληνική εμπειρία. Και ορθώς θα αναρωτηθούν. Απλώς, είχα την ελπίδα ότι τα τελευταία πέντε χρόνια που η οικονομική ύφεση πλήττει τη χώρα κάτι θα είχε αλλάξει σε αυτόν τον τομέα.
Είναι γνωστό ότι όσες φορές επιχειρήσεις – ελληνικές και πολυεθνικές- προσπάθησαν να βρουν διόδους με τα ελληνικά πανεπιστήμια βρήκαν τοίχοι απέναντι τους, τις περισσότερες φορές, φοιτητικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, αλλά αρκετές φορές και καθηγητές που δεν ήθελαν τις επιχειρήσεις στα πόδια τους όταν προσπαθούσαν να πάρουν τα κονδύλια για ερευνητικά προγράμματα που είναι μεν ενδιαφέροντα αλλά δεν έχουν πρακτική εφαρμογή για τα επόμενα 20 χρόνια. Σκεφτόμουν ότι λόγω κρίσης κάτι θα είχε αλλάξει δραστικά στα ελληνικά πανεπιστήμια όσον αφορά τη συνεργασία τους με τις επιχειρήσεις. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση ήμουν μάλλον υπερβολικά αισιόδοξος.
Για να είμαι δίκαιος, κάποια βήματα και προσπάθειες έχουν γίνει. Βλέπεις ότι υπάρχουν πανεπιστημιακά ιδρύματα που προσπαθούν να ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα των φοιτητών τους, να τους δώσουν διέξοδο ώστε να μη χρειαστεί να φύγουν από τη χώρα. Αλλά από την άλλη πλευρά, οι προσπάθειες αυτές μοιάζουν να είναι ανοργάνωτες και να μην υπάρχει η μεταξύ τους διασύνδεση που θα αύξανε τις συνέργιες και θα είχε πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Ο προβληματισμός μου έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερος τους τελευταίους μήνες που ακούω ότι επίκειται η δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου της τάξεως, μάλιστα, των 240 – 250 εκατ. ευρώ, με πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, στόχος του οποίου θα είναι η χρηματοδότηση καινοτόμων προσπαθειών. Θα μου πείτε, καλό δεν είναι αυτό; Καλό είναι, αλλά όταν στην ίδια ομιλία του αρμόδιου υφυπουργού ακούς να γίνεται λόγος για χρηματοδότηση διδακτορικών και ερευνητικών προγραμμάτων, τα οποία δεν πρόκειται να έχουν καμία απολύτως αξία για την πραγματική οικονομία για την επόμενη δεκαετία, αναρωτιέσαι τι γίνεται.
Συμφωνώ ότι είναι απαραίτητη η έρευνα για την έρευνα, αλλά μήπως θα έπρεπε, για μερικά χρόνια, να ρίξουμε όλο το βάρος μας στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας; Και αυτές μήπως θα προκύψουν από καινοτόμες επιχειρήσεις; Ή έστω από την άμεση αξιοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων που έγιναν προϊόντα και υπηρεσίες από υφιστάμενες επιχειρήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους δημιούργησαν, λόγω αυτών των νέων προϊόντων/υπηρεσιών, καινούριες θέσεις εργασίας;
Σημειωτέον δε πως και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ως βασική προτεραιότητα της τη μεγαλύτερη διασύνδεση των ακαδημαϊκών ερευνητικών ιδρυμάτων με τις επιχειρήσεις, με τη δημιουργία startups να είναι σημαντικός στόχος. Και στην ΕΕ προτιμούν να σταματήσουν – για λίγο έστω – να ασχολούνται με την έρευνα για την …έρευνα. Τώρα, αν εμείς, που «καιγόμαστε» περισσότερο θέλουμε να συνεχίσουμε με τις παλιές λογικές, τότε αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, τουλάχιστον κατά την προσωπική μου άποψη.
Μπορεί να κινούμαι σε λάθος κατεύθυνση. Και κάθε περί του αντιθέτου άποψη είναι δεκτή. Αλλά νομίζω ότι θα πρέπει να σταματήσουμε να κινούμαστε στη λογική που υπήρχε την προηγούμενη δεκαετία. Όταν λεφτά υπήρχαν… Γιατί τώρα όσα υπάρχουν πρέπει να δαπανηθούν σωστά.
