Ψηφιακό κράτος: Η καινοτομία στο δημόσιο – Ποιες υπηρεσίες είναι ένα… κλικ μακριά
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που εδώ και δεκαετίες ταλανίζουν το ελληνικό κράτος και την καθημερινότητα των πολιτών είναι, χωρίς αμφιβολία, η γραφειοκρατία.
Του Αλέξανδρου Ελευθεριάδη
Αμέτρητες χαμένες εργατοώρες με όλους εμάς «κολλημένους» σε μια ουρά, να περιμένουμε μια υπογραφή, μια σφραγίδα, ένα χαρτί, και τελικά το αν θα εξυπηρετηθούμε να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο τυχεροί θα σταθούμε και σε τι… μέρα θα πετύχουμε τον αρμόδιο υπάλληλο που θα μας εξυπηρετήσει–ή και όχι.
Όλα αυτά όμως, επιτέλους αλλάζουν. Με σταθερά βήματα το ελληνικό δημόσιο δείχνει να μπαίνει σε μια νέα, ψηφιακή, εποχή, που ο ανθρώπινος παράγοντας υπεισέρχεται όλο και λιγότερο και όλες οι δουλειές μας γίνονται με μερικά κλικ από την οθόνη του κινητού ή του υπολογιστή μας από την άνεση του σπιτιού μας ή όπου αλλού βρισκόμαστε.
Φυσικά, το πιο αποφασιστικό βήμα προς την νέα εποχή δεν είναι άλλο από το gov.gr. H διαδικτυακή πύλη που μας ενώνει με το ελληνικό δημόσιο συμπλήρωσε προσφάτως τρία χρόνια στην υπηρεσία του πολίτη, προσφέροντας πάνω από 1514 υπηρεσίες. Η ανταπόκριση του κόσμου είναι τεράστια, αφού στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έχουν ολοκληρωθεί περισσότερες από 778 εκατ. συναλλαγές πολιτών με τον δημόσιο τομέα.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που εδώ και δεκαετίες ταλανίζουν το ελληνικό κράτος και την καθημερινότητα των πολιτών είναι, χωρίς αμφιβολία, η γραφειοκρατία.
Πλέον, διαδικασίες που κάποτε φάνταζαν «βουνό», όπως η κατάθεση πινακίδων, γίνονται πραγματικά μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα, ενώ μπορούμε να «κουβαλάμε» μαζί μας την ταυτότητα και το δίπλωμα οδήγησης που διαθέτουμε στο κινητό μας τηλέφωνο, ψηφιακά, και χωρίς το άγχος να τα χάσουμε.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που μαρτυρά την ευκολία της νέας εποχής είναι η υιοθέτηση του ενιαίου πιστοποιητικού δικαστικής φερεγγυότητας το οποίο μέχρι πρότινος απαιτούσε 25 διαφορετικά πιστοποιητικά και αμέτρητες χαμένες ώρες στον «λαβύρινθο» του δημοσίου.
Εκτός από τον τομέα της Δικαιοσύνης, τεράστια είναι τα «άλματα» και στον τομέα της Υγείας. Η άυλη συνταγογράφηση, ο προσωπικός γιατρός, ο ψηφιακός φάκελος υγείας και η τηλεϊατρική, συνθέτουν ένα πολύ καλύτερο μέλλον για τους ασφαλισμένους.
gov.gr: Η πύλη προς μια νέα εποχή
Το gov.gr αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ψηφιακές καινοτομίες στο ελληνικό δημόσιο. Η πλατφόρμα αυτή παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να εκτελούν διάφορες υπηρεσίες του κράτους από τον υπολογιστή τους, χωρίς να χρειάζεται να επισκεφτούν απευθείας τις υπηρεσίες του δημοσίου. Με αυτόν τον τρόπο, όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εξοικονομήσουν χρόνο και κόπο, και να έχουν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών όπως η ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων φορολογίας, η έκδοση οδηγών, η αίτηση κοινωνικής ασφάλισης και η πρόσβαση σε ιατρικά δεδομένα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, ο αριθμός των ψηφιακών συναλλαγών με το δημόσιο αυξάνεται συνεχώς. Ο τριπλασιασμός των παρεχόμενων ψηφιακών υπηρεσιών – από τις 01 σε πάνω από 1.500 – έχει παράξει σχεδόν εκατονταπλάσιες ψηφιακές συναλλαγές με το Δημόσιο. Και ακριβώς αυτή η εκθετική αύξηση από τα 8,8 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές το 2018 στα 2018 στα 772 εκατομμύρια του 2022 μεταφράζεται σε πάνω από 100 ουρές που γλιτώνει κάθε χρόνο κατά μέσο όρο ένας πολίτης.
Στην Ενιαία Ψηφιακή Πύλη διατίθενται 11 κατηγορίες μεταξύ των οποίων πολίτης και καθημερινότητα, γεωργία και κτηνοτροφία, δικαιοσύνη, εκπαίδευση, επιχειρηματική δραστηριότητα, περιουσία και φορολογία, εργασία και ασφάλιση, οικογένεια, πολιτισμός και αθλη-
τισμός, υγεία πρόνοια, στράτευση. Φιλοξενεί όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες των υπουργείων, φορέων, οργανισμών, ανεξάρτητων αρχών και περιφερειών του Δημοσίου, που παρέχονται ήδη μέσω διαδικτύου.
Να αναφερθεί ότι οι επίκαιρες αναζητήσεις στο gov.gr αφορούν στην έναρξη ατομικής επιχείρησης που μπορεί να γίνει ψηφιακά, χωρίς να χρειαστεί ο ενδιαφερόμενος να κάνει προεγγραφή στο
Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) και στον Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (eΕΦΚΑ), στη μεταβίβαση οχήματος ιδιωτικής χρήσης, σύμφωνα με την οποία μπορεί να γίνει πλήρως ψηφιακά διαδικασία μεταβίβασης της κυριότητας του οχήματος, χωρίς να χρειαστεί φυσική παρουσία σε καμία υπηρεσία του δημοσίου, στην θυρίδα πολίτη, δηλαδή σε ένα ψηφιακό γραμματοκιβώτιο όπου ο πολίτης μπορεί να βρει έγγραφα που εξέδωσε online στη πύλη ή έγγραφα που εξέδωσε σε δεύτερο χρόνο από φορέα μέσω της πύλης.
Αξίζει να προσθέσουμε ότι υπάρχει και η δυνατότητα αποθήκευσης ψηφιακών εγγράφων, όπως η ταυτότητα, το δίπλωμα οδήγησης, κάρτα αναπηρίας, ανεργίας στο gov.gr wallet. Τα ψηφιακά έγγραφα που μπορούν να αποθηκευτούν στο κινητό τηλέφωνο εκδίδονται μέσω του gov.gr είναι πλήρως ισάξια με τα έγχαρτα έγγραφα, για κάθε νόμιμη χρήση εντός της ελληνικής επικράτειας, ενώ η ψηφιακή ταυτότητα και το ψηφιακό δίπλωμα οδήγησης δεν μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν εκτός των ελληνικών συνόρων.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν
Σίγουρα, εκτός από τα θετικά που προκύπτουν από τον ψηφιακό μετασχηματισμό στο ελληνικό δημόσιο, στην επιφάνεια έρχονται και μια σειρά προβληματισμών που ενδέχεται να μας απασχολήσουν.
Το πρώτο είναι η ασφάλεια των δεδομένων μας, Με τη μετάβαση σε ψηφιακές πλατφόρμες και εφαρμογές το δημόσιο πρέπει να διασφαλίζει την ασφάλεια των δεδομένων των πολιτών που συλλέγονται και αποθηκεύονται σε αυτές τις πλατφόρμες.
Επίσης, θα πρέπει να υπάρχει μεγάλη προσοχή για ενδεχόμενες κυβερνοαπειλές: Η μετάβαση σε ψηφιακές λύσεις μπορεί να καταστήσει το δημόσιο ευαίσθητο σε κυβερνοεπιθέσεις, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχουν επαρκή μέτρα ασφαλείας.
Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο είναι η πιθανή έλλειψη κατάρτισης. Η εκπαίδευση και κατάρτιση του δημόσιου προσωπικού είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική χρήση των ψηφιακών εργαλείων. Η έλλειψη εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορεί να οδηγήσει σε αναποτελεσματική χρήση των εργαλείων και προβλήματα απόδοσης.
Ακόμα, σημαντικός είναι και ο κίνδυνος απομόνωσης των μη ψηφιακών κοινωνικών ομάδων. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μπορεί να δημιουργήσει αποκλίσεις και απομόνωση στις μη ψηφιακές ομάδες της κοινωνίας, όπως οι ηλικιωμένοι, οι άνεργοι, οι απομακρυσμένες
κοινότητες και οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες. Είναι σημαντικό να ληφθούν μέτρα για την προώθηση της ψηφιακής εκπαίδευσης και τη διασφάλιση ότι όλοι οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστες συνδέσεις στο Διαδίκτυο.
Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ίσως βρεθούμε να είμαστε υπερβολικά εξαρτημένοι από την τεχνολογία. Ο ψηφιακός μετασχη- ματισμός μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία και τη δυσκολία στον εντοπισμό και την επίλυση προβλημάτων χωρίς τη χρήση τους. Επιπλέον, η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας μπορεί να οδηγήσει σε αποξένωση και μείωση της ανθρώπινης επαφής και επικοινωνίας.
Η αξία της ψηφιακής καινοτομίας
Σε κάθε περίπτωση, και παρά τα όποια αρνητικά, η ψηφιακή καινοτομία στο ελληνικό δημόσιο έχει δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να χρησιμοποιούν μια σειρά από ψηφιακές υπηρεσίες που διευκολύνουν τη ζωή τους και εξοικονομούν χρόνο. Με τη χρήση αυτών των υπηρεσιών μπορούν να εκτελούν διάφορες διαδικασίες από την άνεση του σπιτιού τους και με τη χρήση του υπολογιστή ή του κινητού τους τηλεφώνου.
Η χρήση αυτών των ψηφιακών υπηρεσιών έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, εξέλιξη που μαρτυρά από τη μία πλευρά τα προβλήματα που μέχρι σήμερα αντιμετώπιζαν οι πολίτες αλλά και την ευκολία που τους προσφέρει η συγκεκριμένη εξέλιξη.
Η ψηφιακή καινοτομία στο ελληνικό δημόσιο εξακολουθεί να εξελίσσεται και να προσφέρει νέες υπηρεσίες που διευκολύνουν τους πολίτες και τους βοηθούν να διεκπεραιώνουν τις διαδικασίες τους με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το ψηφιακό κράτος δεν είναι μια πολυτέλεια αλλά ένα ουσιαστικό βήμα δημοκρατίας. Δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας στον πολίτη, διευκολύνει την καθημερινότητά του και του επιτρέπει να ασκεί τα δικαιώματά του και να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του χωρίς να έρχεται αντιμέτωπος με το «τέρας» της γραφειοκρατίας.
Η χώρα μας ταλαιπωρήθηκε σίγουρα σε έναν πολύ μεγάλο βαθμόαπό την γραφειοκρατία για δεκαετίες, πλέον όμως μας προσκαλεί σε μια νέα -ψηφιακή- εποχή. Μια πρόσκληση που τα αποτελέσματα μαρτυρούν ότι γίνεται αποδεκτή από την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών.
