Accenture: “Game changers” για την Ελλάδα οι επενδύσεις σε καινοτομία και υψηλή τεχνολογία

Οι ψηφιακές τεχνολογίες μετασχηματίζουν τις κοινωνίες μας, αλλάζοντας στην ουσία τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε, αλληλοεπιδρούμε, παράγουμε, αλλά και καταναλώνουμε. Αν και η τεχνολογία  συνιστούσε πάντα δύναμη αλλαγής, η ταχύτητα, το εύρος και οι συνδυαστικές επιπτώσεις των  αναδυόμενων ψηφιακών τεχνολογιών είναι αυτές που δίνουν το έναυσμα για τον εκθετικό ψηφιακό  μετασχηματισμό και καθιερώνουν τη Βιομηχανία 4.0 ως μία διακριτή από μόνη της τεχνολογική περίοδο. Οι σχετικές εξελίξεις, επιταχύνθηκαν από την πανδημική κρίση της COVID-19 και από την ταχύτατη διαδικασία ψηφιοποίησης που λάμβανε χώρα στην οικονομική και κοινωνική ζωή.

Κατά τη διάρκεια αυτής της ψηφιακής επανάστασης, αναδύθηκε μία νέα ομάδα επιχειρήσεων που είναι οι Πολυεθνικές Καινοτομίας και Υψηλής Τεχνολογίας (πχ. Microsoft, Oracle, Pfizer, Tesla). Οι επιχειρήσεις  αυτές τοποθετούν την καινοτομία και τις ψηφιακές τεχνολογίες στο επίκεντρο των επιχειρηματικών τους μοντέλων και διεισδύουν σε ξένες αγορές με μεγαλύτερη ευκολία και χαμηλότερο κόστος από τις  παραδοσιακές πολυεθνικές, παρέχοντας καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Με την παρουσία τους,  ταράσσουν τα παραδοσιακά σχήματα και πρότυπα παραγωγής. Έχουν επίσης οδηγήσει στην εμφάνιση  ενός νέου τύπου ξένων επενδύσεων που έχουν επίκεντρο τις ψηφιακές τεχνολογίες και την εφαρμοσμένη  καινοτομία. Αφορούν σε επενδύσεις για τη δημιουργία και λειτουργία κέντρων καινοτομίας, data centers, κέντρων ικανοτήτων ή κέντρων έρευνας και ανάπτυξης. Οι Ξένες Επενδύσεις Καινοτομίας και Υψηλής  Τεχνολογίας, πυροδοτούν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία. Ενισχύουν τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, την ψηφιακή προσαρμοστικότητα, και την παραγωγικότητα στις χώρες  υποδοχής, ενώ τονώνουν τόσο την εγχώρια καινοτομία, όσο και τη δυνατότητα συμμετοχής σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.

Τι κοιτούν οι επενδυτές για να επιλέξουν χώρα που θα επενδύσουν στην καινοτομία

Πού πρέπει να επικεντρωθούν οι χώρες για την προσέλκυση επενδύσεων στην ψηφιακή τεχνολογία και την καινοτομία; Υπάρχει μια «μυστική συνταγή» για τη δημιουργία ενός φιλικού για τις ψηφιακές τεχνολογίες επενδυτικού περιβάλλοντος;

Το που θα πραγματοποιηθούν αυτού του τύπου οι επενδύσεις εξαρτάται από έξι κρίσιμους παράγοντες  που θα κρίνουν την δυνατότητα επιτυχούς υλοποίησής τους και τρεις συστημικούς διευκολυντές που θα ενισχύσουν τις πιθανότητες προσέλκυσης τους. Οι «κρίσιμοι παράγοντες» περιλαμβάνουν τις ψηφιακές δεξιότητες, την ψηφιακή οικονομία, τις ψηφιακές υποδομές, το σύστημα καινοτομίας, τα κίνητρα στην εκπαίδευση και τις εστιασμένες πολιτικές προώθησης ψηφιακών επενδύσεων. Όσον αφορά τους «συστημικούς διευκολυντές», αυτοί περιλαμβάνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, τις φυσικές υποδομές  και τις διασυνδεδεμένες πόλεις.

Η εικόνα της Ελλάδας σήμερα για τους επενδυτές

Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο και οι δομικές και ψηφιακές εξελίξεις  σε συνδυασμό με την ισχυρή δέσμευση της Δημόσιας Διοίκησης αρχίζουν να εμφανίζουν αποτελέσματα.

• Η ελληνική οικονομία ανακάμπτει: Μετά από σχεδόν δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης και ύφεσης, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των συμφωνηθέντων στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος. Παρά την πανδημία COVID-19 και την επίδρασή της σε ολόκληρη την οικονομία, το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 4,4% το πρώτο τρίμηνο του 2021 (σε σύγκριση με το  4ο τρίμηνο του 2020) και τώρα βρίσκεται μόλις 2,3% κάτω από το επίπεδο του πρώτου τριμήνου του  2020. Οι διεθνείς αγορές αντέδρασαν θετικά και έχουν οδηγήσει τις αποδόσεις των ελληνικών  κρατικών ομολόγων στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας, καθώς και οι διεθνείς οίκοι  αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας βελτιώνουν τις αξιολογήσεις τους για την Ελλάδα.
• Η αξιοπιστία της Ελλάδας αυξάνεται: Η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για φιλικές προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμίσεις και η μέχρι στιγμής αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας του Covid- 19 έχει ανατρέψει τις αρνητικές προκαταλήψεις, έχει κερδίσει τον παγκόσμιο έπαινο και έχει αναζωογονήσει την εθνική εμπιστοσύνη.
• Οι ξένοι επενδυτές ποντάρουν στην Ελλάδα: Τον τελευταίο χρόνο, ολοένα και περισσότερες πολυεθνικές εταιρίες (συμπεριλαμβανομένων των Microsoft, Pfizer, Cisco, Volkswagen, κ.λπ.) επενδύουν στην Ελλάδα, μια εξέλιξη που αντανακλάται και στη βελτιούμενη κατάταξη της Ελλάδας ως  ένας όλο και πιο ελκυστικός επενδυτικός προορισμός (άνοδος 6 θέσεων στην Ευρώπη, από 29οι το  2019 σε 23οι το 2020 (βλ. EY Attractiveness Survey, 2021).
• Το πρόγραμμα Ελλάδα 2.0: Το Ελληνικό πρόγραμμα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, Ελλάδα 2.0, είναι μεταξύ των πρώτων εθνικών σχεδίων RRF που εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έχει επαινεθεί για την ευρύτητα και την πληρότητά του. Με περισσότερες από 60 μεταρρυθμίσεις και  100 επενδύσεις, αναμένεται να διοχετεύσει 32 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία, να ενισχύσει το  ΑΕΠ κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες και να δημιουργήσει 180.000 θέσεις εργασίας έως το 2026.1
• Από τον «γραφειοκρατικό λαβύρινθο» στο «κόκκινο χαλί»: Η σημαντικά μειωμένη φορολογία για την εργασία και το κεφάλαιο, οι μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά και στο Πτωχευτικό Δίκαιο, η μεταρρύθμιση του νομικού πλαισίου Στρατηγικών Επενδύσεων και η αναμόρφωση του πλαισίου των  δημοσίων συμβάσεων έχουν μειώσει τη γραφειοκρατία και απλοποιήσει σημαντικά την υποδοχή των  επενδύσεων, κάτι που αναμένεται να φανεί ακόμα πιο έντονα στην περίοδο αμέσως μετά το τέλος της  πανδημίας.
• Το ανθρώπινο κεφάλαιο της Ελλάδας: Οι Έλληνες έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο (4ο υψηλότερο ποσοστό εγγραφών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ), με καλές γνώσεις ξένων γλωσσών (πάνω από το 60% των Ελλήνων μιλούν τουλάχιστον μία ξένη  γλώσσα) και με ποσοστό αποφοίτων STEM στον μέσο όρο της ΕΕ2.
• Η ψηφιοποίηση βρίσκεται στο επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής ατζέντας: Η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει τολμηρές κινήσεις όσον αφορά τη ψηφιοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης και την ευρύτερη οικονομία και κοινωνία. Η Ψηφιακή Βίβλος, το Gov.gr με περισσότερες από 1.000 ψηφιακές  υπηρεσίες G2C/G2B, το Know Your Customer (KYC), η δημοπρασία πολλαπλών ζωνών 5G, η  υιοθέτηση μιας στρατηγικής cloud-first, κ.λπ. είναι μόνο τα πρώτα βήματα σε αυτό ταξίδ μετασχηματισμού και μεταμόρφωσης. Το 25% των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης θα διατεθεί για ψηφιακό μετασχηματισμό.
• Το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας δείχνει σημάδια ανάκαμψης και μεταβαίνει από πηγή συστημικού κινδύνου σε θεσμικό θεμέλιο χρηματοδότησης της οικονομίας μετά και την επέκταση τουτου προγράμματος Hercules για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων το 2021. Επιπλέον, το σχετικό με την Ελλάδα 2.0, κονδύλι δανείου ύψους 12,7 δισ. ευρώ, αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τις ιδιωτικές επενδύσεις για την υλοποίηση έργων κυρίως στους τομείς των ψηφιακών τεχνολογιών, της πράσινης ανάπτυξης και της Έρευνας και Ανάπτυξης.
• Προορισμός Ελλάδα: Τα φυσικά αξιοθέατα της Ελλάδας, η ποιότητα ζωής, η πολιτιστική κληρονομιά και το κλίμα δημιουργούν έναν ελκυστικό προορισμό όχι μόνο για τους τουρίστες, αλλά και για τους ψηφιακούς νομάδες και τις ψηφιακές πολυεθνικές.

Τι λένε οι επενδυτές που επένδυσαν στην Ελλάδα

Οι προαναφερθέντες κρίσιμοι παράγοντες υλοποίησης και συστημικοί διευκολυντές προσέλκυσης επενδυτών επηρεάζουν σημαντικά τις αποφάσεις των πολυεθνικών επιχειρήσεων κατά τη διαδικασία επιλογής των χωρών που θα φιλοξενήσουν τις επενδύσεις τους. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν είναι οι στρατηγικές διεθνοποίησης και επενδύσεων της κάθε μητρικής εταιρείας και η δυναμική και οι εσωτερικές δυνατότητες των τοπικών θυγατρικών να ανταποκρίνονται γρήγορα σε ευκαιρίες ανάπτυξης και διαδικασίες υποβολής προσφορών.

Η αποκωδικοποίηση και ερμηνεία της πρόσφατης επενδυτικής αναζωπύρωσης στην Ελλάδα είναι ζωτικής σημασίας για τον εντοπισμό διδαγμάτων και για την περαιτέρω ενίσχυση του επενδυτικού ενδιαφέροντος των Πολυεθνικών Καινοτομίας και Υψηλής Τεχνολογίας για τη χώρα.

Μέσα από συνεντεύξεις , επιβεβαιώθηκε η υπόθεση ότι οι Πολυεθνικές Καινοτομίας και Υψηλής Τεχνολογίας που επένδυσαν με επιτυχία στην Ελλάδα, εκπόνησαν η καθεμιά τη δική της εταιρική στρατηγική για να προσδιορίσει το «τι», «πού» και «πότε» των επενδυτικών της αποφάσεων, ανάλογα με την εστίαση της στην αγορά, το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και τα μοναδικά της εμπορικά χαρακτηριστικά.

Από την ανάλυση, ωστόσο, προκύπτει ότι υπάρχει ένα σύνολο κοινών παραγόντων που επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις όλων των πολυεθνικών από την αρχή ως το τέλος των σχετικών διαδικασιών και που εν τέλει, «ξεκλειδώνουν» τις επενδύσεις ψηφιακής τεχνολογίας και την ανάπτυξη της καινοτομίας στις χώρες όπου επενδύουν.

Ειδικά για την Ελλάδα, οι πολυεθνικοί επενδυτές απάντησαν πως θεωρούν σημαντικά τα ακόλουθα:

• Το Δίκτυο της Ελληνικής Διασποράς: Έλληνες επικεφαλής Πολυεθνικών Καινοτομίας και Υψηλής Τεχνολογίας παρείχαν πληροφορίες, και καθοδήγηση στις ελληνικές θυγατρικές τους κατά την διαδικασία της εσωτερικής υποβολής προσφορών.
• Η δύναμη, η ευελιξία και ο χρονισμός των τοπικών θυγατρικών – «Οι ετοιμοπόλεμες ομάδες» με διάθεση, δυνατότητες, αλλά και δέσμευση για να κάνουν «το κάτι παραπάνω» και να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τον ανταγωνισμό στο εσωτερικό των πολυεθνικών υψηλής τεχνολογίας .
• Επισήμανση τοπικών θελκτικών στοιχείων που συμπληρώνουν την επένδυση: Μια μικρή αγορά όπως η ελληνική, πρέπει να προβάλει, στο κάδρο μιας πιθανής επένδυσης, και τα ευρύτερα θετικά χαρακτηριστικά όπως ενδεικτικά, τη γεωγραφική θέση της χώρας, την πολιτιστική της κληρονομιά, την εφευρετικότητα των ελληνικών ταλέντων, την ποιότητα ζωής, ακόμα και τη βολική για μεγάλο μέρος του πλανήτη, ζώνη ώρας
• Δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας τόσο για τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, την άρση εμποδίων, και την αποτελεσματική αντιμετώπιση ad hoc ζητημάτων.
• Εγχώρια στελέχη και κυρίως ένας «Πολυμήχανος» Project Manager διαχειριστής με τεχνογνωσία να ελιχθεί στην ελληνική γραφειοκρατία και να βοηθήσει στην τελική πραγμάτωση των ψηφιακών επενδύσεων.