Οι “ηθικές επενδύσεις” γίνονται η νέα κανονικότητα

Χθες, η Black Rock, ο μεγαλύτερος διαχειριστής κεφαλαίων στον κόσμο, ανακοίνωσε ότι πρόκειται να «εναντιωθεί» στην ExxonMobil, της οποίας είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος, «καρφώνοντάς» την για την αποτυχία της να σημειώσει πρόοδο στους στόχους της για την κλιματική αλλαγή.

Η εταιρεία δήλωσε συγκεκριμένα ότι θα καταψηφίσει την επανεκλογή δύο διευθυντών και θα ταχθεί υπέρ μιας πρότασης μετόχων που προτείνει τη διάσπαση του ρόλου του διευθύνοντος συμβούλου και του προέδρου. Ο λόγος για την «επίθεση» στην διοίκηση της ExxonMobil δεν είναι άλλος από την απροθυμία της εταιρείας να παρουσιάσει τόσο μια πρόταση όσο και συγκεκριμένες δράσεις για την κλιματική αλλαγή και την έμπρακτη δέσμευση της να συνδράμει προς αυτή την κατεύθυνση.

Πριν μερικά χρόνια, η απόφαση και η ανακοίνωσή αυτή θα φαινόταν σε πολλούς απίστευτη, δεδομένου ότι θέματα όπως η κλιματική αλλαγή και η προστασία του περιβάλλοντος περνούσαν «στα ψιλά» και κανείς – ούτε οι εταιρείες, ούτε οι επενδυτές- ενδιαφέρονταν πραγματικά για αυτά. Σήμερα, τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά και ειδήσεις όπως οι παραπάνω έρχονται συχνά να το επιβεβαιώσουν.

Το παράδειγμα της Black Rock

Η BlackRock αυτή τη στιγμή διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία αξίας 6,9 δισ. δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων συμμετοχών σε παραγωγούς πετρελαίου όπως η BP, η Shell και η ExxonMobil.

Η επενδυτική εταιρεία στις αρχές του χρόνου ανακοίνωσε ότι θα «αποδεσμευτεί» από συμμετοχές που σχετίζονται με τον άνθρακα και τα παράγωγα του και θα επικεντρωθεί στην «βιωσιμότητα» των μοντέλων στα οποία θα επενδύσει. Ταυτόχρονα, η εταιρεία προσχώρησε στο Climate Action 100+, μια ομάδα που καλεί της εταιρείες που ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό μόλυνσης να μειώσουν τις εκπομπές τους.

Ο διευθύνων σύμβουλος της BlackRock, Λάρι Φινκ, έγραψε στην ετήσια επιστολή του προς τα διευθυντικά στελέχη τον Ιανουάριο ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι «αργές» στην αντιμετώπιση της απειλής για την οικονομική ανάπτυξη που προκαλείται από την κλιματική κρίση και πρόσθεσε ότι η εταιρεία θα καταψηφίσει εταιρείες που δεν σημειώνουν πρόοδο σε αυτό τον τομέα.

Impact Investing

Αυτό που κάνει η Black Rock – και όχι μόνο – εντάσσεται στο λεγόμενο impact investing, στις επενδύσεις με αντίκτυπο, που αποτελούν αυτή τη στιγμή μια παγκόσμια τάση.

Το impact investing με πολύ απλά λόγια αναφέρεται σε  επενδύσεις που γίνονται σε εταιρείες, οργανισμούς και funds με σκοπό την επίτευξη μετρήσιμου κοινωνικού ή περιβαλλοντικού αντικτύπου αλλά και οικονομικής απόδοσης.

Γιατί είναι τάση: Αφενός γιατί οι περιβαλλοντικές και κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες παγκοσμίως αυτή τη στιγμή είναι πιο «πιεστικές» από ποτέ, αφετέρου γιατί οι πολίτες/καταναλωτές έχουν φθάσει στο σημείο να είναι απόλυτα συνειδητοποιημένοι για αυτά τα ζητήματα, αλλάζοντας τις συνήθειές τους και κατ’επέκταση την αγορά.

Τι σημαίνει αυτό: Ο καταναλωτής πλέον γνωρίζει και ενδιαφέρεται να ψάξει τη στρατηγική μιας εταιρείας σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας, πολιτικής, εργασίας και γενικότερα «ηθικής» και αν αυτή τη στρατηγική δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του, στα δικά του πιστεύω, δεν διστάσει να «ρίξει μαύρο» στην εταιρεία, στην καλύτερη μη αγοράζοντας από αυτή, στη χειρότερη ξεκινώντας διαδικτυακή εκστρατεία εναντίον της.

Το γεγονός αυτό έχει ωθήσει τις εταιρείες να είναι πιο προσεκτικές και τις έχει αναγκάσει να είναι εκτός από ηθικές, απολύτως «διαφανείς», προβάλλοντας τη θέση τους και την πολιτική που εφαρμόζουν σε κάθε ένα από τα παραπάνω ζητήματα.

Στο πλαίσιο αυτό, μεγάλες εταιρείες, όπως η Nestlé, η Microsoft και άλλες, έχουν θέσει στόχους και χρονοδιαγράμματα μέσα στα οποία έχουν δεσμευτεί να μηδενίσουν το αποτύπωμα άνθρακά τους ενώ άλλες, όπως η Nike διερευνούν νέους τρόπους παραγωγής και υποστηρίζουν την ανακύκλωση.

Άλλο καλό παράδειγμα αυτής της πίεσής «από κάτω» είναι και το πρόσφατο κίνημα «Black Lives Matter» το οποίο κυριολεκτικά ανάγκασε μεγάλες εταιρείες να λογοδοτήσουν για τις πρακτικές τους, να αλλάξουν τα logo τους και να δημιουργήσουν funds εκατομμυρίων για εταιρείες με μαύρους founders.

Αυτή η στροφή, αυτές οι αλλαγές που συντελούνται προς την «ηθική πλευρά» της επιχειρηματικότητας, δεν γίνεται, όπως αντιλαμβάνεται κανείς, να μην μεταφραστούν επενδυτικά.

Όταν ο πελάτης γυρίζει την πλάτη σε μια επιχείρηση, γιατί να επενδύσει, για παράδειγμα, η Black Rock;

Η μεγάλη εικόνα

Κάπως έτσι, η παγκόσμια επενδυτική σκηνή αλλάζει ριζικά και σύμφωνα με στοιχεία της παγκόσμιας ερευνητικής εταιρείας Morningstar, οι «ηθικές επενδύσεις» γίνονται η νέα κανονικότητα.

Η έρευνα εξέτασε 745 βιώσιμα funds και τα σύγκρινε με 4.150 παραδοσιακά, ανακαλύπτοντας ότι τα πρώτα είχαν ίσες ή μεγαλύτερες «αποδόσεις» στις επενδύσεις τους – σε όλες τις κατηγορίες.

Στο σχετικό report αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι τα βιώσιμα funds όχι μόνο δεν «χάνουν» σε οικονομική απόδοση λόγω των επιλογών τους αλλά στην πραγματικότητα, πολλά από αυτά έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν τους παραδοσιακούς τους «αντιπάλους» σε πολλά επίπεδα.

Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα ότι οι επιδόσεις αυτές δεν ανακόπηκαν από την έλευση της πανδημίας που μεσολάβησε στην έρευνα. «Σε σχεδόν όλες τις κατηγορίες που εξετάστηκαν στη μελέτη, τα βιώσιμα επενδυτικά ταμεία είχαν καλύτερες επιδόσεις, ξεπερνώντας τα παραδοσιακά από 0,09% έως 1,83% σε όλες τις κατηγορίες» εξηγεί η Morningstar.

Όσο για το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς των επενδύσεων με αντίκτυπο, σύμφωνα με το GIIN (Global Impact Investing Network) το 2019 άγγιζε τα 502 δισ. δολάρια, ενώ φέτος η αξία της εκτιμάται στα 715 δις.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, ανάμεσα στους μεγαλύτερους επενδυτές αυτού του είδους, το GIIN κατατάσσει την Gray Ghost DOEN Social Ventures Coöperatief,  που ιδρύθηκε με στόχο να προσφέρει κεφάλαια στον αναπτυσσόμενο κόσμο και το Esmee Fairbairn Foundation, το οποίο  εργάζεται για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.

Σύντομα (;) και στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η επενδυτική σκηνή δεν φαίνεται να κινείται (ακόμα) προς αυτήν την κατεύθυνση. Βιώσιμες επενδύσεις δεν υπάρχουν, ενώ το «παράπονο» πολλών «κοινωνικών» νεοφυών επιχειρήσεων είναι ότι τα VCs δεν ενδιαφέρονται για αυτό που κάνουν, αν δεν είναι στα «στενά» όρια της τεχνολογικής καινοτομίας.

Είναι θετικό είναι ότι πραγματοποιούνται πρωτοβουλίες όπως ο παγκόσμιος διαγωνισμός κοινωνικής επιχειρηματικότητας Chivas Ventures, τα προγράμματα του EIT (Climate KIC  και Innoenergy), και συμβουλευτικές εταιρείες όπως το Knowbox Fund, το οποίο  παρέχει επιχειρηματικά μοντέλα με θετικό αντίκτυπο, ωστόσο, είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν για να ανταποκριθούμε στις τάσεις που εδραιώνονται αυτή τη στιγμή σε όλον τον κόσμο. Το ότι πρέπει να το κάνουμε, είναι το μόνο σίγουρο.