Για το Startupper μου είχε μιλήσει ο Γιάννης (Διονάτος) για πρώτη φορά λίγες εβδομάδες πριν αυτό βγει στον αέρα. Με τον Γιάννη έχουμε κάνει ουκ ολίγες συζητήσεις τα τελευταία 3 χρόνια σχετικά με την ελληνική startup κοινότητα. Άλλες φορές συμφωνούμε, άλλες διαφωνούμε, αλλά γενικότερα κινούμαστε στην ίδια κατεύθυνση: ότι είναι σημαντικό να προωθήσουμε ως χώρα την έννοια της επιχειρηματικότητας. Από αυτή την άποψη το Startupper είναι μία σωστή πρωτοβουλία. Και γι’ αυτό και αποδέχθηκα την πρόσκληση να φιλοξενήσει το συγκεκριμένο site ένα άρθρο μου με θέμα τι άλλο από τα ελληνικά startups.
Θεωρώ ότι έχω γράψει ουκ ολίγα κείμενα για την ελληνική startup κοινότητα τα τελευταία χρόνια τόσο στην Ημερησία και το imerisia.gr (όπου έχουμε και ειδική ενότητα) όσο και στο Deasy (όπου επίσης δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στο συγκεκριμένο τομέα) αλλά και στο Biztech και την Οικονομική Επιθεώρηση. Μάλιστα, η τελευταία φιλοξενούσε στήλη για καινοτόμες ελληνικές επιχειρήσεις από το 2007, όταν η έννοια του startup δεν είχε γίνει της μόδας όπως είναι σήμερα.
Την ιδέα για το σημερινό άρθρο μου έδωσε μία δήλωση που μου έκανε την περασμένη εβδομάδα ο Γιώργος Στεφανόπουλος, γενικός διευθυντής της Ένωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ), κατά τη διάρκεια της συνέντευξης που μου παραχώρησε για το σαββατιάτικο φύλλο της Ημερησίας. Πολύ απλά, ο κ. Στεφανόπουλος υποστηρίζει ότι ο αριθμός των ελληνικών startups κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Για την ακρίβεια, δηλώνει ότι τα startups θα πρέπει να δεκαπλασιαστούν μέσα στην επόμενη πενταετία προκειμένου να φθάσει η Ελλάδα σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και άλλων χωρών της Ευρώπης που προσπαθούν να συνέλθουν από τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης των τελευταίων ετών.
Πρώτη αντίδραση πολλών ενδεχομένως να είναι: “Ρε φίλε, τι λες; Στην Ελλάδα υπάρχει οργασμός στα startups και ο αριθμός τους ήταν δεκαπλάσιος το 2013 σε σχέση με το 2010”. Σε αυτό έχουν εν μέρει δίκιο. Η Endeavor Greece έκανε μία πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη πριν από μερικούς μήνες όπου έδειχνε ότι το 2013 είχαμε 144 startups από μόλις 16 το 2010. Όντως, τα δεκαπλασιάσαμε. Αλλά όταν ξεκινάς από τόσο χαμηλά, λογικό είναι να έχεις εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το θέμα είναι πως το νούμερο παραμένει χαμηλό αν θέλουμε να λέμε ότι τα startups μπορούν να βοηθήσουν πραγματικά στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και να είναι από τους βασικούς μοχλούς δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Μία άλλη πιο πρόσφατη μελέτη της Endeavor εκτιμά πως αυτή τη στιγμή υπάρχουν 3.000 ελληνικές εταιρείες (100 μεγάλες και 2.900 μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις) που μπορούν να δημιουργήσουν 200.000 θέσεις εργασίας τα επόμενα χρόνια. Με δεδομένο ότι έχουν χαθεί λόγω κρίσης 1 εκατ. θέσεις εργασίας, η Endeavor υποστηρίζει ότι χρειάζονται 10.000 νέες εταιρείες και επενδυτικά projects προκειμένου να καλύψουν τις υπόλοιπες 800.000 θέσεις εργασίας! Σαφώς, δεν πρέπει όλες αυτές να είναι startups καθώς εκεί μέσα περιλαμβάνονται και οι εταιρείες που προκύπτουν λόγω μεγάλων projects όπως η αξιοποίηση του λιμανιού του Πειραιά ή το Ελληνικό. Αλλά, μέσα σε αυτές τις 10.000 ένα σημαντικό κομμάτι θα πρέπει να είναι νέες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις. Δηλαδή, μιλάμε για startups.
Μικρή παρένθεση: τα startups δεν είναι μόνο νέες, καινοτόμες εταιρείες που ασχολούνται με τη δημιουργία εφαρμογών για smartphones όπως είχα ακούσει πριν από 2 χρόνια να αναφέρει κάποιος σε ένα video στο TEDxAthens. Είναι κάθε νέα επιχείρηση σε οποιονδήποτε τομέα όπου προσπαθεί να δημιουργήσει ένα καινοτόμο προϊόν ή υπηρεσία και να αλλάξει το υπάρχον status quo, ενώ παράλληλα θεωρεί την Ελλάδα ως ένα πεδίο δοκιμών και όχι τη βασική της αγορά!
Πάμε πίσω λοιπόν στον αριθμό των startups. Το πρόβλημα είναι λοιπόν ότι έχουμε λίγα startups. Και το ανησυχητικό είναι πως το hype έχει δημιουργήσει μία ψευδαίσθηση: ότι το μόνο που απαιτείται είναι να έχεις μία ιδέα και τα υπόλοιπα θα προκύψουν. Μεγάλο λάθος. Πρέπει να έχεις μία καλή ιδέα και να την έχεις δουλέψει αρκετά. Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλές εκδηλώσεις και διαγωνισμούς βλέπεις τους νικητές και αναρωτιέσαι αν όντως αυτοί που τους επέλεξαν κατάλαβαν τι τους παρουσίασαν! Οι ιδέες είναι κοινότυπες και είναι προφανές ότι δύσκολα θα επιβιώσουν σε διεθνές επίπεδο. Μία φορά μίλησα με κάποιο μέλος μίας τέτοιας επιτροπής και μου εξήγησε το προφανές: οι συμμετοχές μπορεί να είναι πολλές, οι καλές ιδέες όμως είναι λίγες. Για την ακρίβεια, πολύ λίγες.
Θα μου πει κάποιος τώρα ότι γίνομαι απαισιόδοξος και “κακός” με τα ελληνικά startups. Δεν θα το έλεγα. Αυτό που υποστηρίζω ότι πρέπει να κινηθούμε άπαντες όσοι εμπλεκόμαστε με ένα διαφορετικό μοντέλο. Και να πιέσουμε ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των startups. Το κράτος μπορεί να χρηματοδοτήσει με 20-30.000 ευρώ pre-seed προσπάθειες και τα υπόλοιπα κομμάτια του οικοσυστήματος και κυρίως οι incubators να ανοίξουν περισσότερο. Πρέπει τα 144 startups του 2013 να γίνουν 540 το 2015 και 1.440 το 2016. Από αυτά θα βγουν 100 καλές επιχειρήσεις. Και αν ταυτόχρονα, τις υπάρχουσες καλές προσπάθειες τις στηρίξουμε ώστε να εξελιχθούν πιο γρήγορα, τότε θα αρχίσουν και αυτές να επεκτείνονται και να δημιουργούν περισσότερες θέσεις εργασίας. Απλώς παιδιά, ένα αίτημα: μη σπεύδετε να φύγετε τόσο εύκολα από την Ελλάδα ή την Ευρώπη. Καλό το Σίλικον Βάλεϊ, αλλά εκεί είναι πιο εύκολο να χαθείς μέσα στο πλήθος των επιχειρηματικών προσπαθειών. Δεν λέω, το γραφειοκρατικό σύστημα είναι εμπόδιο για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, αλλά ευελπιστώ ότι κάτι θα αλλάξει. Αν δεν το αντέχετε, τουλάχιστον δοκιμάστε κάποιες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Ευρώπη χρειάζεται τα startups της.
