S.M.: H ανάπτυξη ενός νέου project στην αγορά των χώρων εργασίας (shared offices και co-working spaces) είναι μια μεγάλη πρόκληση για την ελληνική αγορά. Με ποια κριτήρια λάβατε την απόφαση να προχωρήσετε στη δημιουργία ενός νέου χώρου στην Αθήνα, όπως το ViOS;
Φ. Νικολακόπουλος: Θεωρούμε ότι υπάρχει ένα κενό στην αγορά shared offices και co-working spaces. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά προσφέρουν απλά γραφειακές λύσεις στους πελάτες τους. Στη ViOS θελήσαμε και πετύχαμε να επαναπροσδιορίσουμε τον κλάδο και δημιουργήσαμε έναν χώρο που δίνει έμφαση σε όλες τις καινούργιες τάσεις που υπάρχουν στην παγκόσμια αγορά, όπως:
α) συνεργατικότητα, β) έμφαση στον άνθρωπο, βάσει του προτύπου Well (υγεία και ευεξία), γ) δημιουργία του one – stop shop, δηλαδή δημιουργήσαμε έναν χώρο όπου μπορείς να εργαστείς ευχάριστα, να πραγματοποιήσεις συναντήσεις, σεμινάρια και εκδηλώσεις, αλλά παράλληλα και εξίσου σημαντικά να αθληθείς και να χαλαρώσεις, δ) άρτιος τεχνολογικός εξοπλισμός, ε) το σημείο που επιλέχθηκε βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας με εύκολη πρόσβαση με τα ΜΜΜ και στην πλέον αναπτυσσόμενη περιοχή. Όλα τα παραπάνω είναι βασικά στοιχεία για να επιτευχθεί αύξηση της παραγωγικότητας μέσα σε ένα ιδιαίτερα ευχάριστο επαγγελματικό περιβάλλον.
S.M.: Η στρατηγική της εταιρείας σας βασίζεται στην τάση για μεγαλύτερη ευελιξία και ποιότητα στους χώρους εργασίας με άμεσο τρόπο ή σε οικονομικά κριτήρια;
Φ. Νικολακόπουλος: Είναι πλέον αποδεδειγμένο με έρευνες ότι η ευελιξία, η ποιότητα των χώρων και οι προσφερόμενες υπηρεσίες επιφέρουν άμεσα οικονομικά αποτελέσματα στις εταιρείες, διότι αυξάνεται η παραγωγικότητα και οι υπάλληλοι εργάζονται σε έναν σύγχρονο επαγγελματικό χώρο. Επίσης, μία εταιρεία μπορεί να μειώσει τα έξοδά της έως και 60% επιλέγοντας τη ViOS. Με λίγα λόγια λοιπόν, η στρατηγική που έχουμε θέσει βασίζεται στην αύξηση της παραγωγικότητας του ανθρώπινου δυναμικού και ταυτόχρονα στη μείωση των εξόδων των πελατών μας.
S.M.: Ποιες υπηρεσίες, παροχές και διευκολύνσεις θα παρέχει η εταιρεία σας στο ViOS στους νέους πελάτες σας;
Φ. Νικολακόπουλος: Οι παροχές οι οποίες προσφέρονται στους πελάτες μας είναι πραγματικά μοναδικές εάν συνυπολογίσετε και το κόστος τους. Δεν υπάρχει άλλος χώρος στην Ελλάδα που να προσφέρει αυτές τις παροχές. Η ViOS έχει σχεδιαστεί βάσει του διεθνούς και αναγνωρισμένου προτύπου Well. Βασισμένοι στο όραμα που έχουμε και στο στοίχημα που βάλαμε με τον εαυτό μας δημιουργήσαμε το χώρο εργασίας του μέλλοντος για τους πελάτες μας. Εκτός από τις θέσεις εργασίας, τις θέσεις (hot desk, dedicated desk and private office) που θα επιλέξει ο πελάτης, επιπλέον παρέχουμε:
1. Χώρο γυμναστηρίου και χώροι massage και yoga
2. Χώρο συγκέντρωσης με θέα στο Λυκαβηττό
3. Υπηρεσίες γραμματειακής υποστήριξης
4. Προηγμένες τεχνολογικές υποδομές
(οπτική ίνα και redundant μικροκυματικό)
5. Υπηρεσίες τηλεφωνικής υποστήριξης
6. Καθημερινός καθαρισμός
7. Εστιατόριο με υγιεινά σνακ και γεύματα
8. Δωμάτιο διαλογισμού / ησυχαστήριο (power naps)
9. Αποδυτήρια και ντους
10. Δωρεάν καφέ
11. Καλυμμένα όλα τα λειτουργικά έξοδα
(ηλεκτρισμός, νερό, internet κ.ά.)
12. Ευέλικτα συμβόλαια
Επίσης, εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους εκδηλώσεων βασισμένους σε βιοφιλικό σχεδιασμό. Αίθουσες συναντήσεων και σεμιναρίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα παραπάνω διατίθενται με σταθερή χρέωση ανά μήνα, βάσει της διάρκειας του συμβολαίου και χωρίς καμία κρυφή χρέωση.
S.M.: Κατά την άποψή σας, πόσο επηρεάστηκαν οι απαιτήσεις των πελατών (επαγγελματιών και επιχειρήσεων) στην Ελλάδα από τις επιπτώσεις της πανδημίας;
Φ. Νικολακόπουλος: Όπως σε όλον τον κόσμο, έτσι και στην Ελλάδα ο χώρος και ο τρόπος εργασίας έχουν αλλάξει σημαντικά. Οι εταιρείες θεωρούν την υγεία και την ευεξία προτεραιότητα για το ανθρώπινο δυναμικό τους. Επίσης, το «υβριδικό μοντέλο» εργασίας είναι πλέον ένα νέο στοιχείο που έχει προστεθεί στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα. Οι εταιρείες πλέον χρειάζονται λιγότερα τετραγωνικά για γραφειακούς χώρους και μεγαλύτερη ευελιξία για το ανθρώπινο δυναμικό αλλά και στα συμβόλαια ενοικίασης. Οι μικρές εταιρείες συνήθως επιλέγουν το υβριδικό μοντέλο εργασίας και οι μεγαλύτερες τη δημιουργία satellite office. Το υβριδικό μοντέλο επιτρέπει στο ανθρώπινο δυναμικό μιας εταιρείας να εργάζεται από το σπίτι, ενώ με το satellite office μπορεί μια μεγάλη εταιρεία να έχει σε διαφορετικό χώρο τα headquarters της και σε έναν άλλον χώρο τους εργαζομένους που διαμένουν κοντά.
S.M.: Τι άλλαξε συνολικά στη συγκεκριμένη αγορά μέσα σε αυτήν τη δύσκολη, επιχειρηματικά, οικονομικά και κοινωνικά, περίοδο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;
Φ. Νικολακόπουλος: Η πανδημία σήμανε και την έναρξη εξελίξεων, που ήδη είχαν ξεκινήσει και είχαν δρομολογηθεί πριν από το Μάρτιο του 2020. Το βασικό ρητό στο real estate για το τρίπτυχο location, location, location (καλή και σωστή περιοχή) που πρέπει να πληρούν τα γραφεία φαίνεται να αντικαθίσταται από το πολύ πιο σύνθετο location, wellness, ESG (καλή/σωστή περιοχή, ευεξία-υγιεινή, έμφαση σε Περιβαλλοντική Κοινωνική και Εταιρική Διακυβέρνηση). Το μέλλον πλέον ανήκει σε γραφεία που θα παρέχουν εύκολη και ασφαλή πρόσβαση, υγιεινή, ευελιξία, πρωτοποριακά συστήματα τεχνολογίας, μαζί με ευαισθησία για το περιβάλλον, την τοπική κοινότητα και τα ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης. Σε αυτό ακριβώς το τρίπτυχο επενδύει η ViOS.
S.M.: H πολιτική της εταιρείας έχει προσαρμοστεί στα δεδομένα
που δημιούργησε η υγειονομική κρίση της πανδημίας; Πόσο άλλα-
ξαν τα αρχικά σας σχέδια;
Φ. Νικολακόπουλος: Είναι γεγονός ότι η ViOS σχεδιάστηκε εν μέσω πανδημίας, επομένως από την αρχή κληθήκαμε να λάβουμε σχετικά μέτρα. Επιλέξαμε και επενδύσαμε σε υλικά που καθαρίζονται εύκολα και είναι αντιμικροβιακά, αυξήσαμε την επένδυση στον εξαερισμό εφαρμόζοντας τα υψηλότερα πρότυπα έναντι του Covid. Είμαστε περήφανοι γιατί δημιουργήσαμε από τους ασφαλέστερους χώρους στην Ελλάδα. Βασίζουμε όλες τις ενέργειές μας κατά του Covid 19 πάνω στο διεθνές αναγνωρισμένο πρότυπο Health & Safety και είναι άλλη μία πρωτιά που έχουμε στην ελληνική αγορά. Αξίζει να αναφερθεί ότι, εκτός από τα μέτρα που σχετίζονται με τη λειτουργία του κτιρίου, είχαμε ξεκάθαρα στο μυαλό μας να δώσουμε έμφαση στην υγεία και την ευεξία των εργαζομένων, καθώς είχαμε διακρίνει και πριν από την πανδημία ότι ήταν η Νο1 προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις. Άλλωστε η ViOS σχεδιάστηκε και με αυτόν το γνώμονα.
S.M.: Στην Ελλάδα ποιες είναι οι τάσεις της αγοράς μίσθωσης χώρων; Είμαστε κοντά στα διεθνή δεδομένα ή ακολουθούμε ως αγορά τα πιο «παραδοσιακά» μοντέλα;
Φ. Νικολακόπουλος: Τόσο οι εταιρείες (μικρές ή μεγάλες) όσο και οι νεοφυείς επιχειρήσεις (Startups) επιλέγουν ευέλικτους χώρους εργασίας ως λύση κάλυψης των αναγκών τους. Η Ελλάδα ακολουθεί πλέον τις τάσεις της παγκόσμιας αγοράς. Συγκεκριμένα, στη χώρα μας ύστερα από μία βαθιά οικονομική αλλά και υγειονομική κρίση, όλοι οι τύποι εταιρειών μπορεί να λεχθεί πως έχουν κάνει μία μεγάλη στροφή προς στους ευέλικτους χώρους εργασίας. Στις ελληνικές εταιρείες ταιριάζει το μοντέλο των ευέλικτων χώρων εργασίας λόγω του συνεχούς μεταβαλλόμενου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Νομίζω ότι πρέπει να αποφεύγουμε να λέμε ότι μόνη η διαφοροποίησή μας είναι η ευεξία γιατί δεν είναι και σωστό – έχουμε διαφοροποιηθεί σε πολλούς άξονες, όπως one stop shop, εξωτερικός χώρος εργασίας, βιοφιλικός σχεδιασμός, ωράριο, έμφαση στην κοινότητα και την ομαδικότητα.
S.M.: Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε στη διάρκεια των τελευταίων μηνών ενόψει της επίσημης έναρξης λειτουργίας του ViOS;
Φ. Νικολακόπουλος: Οι προκλήσεις ήταν αρκετές, όπως ο χρόνος ολοκλήρωσης και λειτουργίας του project, π.χ. πολλά εργοστάσια υπολειτουργούσαν και δεν είχαν τη δυνατότητα να παραδώσουν στον επιθυμητό χρόνο. Θεωρώ πως το γεγονός ότι όλοι είχαμε κοινό στόχο και όραμα να προσφέρουμε ένα καινοτόμο προϊόν για την ελληνική αγορά βοήθησε εξαιρετικά.
S.M.: Πολλοί ξένοι αναλυτές εκτιμούν πως το μοντέλο εργασίας άλλαξε για πάντα υπό την επίδραση της πανδημίας. Και η τηλεργασία, η στροφή στο νομαδικό τρόπο εργασίας (digital nomads) και τα υβριδικά μοντέλα εργασίας θα έχουν επιπτώσεις στο παραδοσιακό μοντέλο του χώρου εργασίας-γραφείου. Άλλοι θεωρούν πως η ευελιξία των χώρων εργασιών για μικρές, μικρομεσαίες ακόμα και μεγάλες εταιρείες θα γίνει η κυρίαρχη τάση αντικαθιστώντας σε μεγάλο βαθμό τα μόνιμα γραφεία, με τις υποχρεώσεις και τις δεσμεύσεις που αυτά απαιτούν. Η δική σας εκτίμηση ποια είναι;
Φ. Νικολακόπουλος: Η τάση των digital nomads δεν είναι κάτι καινούργιο. Ο όρος «digital nomads», «ψηφιακός νομάς» πρωτοεμφανίστηκε πριν από 20 χρόνια από τους Tsugio Makimoto και David Manners. Προ πανδημίας βάσει ερευνών υπήρχαν παγκοσμίως 4-5 εκατ. νομάδες και οι τωρινές εκτιμήσεις είναι ότι θα εκτιναχθεί κοντάστο 1 δισ. έως το 2035. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 50η θέση, βάσει του Digital Nomad Index της βρετανικής εταιρείας Circleloop, που αξιολογεί 85 χώρες με βάση την ελκυστικότητα στη φιλοξενία των digital nomads, και 210η μεταξύ 1.345 πόλεων παγκοσμίως βάσει του nomadlist.com. Πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να είναι μεταξύ των πρώτων επιλογών προσέλκυσης των digital nomads. Λαμβάνοντας υπόψη και αυτή την τάση, έχουμε σχεδιάσει αντίστοιχαπρογράμματα/λύσεις.
S.M.: Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι σας για την επόμενη πενταετία;
Φ. Νικολακόπουλος: Οι βασικοί στόχοι μας είναι να προσφέρουμε στους πελάτες μας τις καλύτερες και καινοτόμες υπηρεσίες στην αγορά. Ένας σημαντικός στόχος για εμάς είναι να δημιουργήσουμε μια δυνατή και ισχυρή κοινότητα μεταξύ των μελών της ViOS. Οπότε θα έλεγα ότι οι βασικοί μας στόχοι είναι να μεταδώσουμε τη σημαντικότητα της υγείας και της ευεξίας στον εργασιακό χώρο και να επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας είτε οργανικά είτε μέσω συνεργασιών.
