Το παράδειγμα της Ολλανδίας: Η χώρα που «δάμασε» το υγρό στοιχείο
Δεν είναι λίγοι στη χώρα μας που υποστηρίζουν πως ενδεχομένως θα ήταν χρήσιμο να απευθυνθούμε εκεί προκειμένου να διασφαλίσουμε την ασφαλή πορεία μας προς το μέλλον.
Του Διονύση Κηλίδη
Το φετινό καλοκαίρι, μα και φθινόπωρο -έστω και τύποις- πλέον, μας επιφύλαξε πολλαπλά, συνεχόμενα, όσο και σκληρά «μαθήματα», αλλά και παθήματα, τα οποία εάν δεν αξιολογήσουμε ανάλογα, σχεδιάσουμε και δράσουμε ΑΜΕΣΑ, τότε η συνέχεια προμηνύεται άκρως σκοτεινή…
Πυρκαγιές και πλημμύρες συνθέτουν ένα εφιαλτικών διαστάσεων «δίδυμο» καταστροφής, απόγνωσης και αδυναμίας σε ό,τι αφορά την κατά το δυνατόν πιο αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.
«Θα ξανασυμβεί;», αποτελεί το ερώτημα του 1 εκατομμυρίου ευρώ, καθώς ουδείς είναι σε θέση να απαντήσει με σιγουριά ή ασφάλεια. Κάτι σαν τις συνθήκες με τις οποίες βρισκόμαστε αντιμέτωποι, πλέον.
«Μα, ακόμη κι εάν δεν αντιμετωπίσουμε στο άμεσο μέλλον μια αντίστοιχη κατάσταση, δεν θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο;», προκύπτει το επόμενο ερώτημα. «Ασφαλώς», είναι η απάντηση, ωστόσο σε περίπτωση που ακολουθήσουμε ως κράτος μια τέτοια πρακτική και χρειαστεί να την επεκτείνουμε και σε μία σειρά από πρόσθετους τομείς, τότε δεν μας αρκεί ο προϋπολογισμός του συνόλου των κρατών παγκοσμίως και δη για πολλά έτη…
«Τότε, θα πνιγόμαστε;», ακούγεται λογικά μια τρίτη φωνή. Όχι, δεν είναι απαραίτητο, παρά το γεγονός πως δυστυχώς υπάρχει και θα εξακολουθήσουν να υφίστανται οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές ως απόρροια συνδυαστικών γεγονότων σε σχέση με ένα πλημμυρικό φαινόμενο.
Κάτι, που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στην Ολλανδία. Μια κατεξοχήν χώρα-πρότυπο που όχι απλά έχει μάθει να ζει με το νερό, και δη το φαινόμενο της πλημμυρίδας και της άμπωτης, αλλά να δραστηριοποιείται με επιτυχία ακόμη και στη γεωργία, αποτελώντας μία εκ των κορυφαίων παραγωγών λαχανικών, ζαρζαβατικών, μα και λουλουδιών παγκοσμίως. Παράλληλα, θεωρείται εκ των κορυφαίων σε επίπεδο κατασκευών και δη σε ό,τι αφορά τις δημόσιες υποδομές, τις γέφυρες, την οδοποιία, τα φράγματα κ.ο.κ.
Επανερχόμενοι στην Ολλανδία, προ 16 ετών η χώρα ξεκίνησε ένα έργο ύψους 2,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο και είχε ως ζητούμενο τον έλεγχο των πλημμυρών που προέκυπταν κατά μήκος των ποταμών Μάας και Ρήνου, μέσω της δημιουργίας λεκανών απορροής οι οποίες συχνά μιμούνται φυσικές πλημμυρικές πεδιάδες. Έκτοτε, περισσότερα από 30 αντίστοιχα έργα έχουν ολοκληρωθεί.
Οι λεκάνες απορροής λειτουργούν ως μια φυσική δεξαμενή που επιτρέπει στο νερό του ποταμού να γεμίσει χώρο, μειώνοντας έτσι τη στάθμη του στον ποταμό κατά μια ποσότητα αρκετή για να αποτρέψει μια καταστροφή. Δεν έχετε παρά να δείτε τι συνέβη λ.χ. με τον Κραυσίδωνα, τον Ξηριά ή τον Πηνειό προκειμένου να έχετε ανάγλυφα την εικόνα μπροστά σας.
Πέρυσι, μάλιστα, οι Ολλανδοί γιόρτασαν την ολοκλήρωση ενός νέου έργου αντιπλημμυρικού ελέγχου, όπου αντί να φράξουν τον ποταμό Mάας και τους παραποτάμους του, αποφάσισαν να εκτρέψουν τα νερά σε μια πλημμυρική πεδιάδα 526 εκταρίων που δημιουργήθηκε για να αντιγράψει τα παλιά κανάλια υπερχείλισης του ποταμού.
Αργότερα τον ίδιο μήνα, η βιωσιμότητα της νέας προσέγγισης, καθώς το έργο ολοκληρώθηκε, δοκιμάστηκε στην πράξη, όταν η Ευρώπη χτυπήθηκε από μια καταρρακτώδη βροχή.
Ουδείς, όμως, πέθανε στην Ολλανδία σε εκείνη την πλημμύρα…
Ορισμένοι παραπόταμοι προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές, αλλά κατά μήκος του ποταμού Μάας, που διογκώθηκε σε επικές διαστάσεις, τα μεγάλα αστικά κέντρα παρέμειναν ασφαλή και στεγνά. Σε αντίθεση με τις πόλεις και τα χωριά της Θεσσαλίας.
Το έργο, Maaspark Ooijen-Wanssum, ένα φυσικό καταφύγιο κοντά στην πόλη Wanssum, απορρόφησε τόσο πολύ νερό, που τα επίπεδα σε μέρη του ποταμού Mάας έπεσαν κατά 33 εκατοστά, αποτρέποντας την καταστροφή.
Εάν η περιοχή δεν είχε απελευθερωθεί για την αναδρομολόγηση της περίσσειας νερού από τον ποταμό Μάας, οι κοντινές πόλεις Venlo και Roermond θα είχαν πλημμυρίσει.
Άλλη περίπτωση: Πριν από μερικά χρόνια, συνολικά 4,4 εκτάρια γης μετατράπηκαν σε μια καταπράσινη όαση, στο Chulalongkorn University Centenary Park, που διαθέτει χώρο για υπαίθριες συναντήσεις, αμφιθέατρο, τεράστιο γκαζόν για αναψυχή, παιδικές χαρές και ακόμη και ένα μικρό μουσείο. Τι το εντυπωσιακό επιτυγχάνει; Καταφέρνει να συγκρατεί σχεδόν 1 εκατομμύριο γαλόνια νερού! Πώς; Το εν λόγω πάρκο έχει σχεδιαστεί για να κάθεται σε μια βαθμιαία γωνία 3 μοιρών, έτσι ώστε η βαρύτητα να έλκει τη βροχή και το νερό από τις πλημμύρες από το υψηλότερο σημείο του πάρκου στο χαμηλότερο σημείο του στο άλλο άκρο, όπου η βροχή και το νερό που προέρχεται από τις πλημμύρες γεμίζουν μια λίμνη κατακράτησης.
Τρεις μεγάλες δεξαμενές κάτω από την οροφή και το μουσείο μπορούν να χωρέσουν έως και 250.000 γαλόνια νερού απορροής.
Το ειδικό γκαζόν που έχει τοποθετηθεί δίπλα στο μουσείο, μπορεί να συγκεντρώσει περισσότερα από 105.000 γαλόνια νερού. Επιπροσθέτως, το νερό της βροχής συγκεντρώνεται σε τέσσερις συνδεδεμένους υγροτόπους κατά μήκος του πάρκου. Αποτέλεσμα; Ακόμα και εάν ολόκληρη η πόλη πλημμυρίσει, το πάρκο μπορεί να συγκρατήσει τα νερά της πλημμύρας και τελικά, το νερό να αποστραγγιστεί στο αποχετευτικό σύστημα.
Μήπως, λοιπόν, η απάντηση σε μέρος των προβλημάτων μας να βρίσκεται 2.000 και κάτι χιλιόμετρα δυτικότερα της χώρας μας, στην Ολλανδία;
Εάν δεν το εξετάσουμε, σίγουρα δεν θα γνωρίζουμε. Εξάλλου, όπως ισχυριζόταν και ο Όσκαρ Ουάιλντ: «Εάν δεν ρωτήσεις, η απάντηση θα είναι πάντοτε “όχι”»…
Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο Startupper MAG #41
