Το Εν Δυνάμει Αποτύπωμα των Επιχειρηματικών Αγγέλων στην Ελληνική Οικονομία και στην Ελληνική Κοινότητα Νεοφυών Επιχειρήσεων
Οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι υποστηρίζουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις διεθνώς προσφέροντας τόση χρηματοδότηση όσο και τα venture capital funds οικονομία, ότι χρηματοδοτούν περισσότερες επιχειρήσεις νεοφυείς ομάδες απ’ ότι γενικά καταγράφεται στην βιβλιογραφία και σε ένα πρωιμότερο στάδιο αναλαμβάνοντας σημαντικότερο ρίσκο. (Sohl, 2012, as cited in Avdeitchikova and Landström, 2016; Mason and Harrison, 2000; Gaston, 1989).
Επίσης, οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι συνεισφέρουν δυναμώνοντας το επιχειρηματικό οικοσύστημα της καινοτομίας καθώς οι ίδιοι είναι συχνά ενεργοί ή πρώην επιχειρηματίες, πολλοί από τους οποίους έχουν καλές διασυνδέσεις στις τοπικές επιχειρηματικές κοινότητες και ως αποτέλεσμα δρουν συνδέοντας τις νεοφυείς ομάδες με άλλους σημαντικούς εταίρους του επιχειρηματικού οικοσυστήματος , επιταχύνοντας την ανάπτυξη τους. Ένα οικοσύστημα με υψηλά επίπεδα χρηματοδότησης από Επιχειρηματικούς Άγγελους μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί ως ελκυστικότερο, καθώς δύναται να οδηγήσει σε ίδρυση περισσότερων νεοφυών επιχειρήσεων οι οποίες δύναται να παρουσιάζουν αυξανόμενους ρυθμούς ανάπτυξης με μειωμένα ποσοστά «θνησιμότητας» (Avdeitchikova and Landström, 2016).
Η αγορά των Επιχειρηματικών Αγγέλων εκτιμάται να φτάσει τα 250 δισ. δολάρια τα επόμενα 5 χρόνια, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Φόρουμ Επιχειρηματικών Αγγέλων (WBAF). “Η αγορά των επενδύσεων από Επιχειρηματικούς Αγγέλους έχει μέγεθος $50 δισ. σε Αφρική, Ασία, Ευρώπη και Αμερική”, δήλωσε ο Baybars Altuntas, πρόεδρος του WBAF στο πρακτορείο Anadolu κατά την διάρκεια του WBAF 2019. Ο Altuntas δήλωσε πως 340.000 Επιχειρηματικοί Άγγελοι έκαναν επενδύσεις αξίας €9.6 δις στην Ευρώπη και 320.000 έκαναν επενδύσεις ύψους $26 δις στην Αμερική (Anadolu, 2019).
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του 2019, στις Η.Π.Α. πάνω από $300 εκ. επενδύθηκαν από μία μόνο μικρή ομάδα αποτελούμενη από 79 Επιχειρηματικούς Αγγέλους, εκπροσωπώντας 1.058 συμφωνίες για χρηματοδότηση περισσοτέρων από 850 νεοφυών επιχειρήσεων. Η χρηματοδότηση των Επιχειρηματικών Αγγέλων δίνει ένα σημαντικό πλεονέκτημα, επιτρέποντας τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αντλήσουν επιπροσθέτως 7 φορές το ποσό που επενδύθηκε αρχικά από τους Επιχειρηματικούς Αγγέλους (Angel Capital Association, 2020).
Επιπροσθέτως, οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι επένδυσαν €8,04 δις μέσα στο 2019 και εκπροσώπησαν την κύρια πηγή πρώιμων επενδύσεων(pre-seed, seed stage) στην Ευρώπη. Η όλο και αυξανόμενη δημιουργία περισσότερων κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών, προγραμμάτων επιδότησης, crowd-source πλατφόρμες με στόχο την επένδυση και υποβοήθηση με κεφάλαια προ-σποράς και σποράς σε νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν κάνει το περιβάλλον αρκετά ανταγωνιστικό ανάμεσα για τους Επιχειρηματικούς Αγγέλους (EBAN, 2020). Παρ’όλα αυτά αναπτύσσονται διαρκώς και άλλα κρατικά και ευρωπαϊκά εργαλεία τα οποία υποστηρίζουν τις συνεπενδύσεις με επιχειρηματικούς αγγέλους όπως και τη δημιουργία venture capital funds από αυτούς.
Το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζει να ηγείται της ευρωπαϊκής αγοράς Επιχειρηματικών Αγγέλων με €153,08 εκ. επενδύσεις το 2019, μία αύξηση 39.9% σε σχέση με το 2018. Η Γερμανική αγορά Επιχειρηματικών Αγγέλων, δεύτερη σε μέγεθος στην Ευρώπη, υπολογίζεται σε €81,77 εκ. και ακολουθείται από την Ισπανία με €78.66 εκ. Μέσα σε όλη την Ευρώπη, οι περισσότερες αγορές Επιχειρηματικών Αγγέλων είδαν μεγάλη αύξηση στα ποσά που τελικά επενδύθηκαν τα τελευταία χρόνια (EBAN, 2020).
Αρκετά σημαντικό είναι το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πλεονεκτεί έναντι άλλων χωρών, αποκτώντας σημαντικά μεγέθη στην εγχώρια οικονομία από τις επενδύσεις των Επιχειρηματικών Αγγέλων. Ειδικότερα, το 2015 περίπου 15.000 εταιρίες χρησιμοποιήσαν κεφάλαια Επιχειρηματικών Αγγέλων αποφέροντας £9 δις σε έσοδα. Αυτό επέτρεψε τον κλάδο να δημιουργήσει £4,5 δις αξία στο AEΠ υποστηρίζοντας ταυτόχρονα πάνω από 69.000 θέσεις εργασίας. Ως αποτέλεσμα, επιχειρήσεις που έχουν υποστηριχθεί χρηματοοικονομικά από Επιχειρηματικούς Αγγέλους (και Venture Capitals) αποδείχθηκε ότι είναι σημαντικότερα πιο παραγωγικές ανά εργαζόμενο από τον μέσο όρο των επιχειρήσεων μίας οικονομίας. Ως εκ τούτου, το ΑΕΠ ανά θέση εργασίας αναμένεται να είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο λόγω αυτών το κλαδικών χαρακτηριστικών.
Η εκκίνηση των συν-επενδυτικών Funds με την συμμετοχή Επιχειρηματικών Αγγέλων έχει αποδειχτεί ότι είναι ένας καλός τρόπος για να ελκύεις «νέο χρήμα» σε πολλές χώρες καθώς και εμπειρία από την αγορά, χρηματοδοτώντας χιλιάδες νεοφυείς επιχειρήσεις. Οι επιχειρηματικοί άγγελοι προσφέρουν χρηματοδότηση, γνώση, εμπειρία, καθώς και διασυνδέσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις, υποστηρίζοντας αυτές καθ’ όλη την διάρκεια της ανάπτυξης τους (EBAN, 2019).
Με μία δεκαετία οικονομικής κρίσης στην πλάτη της και με τα πρόσφατα οικονομικά προβλήματα λόγω της πανδημίας, η Ελληνική οικονομικά έχει υποφέρει από μία ύφεση πρωτοφανών διαστάσεων. Όλος παραδόξως, η κρίση αυτή έχει φέρει μία καινούρια οπτική στην επιχειρηματικότητα, καθώς οι νέοι αναζητούν καριέρες και θέσεις εργασίες, με νόημα και αντίκτυπο στην ζωή τους, χρησιμοποιώντας ιδία κεφάλαια για την επίτευξη τους. Η νοοτροπία είναι το πιο σημαντικό ζήτημα για μία χώρα για να είναι πρωτοποριακή. Όταν οι άνθρωποι αλλάζουν από μία καριέρα στις δημόσιες υπηρεσίες σε μία πιο επιχειρηματική πορεία, τότε η χώρα βαίνει στο σωστό δρόμο.
Εκτός από την παραπάνω λογική, τα συν-επενδυτικά Funds με την συμμετοχή Επιχειρηματικών Αγγέλων μπορούν να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην γενικότερη ενδυνάμωση και ανανέωση της Ελληνικής οικονομίας.
Το να προσφέρεις ένα ελκυστικό πακέτο εργαλείων για συν-επένδυση, προωθεί την κουλτούρα και την πρακτική της κοινότητας των Επιχειρηματικών Αγγέλων. Το παράδειγμα της Πορτογαλίας είναι εξαιρετικό, καθώς η Πορτογαλία είναι μια χώρα με παρόμοια δημογραφικά, οικονομικά, και γεωγραφικά χαρακτηριστικά με αυτά της Ελλάδας. Μέχρι το 2009 η κοινότητα επιχειρηματικών αγγέλων στην Πορτογαλία ήταν αφανής. Μετά την δημιουργία του Compete IN2-BA (Fund συνεπενδύσεων με Επιχειρηματικούς Αγγέλους) οι επιχειρηματικοί άγγελοι έγιναν η κύρια πηγή χρηματοδότησης στην χώρα, καθώς δημιουργήθηκε μια κοινότητα 250 επιχειρηματικών αγγέλων, επενδύθηκαν €28 εκατ., και υποστηρίχθηκαν 130 εταιρίες.
Πολύ ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι το Compete IN2-BA ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2010 και είχε 2 φάσεις. Η πρώτη περίοδος ήταν από το 2010 μέχρι το 2014 και η δεύτερη από το 2014 μέχρι το 2015. Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης, δημιουργήθηκαν 49 επιχειρηματικοί επενδυτικοί φορείς. Αυτό αντιπροσωπεύει μια κοινότητα με περισσότερους από 250 ενεργούς Επιχειρηματικούς Αγγέλους, οι οποίοι πολλοί προσχώρησαν σε επενδυτικά σχήματα. Αυτή η πρωτοβουλία αποδείχθηκε κρίσιμη για την φήμη των Επιχειρηματικών Αγγέλων σε ολόκληρη τη χώρα και εδραίωσε τη δέσμευσή τους να πραγματοποιήσουν επενδύσεις τα επόμενα χρόνια μετά τη δημιουργία του επενδυτικού φορέα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή κ.ά., 2017). Το πρόγραμμα παρείχε κίνητρο στους ιδιώτες επενδυτές να αναλάβουν τη δραστηριότητά τους ως Επιχειρηματικοί Άγγελοι (Ευρωπαϊκή Επιτροπή κ.ά., 2017).
Η Ελλάδα και η Πορτογαλία επεκτείνουν τις ομοιότητές τους παρουσιάζοντας επενδυτική πολιτική και προγράμματα σχετικών Επιχειρηματικών Αγγέλων, με την Ελλάδα να βρίσκεται κατά 10 συγκριτικά χρόνια πίσω από τις αντίστοιχες πρωτοβουλίες της Πορτογαλίας.
Η δημιουργία θέσεων εργασίας και η αντιστροφή της «διαρροής εγκεφάλων» (brain-drain) θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν καθώς αναπτύσσονται νεοφυείς επιχειρήσεις. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η Ελλάδα έχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες ανεργίας σε όλη την Ευρώπη, και λόγω αυτής της κατάστασης, πολλοί νέοι επιστήμονες αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τη χώρα. Επομένως, οι επενδύσεις Επιχειρηματικών Αγγέλων θα μπορούσαν να εμπνεύσουν νέους επιστήμονες να ιδρύσουν ή να απασχοληθούν σε νεοσύστατες επιχειρήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί από νέες ιδέες και ισχυρές δεξιότητες εγχώριων νέων επιστημόνων, δημιουργώντας ταυτόχρονα πολύτιμες θέσεις εργασίας.
Πρόσφατα, η ελληνική κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μία φιλική προς τις επιχειρήσεις πολιτική, προωθώντας συγκεκριμένα μέτρα ώστε η Ελλάδα να είναι ένας ελκυστικός προορισμός σε καινούρια επιχειρηματικά εργαλεία. Η πλατφόρμα Elevate Greece, η οποία είναι η ελληνική βάση δεδομένων για νεοφυείς επιχειρήσεις, αλλά και οι νομοθετημένες φορολογικές ελαφρύνσεις για τους Επιχειρηματικούς Αγγέλους σε συνδυασμό με το co-investment fund with Bas του ΕIF για την Ελλάδα και του προγράμματος Accelerate TT για δημιουργία τουλάχιστον τεσσάρων νέων κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών σε επίπεδο προ-σποράς, στοχεύουν στην βελτίωση του περιβάλλοντος για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και ενισχύουν τον θεσμό των συνεπενδύσεων και επενδύσεων με Επιχειρηματικούς Αγγέλους.
