Σύγκρουση τρένων: Πώς η τεχνολογία βοηθά στην πρόληψη ατυχημάτων

Ολόκληρη η χώρα παρακολουθεί συγκλονισμένη τις τελευταίες εξελίξεις γύρο από το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. Το ερώτημα που βασανίζει τους πάντες πέρα από το ποιος φέρει την ευθύνη, είναι το πως θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αυτό το τραγικό συμβάν. Ποιες είναι όμως τεχνικές δυνατότητες πρόληψης ενός τέτοιου συμβάντος; Τι επιλογές και λύσεις προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία για να μην γίνουμε ξανά μάρτυρες μιας τέτοιας τραγωδίας;

Όπως γνωρίζουμε η Intel αναπτύσσει και εξελίσσει ένα σύστημα αποφυγής συγκρούσεων τρένων (TCAS). Το σύστημα αυτό σε έναν συνδυασμό αισθητήρων, τεχνητής νοημοσύνης, προηγμένης επεξεργασίας λογισμικού για γρήγορη ανάλυση δεδομένων που στέλνουν οι αισθητήρες που βρίσκονται στο σιδηροδρομικό δίκτυο και στα τρένα σε ένα κεντρικό υπολογιστή καθώς και σε άλλα. Το TCAS βοηθάει στον εντοπισμό εμποδίων και άλλων προβλήματα στη διαδρομή του τρένου, ενώ συγχρόνως ενημερώνει τους μηχανοδηγούς και τους υπεύθυνους συντήρησης για να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες αποφυγής του κινδύνου.

Το σύστημα της Intel δίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την αποφυγή πιθανών ατυχημάτων. Μάλιστα η εταιρεία έχει αναπτύξει και ειδικό app, το οποίο ενημερώνει τους σιδηροδρομικούς εργάτες που εκτελούν εργασίες στις ράγες αν πλησιάζει κάποιο τρένο. Επίσης, έχει αναπτύξει εφαρμογές που ενημερώνουν τον οδηγό και τους πεζούς για το εάν πλησιάζει κάποιο τρένο.

Την ίδια ώρα, η ισραηλινή εταιρεία Rail Vision Ltd έχει δημιουργήσει ένα σύστημα ανίχνευσης εμποδίων με βάση την τεχνητή νοημοσύνη. Το Main Line System χάρη στους αισθητήρες απεικόνισης που διαθέτει μπορεί να ανιχνεύει, αλλά και να ταξινομεί γρήγορα και με ακρίβεια τυχόν εμπόδια που μπορεί να υπάρχουν πάνω ή και κοντά στις γραμμές. Το σύστημα διαθέτει επίσης προηγμένες δυνατότητες επεξεργασίας εικόνας, οι οποίες επιτρέπουν πλοήγηση βάσει εικόνας, την προληπτική συντήρηση και τη χαρτογράφηση με το εξελιγμένο σύστημα GIS.

Τέλος, έχουμε και τις ΗΠΑ, όπου χρησιμοποιείται ένα από τα πιο εξελιγμένα συστήματα αποφυγής ατυχημάτων στον κόσμο. Ειδικότερα, το Positive Train Control (PTC), που αξιοποιεί τεχνολογίες εντοπισμού στίγματος (GPS), ασύρματης δικτύωσης και υπολογιστικά συστήματα για να εντοπίζει πιθανούς κινδύνους και να μεταδίδει με διαφόρους τρόπους (οπτικούς, ηχητικούς κ.α.) τις σχετικές πληροφορίες στο πλήρωμα ενός τρένου. Ακόμα, σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι το πλήρωμα του τρένου δεν ανταποκρίνεται στις ειδοποιήσεις, τότε ενεργοποιείται ο αυτόματος πιλότος και το τρένο σταματάει αμέσως.

Γιατί δεν λειτουργούν τα ηλεκτρονικά συστήματα στην Ελλάδα

Δημοσιεύματα αναφέρουν πως στη χώρα μας οι σταθμάρχες κάνουν τη δουλειά ηλεκτρονικών συστημάτων που δεν λειτουργούν. Τα τρένα φέρεται να μπαίνουν στη γραμμή, με εντολή που δίνει ο διαχειριστής.

Σχετικά με το ζήτημα αυτό ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Προσωπικού Έλξης ΟΣΕ (ΠΕΠΕ), Κώστας Γενιδούνιας, σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ υποστήρισε ότι δεν λειτουργεί κανένα ηλεκτρονικό σύστημα και ότι όλα γίνονται χειροκίνητα στο μεγαλύτερο τμήμα της γραμμής.

«Η υποδομή ανήκει στον ΟΣΕ. Είναι αυτός που δίνει τις εντολές, οι οποίες μεταφέρονται από σταθμαρχείο σε σταθμαρχείο. Ο ΟΣΕ δίνει τις εντολές και εμείς πάμε όπου μας λένε», ανέφερε ο Κ. Γενιδούνιας χαρακτηριστικά.

Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη; Όπως μαθαίνουμε ο σταθμάρχης υπηρεσίας κάθε σταθμού δίνει εντολή μέσω ασυρμάτου, για να φύγει ένα τρένο από τον σταθμό Α και να πάει στον Β. Όταν ο σταθμάρχης υπηρεσίας του σταθμού Β βλέπει το τρένο ενημερώνει τον Α ότι έφτασε. Αυτό επαναλαμβάνεται έως τον τελικό προορισμό. Για παράδειγμα, από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, αυτό γίνεται 15 φορές.

Σύμφωνα με τον Κ. Γενιδούνια το τραγικό δυστύχημα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινου λάθους, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν λειτουργούν τα συστήματα ασφαλείας.

«Αν λειτουργούσαν, θα είχε αποφευχθεί αυτό το αδιανόητο που έγινε», τόνισε χαρακτηριστικά.
Τι είναι αυτό που δεν λειτουργεί;

Όπως υποστηρίζει ο Κ. Γενιδούνιας δεν λειτουργούν τα φωτοσήματα, το σύστημα τηλεδιοίκησης και ελέγχου κυκλοφορίας που προστατεύει από το ανθρώπινο λάθος (ECTS), αλλά και το σύστημα επικοινωνίας (GSMR).

«Τα φωτοσήματα είναι τα φανάρια, ενώ το σύστημα τηλεδιοίκησης είναι αυτό που με ηλεκτρικούς χειρισμούς καθορίζει την πορεία των τρένων. Επιτρέπει στο μηχανοδηγό να βλέπει ενδείξεις για όσα τρένα υπάρχουν σε απόσταση 300 χιλιομέτρων. Εμείς δεν βλέπουμε τίποτα», ανέφερε ο Κ. Γενιδούνιας. Όσον αφορά το ποιος έχει την ευθύνη ο ίδιος είπε ότι: «Ρωτήστε τους υπεύθυνους, γιατί δεν απαντούν σε εμάς. Η μόνιμη επωδός είναι ότι δεν λειτουργεί, πως θα το φτιάξουν, μετά μας λένε πως χάλασε, ότι θα κάνουν σύμβαση με εργολάβο, έπειτα ότι θα κάνουν σύμβαση με άλλο εργολάβο και ούτω καθ’ εξής».

Η Hellenic Train, μέλος του ιταλικού Ομίλου Ferrovie dello Stato Italiane, είναι από τις 28/1 του 2017 ο βασικός πάροχος σιδηροδρομικής μεταφοράς εμπορευμάτων και επιβατών στη χώρα μας. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της εταιρείας, τότε υπεγράφη η σύμβαση πώλησης του 100% της ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΑΕ στην FSI, για 45.000.000 ευρώ.