Δυο πολύ σημαντικά κείμενα της UNESCO, οι λεγόμενες «συστάσεις για την ανοικτή επιστήμη και την τεχνητή νοημοσύνη», παρουσιάστηκαν σήμερα σε διαδικτυακή ημερίδα που διοργάνωσε το Ίδρυμα Μαριάννα Βαρδινογιάννη σε συνεργασία με τον σύλλογο «Ελπίδα» και με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του παιδικού καρκίνου.
Με τον όρο ανοικτή επιστήμη δεν νοείται παρά η ελεύθερη πρόσβαση στην επιστημονική γνώση. Και η σημασία της αποτυπώνεται στο γεγονός πως κάθε χρόνο νοσούν 400.000 παιδιά από καρκίνο, χωρίς όμως να έχουν όλα την ίδια πρόσβαση στη θεραπεία. Η ανισότητα αυτή σχετίζεται με μια σειρά από πραγματολογικά στοιχεία: Η πρόσβαση στο 70% των επιστημονικών δημοσιεύσεων είναι επί πληρωμή, κάτι που, όπως ειπώθηκε στην ημερίδα, καθυστερεί την πρόοδο στην επιστημονική έρευνα.
Πρόοδος που κατέστη δυνατή στην αντιμετώπιση της πανδημίας και επειδή η πρόσβαση στο 85% των σχετικών δημοσιεύσεων ήταν εντελώς ελεύθερη. Αντιστοίχως στην περίπτωση των μελετών για την κλιματική αλλαγή, η ελεύθερη προσβασιμότητα φτάνει μόλις στο 50%, ενώ το 2010 η ελεύθερη πρόσβαση στις μελέτες για τον παιδικό καρκίνο έφτανε μόλις στο 42%.
Τα ποσοστό της προσβασιμότητας έχουν αυξηθεί κάπως τα τελευταία χρόνια. Όπως όμως τόνισε η πρόεδρος της Δημοκρατίας στον χαιρετισμό της, «η ανοικτή επιστήμη προάγει τη διαφάνεια» για να τονίσει πως «είναι σημαντικός ο διάλογος επιστήμης και κοινωνίας στη χώρα μας».
Την ανάγκη της «πλήρους αξιοποίησης που προσφέρει η πρόοδος της επιστήμης μέσα από την καθολική πρόσβαση στην επιστημονική έρευνα» τόνισε από την πλευρά της η Άντρη Αναστασιάδη, σύζυγος του Προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη, ενώ η Μαρέβα Μητσοτάκη, σύζυγος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, προέβαλε τη σημασία του ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα που πρέπει να έχει η επιστήμη: «Δεν υπάρχει αληθινή πρόοδος εάν δεν έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο» σημείωσε.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό προκλήσεων και κινδύνων» τόνισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και από αυτήν την άποψη «οι συστάσεις της UNESCO είναι πολύ σημαντικές» όπως ανέφερε στον δικό του χαιρετισμό ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερακάκης.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε και η γενική διευθύντρια της UNESCO Οντρέ Αζουλέ, υπογραμμίζοντας την αξία των δυο συστάσεων του Οργανισμού. Όπως ανέφερε, η ανοικτή επιστήμη είναι ο ένας πυλώνας της προόδου, αλλά πρόοδος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ένα πλαίσιο ηθικής χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο εξασφαλίζει η δεύτερη σύσταση που επεξεργάστηκε η UNESCO. Όπως εξάλλου είπε στην αρχή της ημερίδας η Μαριάννα Βαρδινογιάννη, τα δυο αυτά κείμενα του διεθνούς οργανισμού στέλνουν ένα δυνατό μήνυμα αισιοδοξίας ανοίγοντας μια εποχή ασύλληπτης προόδου.
