Η Ελλάδα κυριαρχεί στη λίστα με τις κορυφαίες επιδόσεις όσον αφορά τη χρηματοδότηση του προγράμματος «Horizon Europe»

Η Ελλάδα κυριαρχεί στη λίστα με τις κορυφαίες επιδόσεις όσον αφορά τη χρηματοδότηση του προγράμματος «Horizon Europe» μεταξύ των 15 “widening” χωρών της ΕΕ, με έξι από τις 10 πρώτες θέσεις να καταλαμβάνονται από τα θεσμικά όργανα της χώρας. Οι χώρες αυτές χωρίζονται ανάλογα με την επίδοσή τους στην έρευνα και την καινοτομία σε “widening”, δηλαδή σε χώρες με χαμηλή επίδοση στην έρευνα και την καινοτομία και συγκεκριμένα κάτω του 70% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Πρόκειται για 15 κράτη-μέλη και συγκεκριμένα Βουλγαρία, Κροατία, Ελλάδα, Εσθονία, Κύπρο, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχία.

Για την Ελλάδα στην κορυφή της λίστας βρίσκεται το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα της χώρας, το οποίο εστιάζει ιδιαίτερα στην καινοτομία σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, του περιβάλλοντος, της πληροφορικής και της αγροβιοτεχνολογίας. Το ΕΚΕΤΑ έχει κερδίσει λίγο περισσότερα από 100 εκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις από το πρόγραμμα.

Για να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΕ, οι αιτούντες θα πρέπει να εμβαθύνουν στη φύση των επιχορηγήσεων, να προσαρμόσουν την πρόταση στους δεδηλωμένους στόχους, να βρουν αξιόπιστους εταίρους και να είναι σαφείς σχετικά με τον αναμενόμενο αντίκτυπο ενός έργου.

Δεύτερο στη λίστα είναι το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), το οποίο, όπως και το ΕΚΕΤΑ, εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας της Ελλάδας, που υπάγεται στο Ελληνικό Υπουργείο Ανάπτυξης. Το ΙΤΕ έχει επικεντρωθεί στην εξασφάλιση χρηματοδότησης από το πρόγραμμα «Horizon Europe». Το ΙΤΕ διαθέτει ειδικό γραφείο υποστήριξης επιχορηγήσεων, ενθαρρύνει τη διασταυρούμενη συνεργασία μεταξύ των δέκα συνδεδεμένων ερευνητικών ινστιτούτων του και διαθέτει μονάδα μεταφοράς τεχνολογίας, το δίκτυο ΠΡΑΞΗ, για να βοηθήσει τους επιστήμονες να αξιοποιήσουν εμπορικά την έρευνά τους.

Εκτός Ελλάδας, το κορυφαίο ίδρυμα είναι το Πανεπιστήμιο του Tartu της Εσθονίας, το οποίο βρίσκεται έκτο στη λίστα των συνολικών κονδυλίων που κέρδισε από το πρόγραμμα «Horizon Europe». Η χώρα δεν διαθέτει συγκεκριμένη στρατηγική για τη λήψη επιχορηγήσεων από το πρόγραμμα πλαίσιο, αλλά τα τελευταία έξι χρόνια επικεντρώνεται στην αύξηση της διεθνούς χρηματοδότησης Ε&Α γενικότερα.

Μια ομοιότητα με το ΙΤΕ είναι το ειδικό γραφείο επιχορηγήσεων. Το πανεπιστήμιο έχει επίσης εισαγάγει άλλες υπηρεσίες οικονομικής και διοικητικής υποστήριξης για ερευνητές, όπως επιχορηγήσεις κινήτρων για αιτούντες σε προσκλήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας και μπόνους για τους κατόχους υποτροφιών του ΕΣΕ.

Το top 10 συμπληρώνουν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Πατρών, εκτός Ελλάδας το Πανεπιστήμιο του Tartu της Εσθονίας, το ΕΚΠΑ και το ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος”.

Η ΕΕ εισήγαγε τη διεύρυνση στο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας το 2014 στο πλαίσιο του προγράμματος «Horizon 2020», με στόχο να βοηθήσει τις χώρες που υστερούν στις επιδόσεις έρευνας και καινοτομίας να γεφυρώσουν το χάσμα με τις κορυφαίες επιδόσεις της Ευρώπης.

Οι 15 “widening” χώρες έχουν κερδίσει συνολικά 4,09 δισεκατομμύρια ευρώ σε καθαρές συνεισφορές της ΕΕ από το πρόγραμμα «Horizon Europe», περίπου το 13,4 % του συνόλου. Αυτό είναι σχετικά χαμηλό, δεδομένου ότι οι χώρες αυτές αντιπροσωπεύουν το 27% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ, αλλά αποτελεί βελτίωση σε σχέση με το πρόγραμμα «Horizon 2020», όταν κέρδισαν το 9,46% των χρημάτων.

Υπάρχει επίσης αναλογικά υψηλότερος αριθμός συμμετεχόντων από αυτές τις χώρες στο πρόγραμμα. Από τα 21.500 συμμετέχοντα ιδρύματα ή επιστήμονες, 4.196 ή 19,5% προέρχονται από αυτές τις χώρες.

Ωστόσο, το χάσμα μεταξύ των χωρών που αναπτύσσονται και των χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις της Ευρώπης παραμένει, με την επιτυχία του ΕΚΕΤΑ να επισκιάζεται από τους κορυφαία ιδρύματα της Ευρώπης. Το Centre national de la recherche scientifique της Γαλλίας, το κορυφαίο σε επιδόσεις στο πρόγραμμα «Horizon Europe», έχει κερδίσει πέντε φορές περισσότερη χρηματοδότηση. Συνολικά, το ΕΚΕΤΑ είναι το 29ο με τις καλύτερες επιδόσεις στο πρόγραμμα «Horizon Europe».