Η ανάλυση μεγάλου όγκου πληροφοριών με χρήση τεχνικών της επιστήμης των δεδομένων αποτελεί τα τελευταία χρόνια «πυλώνα» ψηφιακού μετασχηματισμού παγκοσμίως, ενώ παράλληλα έχει εξελιχθεί σε «επιταχυντή» της ανάπτυξης επιχειρήσεων, καθώς βελτιώνει την αποτελεσματικότητά τους, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες και συμπεράσματα για τη βελτίωση της λήψης αποφάσεων με τελικό αντίκτυπο σε παραγωγικότητα και κερδοφορία. Γι’ αυτό, άλλωστε, σε κλάδους αιχμής αναπτύσσονται πλέον οργανωτικά και διοικητικά μοντέλα βασισμένα αποκλειστικά στην ανάλυση δεδομένων (Data-Driven Models ή DDM), μεταμορφώνοντας ριζικά το επιχειρηματικό περιβάλλον και τον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών.
Ο όρος Big Data μπορεί να έχει κάνει την εμφάνισή του στην παγκόσμια τεχνολογική σκηνή εδώ και δεκαετίες και να αποτελεί ένα από τα πιο hot trends στη Silicon Valley, ωστόσο είναι γεγονός πως, εν πολλοίς, εξακολουθεί να υπάρχει αρκετή σύγχυση στην κοινή γνώμη σχετικά με το πραγματικό περιεχόμενό του. Ουσιαστικά, οι περισσότεροι πολίτες σε όλο τον κόσμο δεν κατανοούν ούτε τι είναι ούτε την αξία του, όπως δείχνουν όλες οι πρόσφατες έρευνες. Στην πραγματικότητα, η έννοια των Big Data τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται διαρκώς και ταυτόχρονα επανεξετάζεται, καθώς παραμένει η κινητήριος δύναμη πίσω από τις τεχνολογίες που σχετίζονται άμεσα με τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, της μηχανικής μάθησης (machine learning), της επιστήμης των δεδομένων (data science) και του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet-of-Things).
Με δεδομένο πως τα Big Data αποκτούν πλέον εξέχουσα θέση ως μια ανερχόμενη πηγή εσόδων και η αξία τους υπολογίζεται σε εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια δολάρια, οι λύσεις που προσφέρουν αναμένεται να λάβουν έναν αυξανόμενο ρόλο στην αναπτυξιακή στρατηγική οργανισμών και επιχειρήσεων. Οι φορείς είχαν πάντα πρόσβαση στα δεδομένα, ωστόσο οι προτάσεις των Big Data επιτρέπουν στις εταιρείες να επεξεργαστούν τα δεδομένα ώστε να αποκτήσουν μια πληρέστερη εικόνα τόσο για το κοινό στο οποίο απευθύνονται όσο και για τις ίδιες. Η αποτελεσματικότητά τους έγκειται στο ότι είναι οpen source και ταυτόχρονα συμβατές με τα περισσότερα εργαλεία analytics. Επιπλέον, τα Big Data δεν απαιτούν περαιτέρω βήματα επεξεργασίας δεδομένων, απλοποιώντας έτσι τις διαδικασίες επεξεργασίας και ανάλυσής τους. Τι είναι ακριβώς τα Big Data και πώς αλλάζουν τον κόσμο μας;
Η ακμή των big data
Η άνοδος των Big Data είναι άμεσα συνυφασμένη με την «έκρηξη» στον όγκο των δεδομένων που σημειώθηκε με την έλευση της ψηφιακής εποχής και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εκτεταμένη χρήση των υπολογιστών, στη διάδοση του Διαδικτύου και στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών που αποτυπώνουν τις περισσότερες –αν όχι όλες– τις πτυχές της σύγχρονης ζωής σε μορφή δεδομένων (data). Βέβαια, τα δεδομένα από μόνα τους δεν συνιστούν μια νέα εφεύρεση. Πολύ πριν από τη μαζική χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των βάσεων δεδομένων, οι επιχειρήσεις αξιοποιούσαν ως δεδομένα μια μεγάλη γκάμα πληροφοριών, όπως τα έντυπα συναλλαγών και τα αρχεία πελατών. Αυτό που έκαναν οι υπολογιστές, και ιδιαίτερα τα υπολογιστικά φύλλα και οι βάσεις δεδομένων, είναι ότι προσέφεραν έναν εύκολο και προσβάσιμο τρόπο αποθήκευσης και οργάνωσης δεδομένων σε μεγάλη κλίμακα. Ξαφνικά, όλες πληροφορίες έγιναν διαθέσιμες με ένα απλό κλικ του ποντικιού.
Ωστόσο, η τεχνολογία από τη στιγμή κατά την οποία εμφανίστηκαν τα πρώτα spreadsheets και οι βάσεις δεδομένων έχει κάνει μεγάλα βήματα προόδου. Ενδεικτικά, ο όγκος των data που παράγεται πλέον κάθε δύο ημέρες ξεπερνά το σύνολο των δεδομένων τα οποία δημιουργήθηκαν από την αρχή της Ιστορίας έως το 2000! Και ο όγκος των δεδομένων σήμερα συνεχίζει να αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Το 2020, η ποσότητα των διαθέσιμων ψηφιακών πληροφοριών είχε δεκαπλασιαστεί από 5 σε 50 zettabytes. Σήμερα, σχεδόν κάθε ενέργεια που πραγματοποιούμε αφήνει ένα ψηφιακό αποτύπωμα. Την ίδια στιγμή, ο παραγόμενος από τις μηχανές όγκος δεδομένων αυξάνεται επίσης γρήγορα. Ενδεικτικά, τα δεδομένα δημιουργούνται και μοιράζονται όταν οι «έξυπνες» οικιακές συσκευές επικοινωνούν μεταξύ τους ή με τους οικιακούς servers. Τα βιομηχανικά μηχανήματα σε εργοστάσια σε όλο τον κόσμο εξοπλίζονται όλο και περισσότερο με αισθητήρες που συλλέγουν και μεταδίδουν δεδομένα.
Πως λειτουργούν τα big data
Τα Big Data λειτουργούν με βάση την αρχή ότι όσο πιο πολλά γνωρίζουμε για μια κατάσταση τόσο πιο αξιόπιστα μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για το τι θα συμβεί στο μέλλον. Συγκρίνοντας περισσότερα σημεία δεδομένων (data points), αυξάνεται η δυνατότητά μας να μαθαίνουμε και να λαμβάνουμε πιο έξυπνες αποφάσεις. Συνήθως αυτό γίνεται μέσω μιας διαδικασίας που περιλαμβάνει τη δημιουργία μοντέλων με βάση τα συλλεγόμενα δεδομένα και τη διενέργεια προσομοιώσεων, τροποποιώντας τις τιμές των datapoints, παρακολουθώντας παράλληλα πώς επηρεάζονται τα αποτελέσματα. Αυτή η διαδικασία είναι αυτοματοποιημένη – η σημερινή προηγμένη τεχνολογία των analytics εκτελεί σε ελάχιστο χρόνο εκατομμύρια τέτοιου τύπου προσομοιώσεις, τροποποιώντας όλες τις πιθανές μεταβλητές έως ότου βρεθεί ένα μοτίβο που βοηθά στην επίλυση του εκάστοτε προβλήματος.
Μέχρι πρόσφατα η συλλογή των δεδομένων περιοριζόταν σε υπολογιστικά φύλλα ή βάσεις δεδομένων. Οτιδήποτε δεν οργανωνόταν εύκολα σε σειρές και στήλες εθεωρείτο υπερβολικά δύσκολο να αξιοποιηθεί κατάλληλα. Τώρα, όμως, η πρόοδος που έχει σημειωθεί στον τομέα αποθήκευσης και ανάλυσης δεδομένων σημαίνει ότι μπορούμε να συλλέξουμε, να αποθηκεύσουμε και να εργαστούμε με βάση πολλούς διαφορετικούς τύπους δεδομένων. Ως αποτέλεσμα, είναι δυνατόν πλέον να αξιοποιηθεί το οτιδήποτε – από databases και κείμενα έως φωτογραφίες, βίντεο, ηχογραφημένα αρχεία και πολλά άλλα. Τα projects που έχουν ως άξονα τα Big Data αξιοποιούν σε μεγάλο βαθμό τις λεγόμενες τεχνολογίες αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση. Διδάσκοντας στους υπολογιστές να αναγνωρίζουν τι αντιπροσωπεύουν αυτά τα δεδομένα –μέσω των τεχνολογιών αναγνώρισης εικόνας (image recognition) και επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (natural language processing– μπορούν να μάθουν να εντοπίζουν μοτίβα πολύ πιο γρήγορα και αξιόπιστα από τους ανθρώπους.
Πως χρησιμοποιούνται τα big data
Η συνεχώς αυξανόμενη ροή πληροφοριών, φωτογραφιών, κειμένου, δεδομένων φωνής και βίντεο σημαίνει ότι μπορούμε πλέον να χρησιμοποιούμε τα δεδομένα με τρόπους που δεν ήταν εφικτοί ακόμη και πριν από λίγα χρόνια. Το γεγονός αυτό έχει φέρει με τη σειρά του μια «επανάσταση» στον κόσμο των επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, οι εταιρείες, ανεξάρτητα από τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται, μπορούν πλέον να προβλέψουν με ακρίβεια ποιες ομάδες πελατών θα θελήσουν να αγοράσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, και μάλιστα με τεράστια ακρίβεια. Φυσικά, τα Big Data βοηθούν τις εταιρείες να εκτελούν τις δραστηριότητές τους με πολύ πιο αποτελεσματικό τρόπο.
Παράλληλα, τα Big Data αλλάζουν καθημερινά με ποικίλους τρόπους και τον υπόλοιπο κόσμο. Η ιατρική, που βασίζεται στην αξιοποίηση δεδομένων, έχει εγκαινιάσει μια νέα εποχή στον χώρο της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με την έγκαιρη διάγνωση μιας νόσου καθώς και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Όσον αφορά τις φυσικές καταστροφές, τα δεδομένα αισθητήρων μπορούν να αναλυθούν και να καταστεί δυνατόν να προβλέψουν πού είναι πιθανό να λάβουν χώρα ακραία φαινόμενα όπως οι σεισμοί, βοηθώντας κράτη, οργανισμούς και επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους για την ανακούφιση των πληγέντων. Η τεχνολογία των Big Data χρησιμοποιείται επίσης για τον εντοπισμό και τη διασφάλιση της διαφυγής των προσφύγων μακριά από εμπόλεμες ζώνες σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου.
Μια αγορά εκατοντάδων δισ. δολαρίων
Εν μέσω της πανδημίας, η παγκόσμια αγορά Big Data, με αποτίμηση 130,7 δισ. δολαρίων το 2020, προβλέπεται έως το 2026 να φτάσει σε αξία τα 234,6 δισ. δολάρια, γεγονός που αποτυπώνει την ευρύτερη στροφή κρατών και επιχειρήσεων στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην αξιοποίηση των τεχνολογιών αιχμής. Η αγορά των Big Data στις ΗΠΑ, που θεωρείται η «Μέκκα» των τεχνολογιών δεδομένων και ανάλυσης δεδομένων μεγάλου όγκου, ξεπέρασε την περυσινή χρονιά τα 50 δισ. δολάρια, ενώ ακολουθεί η αχανής αγορά της Κίνας, η οποία υπολογίζεται πως μέχρι το 2026 θα φτάσει σε αξία τα 27,9 δισ. δολάρια! Άλλες αξιοσημείωτες αγορές big data είναι η Ιαπωνία και ο Καναδάς, καθεμία από τις οποίες προβλέπεται να αναπτυχθεί με ρυθμό ετήσιας ανάπτυξης 8,9% και 9,8% αντίστοιχα. Εντός της Ευρώπης, η Γερμανία ηγείται των χωρών της Γηραιάς Ηπείρου, σημειώνοντας ρυθμό ανάπτυξης 9,7% σε ετήσια βάση.
