Μωυσιάδης-Wattcrop: Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει η «Σαουδική Αραβία της πράσινης ενέργειας» στην Ευρώπη

Ο CEO της Wattcrop, Υπάτιος Μωυσιάδης,  μιλά αποκλειστικά στο Startupper.gr για την αρχή και την εξέλιξη της εταιρείας, τις προκλήσεις που προέκυψαν, την ενεργειακή κρίση, τον ρόλο της Ελλάδας στον αναπτυσσόμενο ενεργειακό τομέα, τη σπουδαιότητα των ΑΠΕ και για πολλά ακόμη σημαντικά κεφάλαια της μέχρι τώρα πορείας της Wattcrop που αναδείχθηκε Green startup της χρονιάς.

Startupper.gr: Πώς ξεκίνησε η ιδέα της Wattcrop; Τι σας έδωσε την ώθηση και ποιο ήταν το κίνητρο για την ίδρυσή της; Πείτε μας και λίγα λόγια για το πώς λειτουργεί η εταιρεία. Τι ακριβώς προσφέρει και πώς ξεχωρίζει από άλλες εταιρείες της αγοράς;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Το ταξίδι της Wattcrop ξεκίνησε στα τέλη του 2019 με όραμα την δημιουργία της πιο ηθικής και πρωτοπόρας εταιρείας ανάπτυξης βιώσιμων έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με αυστηρά κριτήρια Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ESG) και μακροπρόθεσμα απτά οφέλη για την κοινωνία και το περιβάλλον με οδηγό το triple bottom line approach. Η Wattcrop ξεκίνησε ως μία ιδέα που στηρίχθηκε στην πίστη και στην εμπειρία. Πίστη από τους ιδρυτές που σύστησαν την εταιρεία προικίζοντας την με σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια αλλά και πίστη στην διοίκηση και στην ομάδα που αρχικά χτίστηκε. Παράλληλα το γεγονός ότι η ιδρυτική ομάδα είχε σημαντική πολυετή εμπειρία στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και επιτυχημένες εν λειτουργία επιχειρήσεις σε χώρες της Ευρώπης έδωσαν στο ξεκίνημα της εταιρείας σημαντική ώθηση προσδίδοντας πόρους, μεταφέροντας τεχνογνωσία και εφαρμόζοντας καλές πρακτικές.

Η εταιρεία διαφοροποιείται από τον ανταγωνισμό σε τέσσερα κύρια σημεία:

Ποιότητα Έργων – Αναπτύσσουμε έργα στα οποία γίνονται όλοι οι απαραίτητοι αρχικοί έλεγχοι μειώνοντας στον μέγιστο βαθμό τα ρίσκα κατά την φάση ωρίμανσης αυτών.
Τεχνολογία – Λειτουργούμε πλήρως ψηφιακά, υιοθετώντας εργαλεία και πρακτικές που επιτρέπουν την άμεση πρόσβαση στην πληροφορία, την λήψη ενήμερων αποφάσεων και τον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό τόσο σε επίπεδο επιχείρησης όσο και σε επίπεδο έργων.
Υπευθυνότητα και Σεβασμό στο περιβάλλον – Αυστηρές προδιαγραφές όσον αφορά την επιλογή και χωροθέτηση των έργων μας, αλλά και διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας εκεί που είναι δυνατό.
Συνύπαρξη και συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες – Δημιουργία άρρηκτων σχέσεων με τις τοπικές κοινωνίες και τους επαγγελματίες στις περιοχές ενδιαφέροντος και δραστηριοποίησης μας.

Startupper.gr: Τι προκλήσεις έχετε αντιμετωπίσει και πώς καταφέρατε να ξεπεράσετε τα εμπόδια που πιθανώς προέκυψαν στην πορεία σας ως τώρα; Η πανδημία σε τι βαθμό σας επηρέασε;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Οι προκλήσεις στην πορεία μας πολλές και ποίκιλες. Καταρχήν, η εταιρεία πραγματοποίησε τα πρώτα της βήματα κατά την διάρκεια του Covid. Έπρεπε από την αρχή να υιοθετήσει την
πλήρη ψηφιακή cloud based εργασία αλλά και να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα του περιορισμού στις μετακινήσεις καθώς και των καθυστερήσεων στην αδειοδότηση των έργων που έφερε η μερική εργασία και η έλλειψη υποδομών στις ευρύτερες δημόσιες υπηρεσίες.

Δυστυχώς, ο αγώνας με την τερατογέννηση του ελληνικού δημοσίου συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Οι συνεχείς καθυστερήσεις, η μη συνεννόηση μεταξύ των υπηρεσιών, η αναλγησία συγκεκριμένων αιρετών και δημοσίων υπαλλήλων αποτελούν σημαντικό τροχοπέδη στα επενδυτικά μας σχέδια.

Παράλληλα όμως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε ήταν η στελέχωση της εταιρείας με εξειδικευμένο προσωπικό. Η πρόκληση έγινε ακόμη μεγαλύτερη διότι επιλέξαμε να εφαρμόσουμε έμπρακτα την αποκέντρωση και αποφασίσαμε να ιδρύσουμε την εταιρεία στην Πτολεμαΐδα στην Δ. Μακεδονία δίνοντας εκτός των άλλων και ένα μήνυμα για την ανάγκη της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου ενέργειας της χώρας και της περιοχής.

Η έλλειψη αυτή, του εξειδικευμένου προσωπικού, μας οδήγησε σε δημιουργία νέου γραφείου στην Θεσσαλονίκη αλλά και στην στόχευση προσέλκυσης νεότερων τελειόφοιτων στελεχών με μικρότερη εμπειρία αλλά μεγαλύτερη όρεξη και ενθουσιασμό για μάθηση. Επενδύσαμε στους νέους της ομάδας, τους δώσαμε τα εργαλεία και τον χρόνο να μάθουν και να εξελιχθούν, μέσω εφαρμογής συνεχών εκπαιδεύσεων τόσο από τα πιο έμπειρα στελέχη μας αλλά και χρησιμοποιώντας προγράμματα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης από την αγορά.

Startupper.gr: Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να δημιουργήσει κάποιος μια εταιρεία στην περίοδο που διανύουμε με την οικονομική κρίση, την ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία; Πώς όλα αυτά επηρεάζουν τα σχέδια και τις φιλοδοξίες ενός επιχειρηματία γενικά και ειδικότερα των πιο νέων που τώρα κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον επιχειρηματικό χώρο; Αν μπορούσατε με βάση την εμπειρία σας να δώσετε μία συμβουλή σε έναν νέο επιχειρηματία ποια θα ήταν αυτή;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Δεν νομίζω ότι η δημιουργία μιας νέας επιχείρησης ή όχι πρέπει να προκαθορίζεται από το ευρύτερο οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον. Άλλωστε σε κάθε κρίση δημιουργούνται συνθήκες ευκαιριών και disruption. Η δημιουργία μίας επιχείρησης θα πρέπει να έχει να κάνει με το εάν όντως μπορείς εμπράκτως να λύσεις ένα πρόβλημα που έχει κάποιος, ο οποίος είναι διατεθειμένος να αγοράσει την λύση / προϊόν που προσφέρεις, αν μπορείς να προσφέρεις μία ήδη υπάρχουσα λύση καλύτερα, γρηγορότερα και φθηνότερα ή αν μπορείς να δημιουργήσεις κάτι τελείως νέο, το οποίο θα υιοθετήσει η αγορά παρέχοντας λύση σε ένα πρόβλημα που ίσως ακόμη η αγορά δεν το αντιλαμβάνεται ως πρόβλημα.

Η δική μου φιλοσοφία είναι ότι εάν δεν προσπαθήσεις και δεν είσαι διατεθειμένος να αποτύχεις και να μάθεις από τα λάθη σου τότε ίσως να μην σου ταιριάζει η επιχειρηματικότητα. Άλλωστε η ιδέα από μόνη της δεν έχει αξία, η εφαρμογή της ιδέας είναι αυτή που προσδίδει αποτελέσματα και υπεραξία.

Καμία περίοδος δεν θα είναι ποτέ ιδανική για να ξεκινήσεις ένα νέο επιχειρηματικό εγχείρημα, γιατί ακόμα και κάτω από τις ιδανικότερες συνθήκες θα μπορεί κάποιος να προβάλει δικαιολογίες για τους λόγους τους οποίους δεν θα πρέπει να το τολμήσει. Στην περίπτωση όμως που το επιχειρήσεις, τότε ο σωστός σχεδιασμός, η συντηρητική πρόβλεψη των χρηματορροών σου και η σωστή έρευνα αγοράς θα σου επιτρέψει να ξέρεις πολύ καλά το προφίλ και τα θέλω των πελατών σου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μίας ορθής αρχής.

Σημαντικό για μένα και σύσταση μου, στους entrepreneurs είναι να βρουν και να έχουν ένα μέντορα ή κάποιον εκτός της επιχείρησης με σχετική εμπειρία με τον οποίον θα μπορούν να μοιραστούν και να συζητήσουν τα προβλήματα τους.

Startupper.gr: Πρόσφατα η  Wattcrop βραβεύτηκε ως η green startup της χρονιάς στα Green Brand  Awards 2023. Τι σημαίνει αυτό για εσάς και πώς σας παρακινεί για να κάνετε τα επόμενα βήματα και ποια είναι αυτά;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Η βράβευση αυτή έρχεται ως επιστέγασμα της συστηματικής δουλειάς και της σημαντικής ανάπτυξης που έχει επιτύχει η εταιρεία στον τομέα τον Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από
το 2019 ως σήμερα. Μέσα σε σχεδόν τέσσερα χρόνια, η εταιρεία έχει υπό ανάπτυξη ένα χαρτοφυλάκιο έργων άνω του 1,2GW παραγωγής ενέργειας και 700ΜW αποθήκευσης και αποτελεί ένα σημαντικό «παίκτη» της εγχώριας αγοράς. Η προβλεπόμενη αξία του συνόλου του χαρτοφυλακίου μετά την κατασκευή του, σε σημερινούς όρους, ξεπερνά δυνητικά τα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ως εταιρεία δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σκληρά για να διευρύνουμε τα όρια του εφικτού, στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο στην χώρα μας όσο και σε νέες αγορές. Συνεχίζουμε στην αποστολή μας να συμβάλλουμε ουσιαστικά στην πράσινη μετάβαση και σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, επενδύοντας στην συνεχή ενημέρωση και στην παραγωγή μελετών, ενημερωτικών και white paper προσβάσιμα σε όλους δωρεάν.

Φυσικά, η επιτυχία αυτή δε θα ήταν δυνατή χωρίς τη συνδρομή της ομάδας μας, οι οποίοι δουλεύουν με αφοσίωση και ενθουσιασμό για την επίτευξη του οράματος και των στόχων της εταιρείας.

Στα άμεσα σχέδια μας είναι η επέκταση της ανάπτυξης έργων σε νέες για εμάς πράσινες τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως τα Υδροηλεκτρικά έργα, η επέκταση σε νέες αγορές με πρώτο στόχο την επέκταση στις Βαλκανικές χώρες αλλά και η περεταίρω ενίσχυση του υπάρχοντος χαρτοφυλακίου με νέα έργα στην ελληνική επικράτεια.

Τέλος, επενδύουμε συστηματικά σε λύσεις τελευταίας τεχνολογίας (drones, τοπογραφικό εξοπλισμό, θερμικές κάμερες, κτλ) και εξειδικευμένο λογισμικό, ενώ τους τελευταίους 12 μήνες αναπτύσσουμε web based & mobile εφαρμογές, επενδύοντας στην δημιουργία δικής μας εσωτερικής ομάδας εξειδικευμένων μηχανικών λογισμικού, με σκοπό την δημιουργία ψηφιακών εργαλείων προς ιδία χρήση αλλά και πιθανώς σύντομα προς διάθεση τους σε τρίτες εταιρείες του χώρου υπό την μορφή SaaS.

Startupper.gr: Πλέον οι όροι πράσινη ενέργεια, πράσινη οικονομία, πράσινη τεχνολογία, ESG και ΑΠΕ έχουν γίνει trend αφού όλοι μιλάνε για αυτές. Γιατί κατά τη γνώμη σας γίνεται τόσο μεγάλη συζήτηση πλέον, συγκριτικά με το παρελθόν που αποτελούσαν αχαρτογράφητα νερά για πολλούς; Είναι η κλιματική αλλαγή που κάνει επιτακτική την ανάγκη να ληφθούν δραστικά μέτρα ο νούμερο ένα λόγος ή υπάρχουν και άλλες αιτίες και οφέλη που προκύπτουν από τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Η πραγματικότητα ίσως είναι πιο ζοφερή από την απλή δημιουργία ενός trend. Η μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο είναι μία αναγκαιότητα και όχι μία μόδα. Ήδη ακόμη και εάν εφαρμόσουμε όλες τις κατάλληλες πολιτικές και λύσεις που έχουν αποφασιστεί σε επίπεδο Ευρώπης, δεν μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους του Παρισιού όσον αφορά την αύξηση της θερμοκρασίας. Άρα ήδη ξεκινάμε από πολύ αρνητική θέση.

Είναι γεγονός πάντως πως κυρίως λόγω της πίεσης του κοινού και της ίδιας της αγοράς ολοένα και περισσότερες εταιρείες και οργανισμοί υιοθετούν «πράσινες» πρακτικές. Άλλοτε διότι αυτό είναι το σωστό και γιατί διαβλέπουν τα πλεονεκτήματα της εφαρμογής τους και άλλοτε διότι πρέπει να φανούν στους τύπους ότι τις υιοθετούν, το λεγόμενο green washing.

Η κλιματική αλλαγή είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που έχει να αντιμετωπίσει η σύγχρονη ανθρωπότητα. Είναι επίσης αόρατη και δεν επηρεάζει όλους πάντα το ίδιο. Παρόλα αυτά ακραία φαινόμενα, που τα βλέπαμε μία φορά την δεκαετία, τώρα συμβαίνουν πολλαπλές φορές μέσα σε ένα έτος. Οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες, οι ξηρασίες, ακόμη και το μεταναστευτικό σε κάποιες περιπτώσεις, είναι αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης. Άρα είναι καθήκον μας ο καθένας στον τομέα του να θέλει και να προσπαθεί να μετατρέψει το οικονομικό και παραγωγικό του μοντέλο.

Τέλος, καταλυτικός είναι ο ρόλος της νέας γενιάς, η οποία αντιλαμβάνεται διαφορετικά και με διαφορετικό χρονικό ορίζοντα τα γεγονότα. Για παράδειγμα κατά τον τελευταίο χρόνο είχα την τύχη να συμμετέχω σε πολλά συνέδρια σε όλη την Ευρώπη αλλά και σε πολλές συζητήσεις σε επίπεδο πανεπιστημίου και όχι μόνο, όσον αφορά την ενεργειακή κρίση που μεγιστοποιήθηκε λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Εδώ λοιπόν βλέπουμε την νέα γενιά να αντιλαμβάνεται την κρίση ως κλιματική και ως μία ευκαιρία απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα ακόμη και αν αυτό σημαίνει βραχυπρόθεσμες θυσίες, ενώ αντίθετα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία να αντιλαμβάνονται την κρίση ως ενεργειακή καθαρά και να υποστηρίζουν την ανάγκη ακόμη μεγαλύτερης χρήσης ορυκτών καυσίμων ως αντιστάθμισμα στην διακοπή της μέχρι τώρα εφοδιαστικής αλυσίδας.

Το χάσμα των γενεών είναι μεγάλο και η αντίληψη του τι αποτελεί πρόβλημα πολύ διαφορετική. Αυτό τουλάχιστον επιτείνει την ανάγκη νέας βιώσιμης επιχειρηματικότητας, διότι τελικά οι λύσεις ακόμη και σε επίπεδο διαχείρισης πλανητικών προβλημάτων, θα έρθουν μέσω του disruption που μόνο η νεοφυής επιχειρηματικότητα μπορεί να επιφέρει.

Startupper.gr: Στηρίζετε έμπρακτα και ενεργά την αποκέντρωση αφού η βάση σας είναι η Πτολεμαΐδα. Πώς είναι η καθημερινότητα κυρίως η εργασιακή σε ένα περιβάλλον μακριά από τα αστικά κέντρα στα οποία λειτουργούν ως επί το πλείστον οι περισσότερες επιχειρήσεις και εταιρείες; Βλέπετε ίσως την προοπτική να ακολουθήσουν κι άλλες εταιρείες αυτή την κατεύθυνση;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Η Wattcrop ξεκίνησε από την Πτολεμαΐδα και παραμένει εκεί. Παράλληλα όμως λειτουργεί πλέον με γραφεία τόσο στην Θεσσαλονίκη όσο και στο Λονδίνο. Η αρχική σκέψη, εκτός της ρομαντικής ροπής λόγω καταγωγής, ήταν ότι μία περιοχή με τόσο βαριά βιομηχανία που έχει σχέση με την ενέργεια και η οποία βρίσκεται σε διαδικασία απολιγνιτοποίησης θα αποτελούσε την ιδανική βάση για την εύρεση στελεχιακού δυναμικού και ειδικότερα μηχανικών (ηλεκτρολόγων, τοπογράφων, κτλ). Σε αυτό όμως διαψευσθήκαμε.

Επίσης από πλευράς μηνύματος και ESG της Wattcrop, η έναρξη μας στην Δ. Μακεδονία ταίριαζε απόλυτα με την αλλαγή του μοντέλου παραγωγής ενέργειας που πρεσβεύουμε αλλά και με το γεγονός ότι σε μία περιοχή με δυνητικά μεγάλη ανεργία θα μπορούμε να προσφέρουμε ποιοτικές θέσεις εργασίας.

Τέλος εφαρμόζοντας ένα μοντέλο Lean Startup επιζητούσαμε λύση χαμηλών λειτουργικών εξόδων. Προτιμούσαμε και προτιμάμε να επενδύουμε σε ανθρώπους και εργαλεία παρά σε ακριβά γραφεία και περίοπτες περιοχές.

Η αμεσότητα στις μετακινήσεις που προσφέρουν πόλεις και περιοχές της ελληνικής περιφέρειας, το καλύτερο επίπεδο ζωής ειδικότερα σε νεαρά ζευγάρια με μικρά παιδιά και το σημαντικά χαμηλότερο κόστος ζωής αποτελούν κύρια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Ειδικότερα σε ένα περιβάλλον ψηφιακής εργασίας και επιχειρηματικότητας η ελληνική περιφέρεια έχει πολλά να προσφέρει.

Παρόλα αυτά όμως, θα πρέπει να τονίσω ότι οι παρούσες τοπικές αρχές στην Πτολεμαΐδα, εθισμένες χρόνια σε ένα μοντέλο κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας δεν είναι φιλικά προσκείμενες στις νέες επιχειρήσεις και δεν δημιουργούν συνθήκες προσέλκυσης αυτών. Παραμένουν να σκέφτονται και να κάνουν ασκήσεις επί χάρτου φαραωνικών έργων που υποτίθεται ότι θα δώσουν λύσεις στα τοπικά προβλήματα αγνοώντας την δυναμικότητα και την προοπτική των πολλών μικρών νέων επιχειρήσεων.

Startupper.gr: Τι σημαίνει για εσάς η εξαγορά από τον παγκόσμιο χρηματοοικονομικό όμιλο Macquarie;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Στα τέλη του 2020, το όραμα, η κουλτούρα, η εξωστρέφεια μέσω ενεργειών μάρκετινγκ και η σκληρή δουλειά της ομάδας απέδωσαν και η Wattcrop προσελκύστηκε από την Macquarie Group, παγκόσμιο χρηματοοικονομικό όμιλο με 737 δισεκατομμύρια αυστραλιανά δολάρια υπό διαχείριση (2021).

Ακολούθησε μια περίοδος εξονυχιστικών ελέγχων του τρόπου λειτουργίας, των «πράσινων» πρακτικών, του επιχειρηματικού πλάνου και των δυνατοτήτων της εταιρείας, η οποία οδήγησε επιτυχώς τον Ιούνιο του 2021 στη δημιουργία κοινοπραξίας μεταξύ Wattcrop και CERO GENERATION (100% θυγατρική της Macquarie Group).

Η εξαγορά αυτή έδωσε το απαραίτητο ειδικό βάρος και τους απαραίτητους επιπλέον πόρους για την περαιτέρω ανάπτυξη έργων. Επιπλέον έδωσε τη δυνατότητα επέκτασης της ομάδας και σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία που είχε ήδη χτιστεί, τέσσερα σχεδόν χρόνια μετά την ίδρυση της η Wattcrop έχει ένα αξιόλογο χαρτοφυλάκιο έργων και σχέδια επέκτασης σε νέες τεχνολογίες και αγορές.

Οι επενδύσεις στην ενέργεια από ΑΠΕ αποτελούν μακροχρόνιες επενδύσεις και απαιτούν προσεκτικό σχεδιασμό και γερό «στομάχι». Καλούμαστε να λειτουργήσουμε σε περιβάλλον αγοράς που επηρεάζεται από πολλούς εξωγενείς παράγοντες αλλά και ρυθμίζεται ξεκάθαρα από παράγοντες που δεν ελέγχονται από τις εταιρείες που συμμετέχουν στην αγορά. Άρα επενδυτές όπως η Macquarie προσδίδουν την οικονομική ασφάλεια και το κύρος στην Wattcrop να συνεχίσει το έργο της.

Startupper.gr: Έχετε δηλώσει στο παρελθόν πως η επιτυχία της Wattcrop οφείλεται και στο ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας; Μιλήστε μας για τους ανθρώπους που στελεχώνουν την startup, τις σχέσεις και τη δυναμική τους. Επίσης, η εταιρεία έχει στον πυρήνα της στις αξίες της ισότητας και της συμπερίληψης. Πιστεύετε πως έχουν ωριμάσει οι συνθήκες στην Ελλάδα αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα ώστε οι γυναίκες να αντιμετωπίζονται ισότιμα και χωρίς προκαταλήψεις στο χώρο εργασίας και κυρίως σε ηγετικές θέσεις;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Η επιτυχία της εκάστοτε εταιρείας είναι άμεσα εξαρτώμενη από το ανθρώπινο δυναμικό της. Χωρίς τους ανθρώπους της, ακόμη και αυτούς που έχουν αποχωρήσει για τον οποιοδήποτε λόγο η Wattcrop δεν θα μπορούσε να έχει την πορεία αυτή.

Ο αριθμός των ανδρών και γυναικών αυτή την στιγμή στην εταιρεία είναι σε ισορροπία. Έχουμε τόσες γυναίκες όσους και άνδρες. Η εταιρεία έχει πολύ αυστηρές πολιτικές ισότητας και ίσης πρόσβασης σε ευκαιρίες. Αποτελεί σημαντικό για εμάς τα στελέχη μας να ωριμάζουν και να «μεγαλώνουν» μαζί μας, για αυτό άλλωστε και επενδύουμε συστηματικά τόσο στην έκθεση τους στις συνθήκες της αγοράς με πολλαπλές συμμετοχές σε εκθέσεις και συνέδρια αλλά και με συνεχείς επενδύσεις στην περεταίρω εκπαίδευση τους. Ουσιαστικά θέλουμε να έχουμε συμβάλει θετικά στην διαμόρφωση των νέων στελεχών που θα κληθούν να διοικήσουν και να ηγηθούν μετά από εμάς.

Είναι αδιαπραγμάτευτη η συνθήκη του ότι όλοι οι άνθρωποι συνεισφέρουν και συνδιαμορφώνουν την κουλτούρα μίας εταιρείας. Οι βάσεις της κουλτούρας θέτονται από την διοίκηση αλλά οι άνθρωποι είναι αυτοί που διαμορφώνουν τις καθημερινές συνθήκες.

Για εμάς στην Wattcrop σημαία μας είναι η ελεύθερη σκέψη, η καλλιέργεια της διαφορετικής άποψης, η ανάληψη της ευθύνης όταν γίνονται λάθη και η συλλογικότητα. Ως διοίκηση υπάρχει η λογική της άμεσης επικοινωνίας και της ανοιχτής πόρτας. Για στελέχη μας με οικογένεια υπάρχει η δυνατότητα ευέλικτης εργασίας όταν αυτό είναι απαραίτητο, ενώ παράλληλα είναι πολύ σημαντικό για εμάς να γνωρίζουν οι άνθρωποί μας ότι σε περίπτωση ανάγκης μπορούν να βασισθούν στην στήριξη της διοίκησης.

Όσα αφορά την ισοτιμία των ανδρών και γυναικών σε επίπεδο εργασίας νομίζω ότι έχουν γίνει πολλά θετικά βήματα ιδιαίτερα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και ειδικότερα σε επίπεδο μηδενικής ανοχής στην πραγματική παρενόχληση, είτε σεξουαλική είτε ψυχολογική . Ακριβώς αυτό εφαρμόζουμε και εμείς, την μηδενική ανοχή στην παρενόχληση.

Όσο αφορά την επιλογή γυναικών σε ηγετικές θέσεις, η θέση μου και η φιλοσοφία μου είναι η ισότητα στην ευκαιρία. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπου όπως η φυλή, το χρώμα, το φύλο, η εθνική ταυτότητα δεν θα πρέπει να μεταφράζονται σε αυτόματο δικαίωμα σε θέσεις και αξιώματα. Πιστεύω ακράδαντα στην ίση πρόσβαση ανεξαρτήτως φύλου ή άλλου χαρακτηριστικού σε οποιαδήποτε ευκαιρία στο εργασιακό περιβάλλον. Η τελική επιλογή θα πρέπει πάντα να είναι αξιοκρατική και βάση αντικειμενικής αξιολόγησης.

Startupper.gr: Οι ΑΠΕ μειώνουν τις επιβλαβείς εκπομπές, βοηθούν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αλλά μπορούν να συμβάλουν και σε εξοικονόμηση χρημάτων μακροπρόθεσμα. Πώς επιτυγχάνεται αυτό και τι χρονικό διάστημα απαιτείται για να αρχίσει να αποδίδει; Επιπλέον, συνδέεται αυτό με το γεγονός ότι όλο και περισσότερες εταιρείες, από μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέχρι τεχνολογικούς κολοσσούς, στρέφονται προς βιώσιμες λύσεις για να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα; Γιατί πιστεύετε πώς μπήκαν τόσο άμεσα και μαζικά σε αυτό τον τρόπο σκέψης και δράσης;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Όπως τόνισα και παραπάνω η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι πλέον αναγκαιότητα. Οι ΑΠΕ συμβάλουν ουσιαστικά στην μείωση των βλαβερών εκπομπών και συμβάλουν τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα στην ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση και στην σοβαρή μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Θα ήταν όμως αφελές να πιστεύουμε ότι αυτό μπορεί να συμβεί άμεσα με ένα μαγικό ραβδί.

Τα ορυκτά καύσιμα και ειδικά το αέριο θα συνεχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο στην ηλεκτροπαραγωγή, ως καύσιμο «γέφυρα». Για να γίνει η πράσινη μετάβαση θέλει μακροχρόνιο σχεδιασμό και κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο που δεν θα αλλάζει με την αλλαγή κάθε υπουργού και κυβέρνησης. Είναι σημαντικό λοιπόν να είμαστε ρεαλιστές τόσο στο πώς αντιμετωπίζουμε την ενέργεια αλλά και στο πώς σχεδιάζουμε για την εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών που οδηγούν στην πράσινη μετάβαση.

Επαναλαμβάνω το εξής, η πράσινη μετάβαση είναι επί της βάσης αλλαγή του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου με σημαντικές επεκτάσεις.

Σε επίπεδο επιχείρησης όμως υπάρχουν άμεσα λύσεις. Ο τρόπος με τον οποίο λοιπόν μπορεί μία επιχείρηση να μειώσει σημαντικά τα οικονομικά και επιχειρησιακά ρίσκα που φέρνουν οι διακυμάνσεις στις τιμές ενέργειας είναι να δει τα εξής:

– Δυνατότητα εξηλεκτρισμού της παραγωγής και λειτουργίας της δημιουργώντας
συνθήκες ασφάλειας προμήθειας και σταθερού κόστους.
– Μείωση της απώλειας ενέργειας και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης
– Εκμετάλλευσης των «αποβλήτων» της παραγωγικής διαδικασίας και ανάκτηση
ενέργειας.

Οι ΑΠΕ και ειδικότερα τα φωτοβολταϊκά που αποτελούν την πιο δημοκρατική και παράλληλα την πιο φθηνή τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μπορούν να βοηθήσουν στην επίτευξη των παραπάνω στόχων.

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά χρηματοδοτικά προγράμματα και εργαλεία, τα οποία
μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να επενδύσουν στην ενεργειακή τους ασφάλεια
και στην βιωσιμότητα.

Startupper.gr: Η Ελλάδα μπορεί να γίνει βασικός παίκτης στον αναπτυσσόμενο ενεργειακό τομέα που κυριαρχεί πλέον στο ενεργειακό τοπίο της Ευρώπης αλλά και παγκόσμια; Οι αδειοδοτήσεις και οι διευκολύνσεις αδειοδότησης ώστε οι επενδυτές να μπορούν να προσθέσουν μπαταρίες στα έργα τους που εξετάζει το Υπουργείο περιβάλλοντος πιστεύετε πως θα μπορούσε μελλοντικά να είναι εφαλτήριο για να αυξηθούν γενικά οι επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια στη χώρα μας και να εμπιστευτούν οι επενδυτές την ελληνική αγορά ενέργειας και τι μπορεί να κάνει η χώρα επιπλέον για να προσελκύσει περισσότερους επενδυτές;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Φυσικά και μπορεί η Ελλάδα να παίξει καθοριστικό ρόλο στον ενεργειακό τομέα με σημαία την πράσινη ενέργεια. Ήδη η Ελληνική αγορά θεωρείται μία ώριμη και «υπερθερμασμένη» επενδυτικά αγορά. Άρα το ενδιαφέρον των επενδυτών είναι μεγάλο με ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους κολοσσούς να έχουν άμεσα εμπλακεί σε επενδύσεις ΑΠΕ στην χώρα.

Παρόλα τα ευχολόγια και τις πολιτικές τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκών όσο και εθνικών θεσμών οι επενδύσεις θέλουν υποδομές και διαρθρωτικές αλλαγές στην επικείμενη νομοθεσία. Άρα μιλάμε για μακροχρόνιες διαδικασίες.

Ειδικότερα αδειοδοτικά οι ελληνικές κυβερνήσεις και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας έχει αποτύχει να αδειοδοτεί έργα εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, με αποτέλεσμα να υπάρχουν καθυστερήσεις που σε περιπτώσεις υπερβαίνουν και τα 7 χρόνια αλλά και αδιαφάνεια σε σχέση με τις συνθήκες προτεραιότητας όσο αφορά τουλάχιστον τον πολύτιμο διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο, δηλαδή την σύνδεση νέων έργων στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής. Ακόμη και το πλαίσιο λειτουργίας για την αποθήκευση ενέργειας μέσω μπαταριών στο οποίο αναφέρεστε, είναι κάτι που το ακούμε από το 2019 και μόλις τώρα αρχίζει να διαμορφώνεται ένα πρώτο πλαίσιο λειτουργίας έργων αποθήκευσης ενέργειας (είτε stand alone είτε co-located σε συνδυασμό δηλαδή με παραγωγή) που θέλει όμως πολλή δουλειά για να ωριμάσει.

Ένα τέτοιο ώριμο πλαίσιο αποθήκευσης μπορεί να αυξήσει κατακόρυφα τις επενδύσεις στο χώρο με όλα τα πλεονεκτήματα που αυτές φέρνουν αλλά που τελικώς ευνοούν ακόμη και το πορτοφόλι του κάθε καταναλωτή κάνοντας την ενέργεια που καταναλώνουμε στο σπίτι ή την επιχείρηση μας σημαντικά φθηνότερη.

Γεγονός είναι ότι ενώ πραγματοποιούνται προσπάθειες απλοποίησης και επίσπευσης των διαδικασιών αυτές αποτυγχάνουν στο γεγονός του ότι το δημόσιο δεν είναι στελεχωμένο με ικανό αριθμό εξειδικευμένων ανθρώπων, άρα λίγοι αναλαμβάνουν το βάρος πολλών αλλά και γιατί η ψηφιοποίηση δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί πλήρως. Λύσεις όπως το outsourcing υπάρχουν και έχουν προταθεί από την αγορά, η οποία είναι μάλιστα διατεθειμένη να αναλάβει και το κόστος που της αναλογεί.

Το έχω πει επανειλημμένως σε διάφορα συνέδρια, ότι για την προσέλκυση και διατήρηση σημαντικών επενδύσεων απαιτείται σταθερότητα και σταθερό θεσμικό περιβάλλον που θα λειτουργεί με διαφάνεια αλλά και αυστηρά χρονικά πλαίσια.

Startupper.gr: Τα μέσα αποθήκευσης ενέργειας στην Ελλάδα σε τι στάδιο βρίσκονται, ποιες κινήσεις πρέπει να γίνουν και τι πρακτικές να υιοθετηθούν για να υπάρξει επιτυχημένη αποθήκευση ενέργειας στη χώρα;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Καταρχήν είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει περαιτέρω εισαγωγή ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα χωρίς σημαντικές επενδύσεις σε αποθήκευση ενέργειας. Αυτό διότι από την φύση τους τα συστήματα ΑΠΕ έχουν το στοιχείο της διαλειπτότητας στην παραγωγή τους. Τα Φ/Β παράγουν όταν υπάρχει ήλιος και τα αιολικά όταν φυσάει άνεμος. Άρα η αποθήκευση είναι αναγκαία για την εξισορρόπηση και καλή λειτουργία του δικτύου.

Υπάρχουν πολλές μορφές αποθήκευσης ενέργειας όπως μηχανική αποθήκευση, αντλησιοταμίευση, κτλ όμως η πιο διαδεδομένη μορφή είναι η χημική αποθήκευση δηλαδή η αποθήκευση με μπαταρίες.

Η χώρας μας έχει καθυστερήσει στην εισαγωγή του κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου για την αποθήκευση ενέργειας. Η πιο εξελιγμένη και ώριμη αγορά στην Ευρώπη είναι αυτή την στιγμή η Βρετανική αγορά, από την οποία θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε πολλά στοιχεία αλλά και να μην επαναλάβουμε τα λάθη που έγιναν παίρνοντας τα κατάλληλα διδάγματα.

Η μεγαλύτερη έλλειψη είναι σε επίπεδο λειτουργικών υπηρεσιών που μπορούν να προσφέρουν τα συστήματα αποθήκευσης στο δίκτυο. Άρα χρειαζόμαστε άμεσα ως χώρος το κατάλληλο πλαίσιο λειτουργίας των έργων αυτών. Για να γίνει αυτό δεν χρειάζεται να ξανα-ανακαλύψουμε τον τροχό αλλά χρειάζεται να εφαρμόσουμε τις καλές πρακτικές προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα.

Startupper.gr: Ένα από τα πράγματα που κάνουν την Ελλάδα γνωστή παγκοσμίως είναι ο ήλιος της. Τι γίνεται λοιπόν με την ελληνική ηλιακή ενέργεια; Πόσο αξιοποιείται και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί ενδεχομένως περισσότερο στο μέλλον; Πώς μπορούν οι ΑΠΕ να μεταμορφώσουν τον γεωργικό τομέα στην Ελλάδα που αποτελεί ένα επίσης δυνατό χαρτί για την χώρα;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Ξέρετε έχουν γίνει διάφορες μελέτες από σοβαρά ερευνητικά ιδρύματα, όπως το Fraunhofer Institute, οι οποίες καταδεικνύουν το δυναμικό της παραγωγής ηλιακής αλλά και αιολικής ενέργειας στη χώρας μας. Η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει την πρώτη κατά κεφαλήν εξαγωγική χώρα ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην Ευρώπη.

Για να συμβεί αυτό θέλει ένα ισχυρό όραμα σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας, θέλει ιδιωτικά κεφάλαια και τεχνογνωσία τα οποία να είναι διατεθειμένα να επενδύσουν και τέλος θέλει πυλώνες και καλώδια που θα μεταφέρουν την ηλεκτρική ενέργεια από την χώρα παραγωγής, σε χώρες με μεγάλη ζήτηση και ανάγκη. Όπως ακριβώς οι αγωγοί λειτουργούν για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Τα κεφάλαια και η τεχνογνωσία σας διαβεβαιώ ότι υπάρχουν, η αντίληψη των δυνατοτήτων σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας και οι αναγκαίες υποδομές είναι το ζητούμενο. Φανταστείτε λοιπόν τις δυνατότητες όταν μιλάμε για εξηλέκτριση των πάντων. Από τις μεταφορές και την θέρμανση ως την βαριά βιομηχανία. Σκεφτείτε μέχρι και τις γεωπολιτικές επεκτάσεις όταν σταδιακά μπορούμε να απεξαρτηθούμε σημαντικά από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.

Δεν υπερβάλουμε όταν λέμε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε μεσοπρόθεσμα να γίνει η «Σαουδική Αραβία της πράσινης ενέργειας» στην Ευρώπη.

Startupper.gr: Είστε διευθύνων σύμβουλος της Wattcrop, καθηγητής στο πανεπιστήμιο City του Λονδίνου και στο ESCP Business School στο Παρίσι ενώ ταυτόχρονα είστε blogger και αρθρογραφείτε για τις ΑΠΕ. Όλα δείχνουν ξεκάθαρα την αγάπη και την αφοσίωση σας στις ΑΠΕ αλλά πόσο εύκολο είναι να τα συνδυάζετε όλα αυτά και βασικά ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο φέρετε εις πέρας όλες σας τις αρμοδιότητες;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Όπως είπα και στην αρχή μεγάλωσα στην Πτολεμαΐδα, την πόλη των ανθρακωρύχων και του λιγνίτη. Ακόμη θυμάμαι τον πατέρα μου και τους συναδέλφους τους να γυρίζουν μαύροι από την σκόνη και την τέφρα των ορυχείων, θυμάμαι τα φίλτρα των σταθμών να κλείνουν την νύχτα και το πρωί την μητέρα μου και τις γειτόνισσες να σκουπίζουν ένα καφέ στρώμα τέφρας από τα μπαλκόνια των σπιτιών, θυμάμαι την μυρωδιά του λιγνίτη… Πολύ αργότερα μετά το πανεπιστήμιο άρχισε να με απασχολεί το γεγονός ότι σκάβουμε και βγάζουμε οργανική ύλη, η οποία με την πάροδο του χρόνου γίνεται κάρβουνο και το καίμε για να έχουμε ενέργεια όταν η τεχνολογία μας επιτρέπει να παράγουμε ενέργεια με πολύ πιο «καθαρούς τρόπους». Έτσι από το 2006 ασχολούμαι με τις ΑΠΕ και το cleantech γενικότερα. Πολύ σημαντικό για μένα είναι ότι πραγματικά αγαπώ αυτό που κάνω και δεν το βλέπω ως «δουλειά».

Η προσέγγιση μου είναι το πόσο τυχερός είμαι να παράγω και να αμείβομαι για κάτι το οποίο έχει νόημα και έχει ένα πραγματικό αντίκτυπο τόσο βραχυπρόθεσμο όσο και μακροπρόθεσμο για όλους. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι απαιτητικό. Σε αυτό το σημείο νιώθω διπλά τυχερός. Πρώτον έχω μία ομάδα συνεργατών, κάποιοι από τους οποίους ήταν και μαθητές μου στο Πανεπιστήμιο, που βοηθάν έμπρακτα και μοιράζονται το όραμα μου και το πάθος μου για την επιχειρηματικότητα. Δεύτερον και σημαντικότερο έχω την αμέριστη υποστήριξη και συμπαράσταση της συζύγου μου, Αθανασίας. Χωρίς αυτήν και της ισορροπίας που υπάρχει στην οικογενειακή μας ζωή, δεν θα μπορούσα να κάνω ότι κάνω.

Startupper.gr: Συμμετείχατε στο συνέδριο Solar Finance and Investment Europe που πραγματοποιήθηκε για 10η συνεχή χρονιά στο Λονδίνο ως συντονιστής του πάνελ Capex- Τι πρέπει να περιμένουμε το 2023;  Μπορείτε να μας απαντήσετε με λίγα λόγια τι έρχεται λοιπόν το 2023;

Υπάτιος Μωυσιάδης: Βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να συμμετέχω ως συντονιστής ή ομιλητής σε πολλά συνέδρια σε Ευρωπαϊκό επίπεδο που διοργανώνονται από μεγάλους οργανισμούς όπως το Reuters για παράδειγμα. Έτσι μπορώ να διαμορφώνω μία πιο σφαιρική άποψη για το πού βαδίζουμε ως κλάδος.

Το 2023 αποτελεί μία χρονιά στην οποία ο τομέας της πράσινης ενέργειας έρχεται αντιμέτωπος με όλα τα εμπόδια που αποτελούν τροχοπέδη στις περαιτέρω επενδύσεις. Αναφορικά θα σας υπογραμμίσω τα κύρια εμπόδια που αντιμετωπίζουμε:

1) Η διαθεσιμότητα ελεύθερου χώρου για νέα έργα και συνδέσεις των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικού. Εδώ έχουμε σε επίπεδο Ευρώπης καθυστερήσεις στις περεταίρω υποδομές των δικτύων και σημαντικές καθυστερήσεις σε νομοθετικό επίπεδο που δημιουργούν επιπλέον προβλήματα.
2) Την καθυστέρηση στην υιοθέτηση συστημάτων αποθήκευσης και ρυθμιστικού πλαισίου. Όπως εξήγησα παραπάνω δεν μπορούμε να έχουμε ΑΠΕ αν δεν έχουμε αποθήκευση ενέργειας.
3) Την αύξηση των επιτοκίων και του κόστους δανεισμού.
4) Την έλλειψη ικανής εφοδιαστικής αλυσίδας που θα μπορεί να καλύψει την τεράστια ζήτηση.
5) Έλλειψη διαθεσιμότητας σε κρίσιμα υλικά (πχ φ/β πάνελ) και μεγάλο χρονικό διάστημα (lead time) από την παραγγελία έως την παραλαβή.
6) Τεράστιες ελλείψεις σε εκπαιδευμένο προσωπικό, ειδικότερα για εργασίες πεδίου κατά την διάρκεια της εγκατάστασης των έργων.

Από την άλλη όμως, ο κλάδος μας διάγει μία περίοδο άνθησης και ανάπτυξης, αυτό αναμένεται να συνεχιστεί τουλάχιστον για την επόμενη δεκαετία όπου προβλέπεται να καταρρίπτουμε κάθε χρόνο τα ρεκόρ νέας εγκατεστημένης ισχύος του προηγούμενου έτους. Άρα αν θέλει κάποιος να εργαστεί σε ένα τομέα με εγγυημένο μέλλον που να αντέχει και τις διεθνείς συνθήκες αβεβαιότητας αυτός είναι ο κλάδος των ΑΠΕ.