Η ενδυνάμωση της τεχνολογικής καινοτομίας αποτελεί, πλέον, μία από τις πιο σημαντικές προτεραιότητες της αναπτυξιακής πολιτικής των χωρών της Ευρώπης. Η πανδημία COVID-19 έχει καταστήσει σαφές ότι οι παγκόσμιες πολιτικές στρατηγικές θα πρέπει να θέτουν ως προτεραιότητα την επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία. Για παράδειγμα, τα αποτελέσματα της έρευνας στον τομέα των βιοεπιστημών διαφύλαξαν και συνεχίζουν να προστατεύουν την ανθρωπότητα από απρόβλεπτες απειλές, όπως τον ιό SARS-CoV-2. Είναι αξιοθαύμαστο ότι σε ιδιαίτερα μικρό χρονικό διάστημα έχουμε καταφέρει να χαρτογραφήσουμε ικανοποιητικά τον ιό και τον τρόπο λειτουργίας του, με αποτέλεσμα η επιστήμη να θέτει πλέον στη διάθεση της ανθρωπότητας αποτελεσματικά εμβόλια και θεραπείες.
Μάλιστα, η πρωτοποριακή έρευνα και η τεχνογνωσία που έχει παραχθεί σε ερευνητικά ιδρύματα, όπως το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), έχουν οδηγήσει στη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων που αναπτύσσουν καινοτόμα προϊόντα για την ανίχνευση και την πρόληψη του κορωνοϊού. Αυτό είναι πραγματικά εκπληκτικό και αποτελεί περίτρανη απόδειξη της δύναμης και της αξίας της επιστημονικής έρευνας. Ας μην ξεχνάμε ότι η τεχνολογική πρόοδος που οδηγεί στη νέα εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης είναι αποτέλεσμα αξιοποίησης βασικής έρευνας που διεξήχθη πριν από δεκαετίες.
Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας αποτελεί μια μοναδική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με στόχο την ενίσχυση της καινοτομίας στη Γηραιά Ήπειρο. Βασική προτεραιότητα του Ινστιτούτου είναι η διασύνδεση αλλά και η συνεργασία των επιχειρήσεων, των ακαδημαϊκών και των ερευνητικών ιδρυμάτων (Τρίγωνο της Γνώσης), για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη. Προς την κατεύθυνση αυτή, το EIT έχει δημιουργήσει 8 «Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας» (Knowledge and Innovation Communities – KICs), κάθε μία εκ των οποίων εστιάζει στην εξεύρεση λύσεων σε μια συγκεκριμένη παγκόσμια πρόκληση.
Οι «Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας» σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, τη βιώσιμη ενέργεια, τις ψηφιακές τεχνολογίες, την υγιή διαβίωση και ενεργό γήρανση, τις πρώτες ύλες, τα τρόφιμα για το μέλλον, τις έξυπνες, οικολογικές αστικές μεταφορές και την ευρωπαϊκή μεταποιητική βιομηχανία. Σήμερα, βρίσκονται υπό ίδρυση 2 ακόμα KICs, η πρώτη στον χώρο του πολιτισμού και των τεχνών, και η δεύτερη σε θέματα προστασίας των υδάτινων πόρων, της ναυτιλίας και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το EIT διαχειρίζεται πόρους ύψους άνω των 2,9 δισ. ευρώ.
Είναι σημαντικό η κοινωνία να αντιληφθεί ότι οδηγοί μιας αποτελεσματικής πολιτικής βιώσιμης ανάπτυξης για μια χώρα αποτελούν η συνέπεια και η συνέχεια της πολιτικής ενίσχυσης της έρευνας και της καινοτομίας, της επιχειρηματικής εξωστρέφειας και της ενίσχυσης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, κυρίως μέσω σταθερών χρηματοδοτήσεων. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζονται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και ο ασφαλής ερευνητικός σχεδιασμός, στα πρότυπα των χωρών που πρωτοπορούν στον τομέα αυτό.
Το άρθρο υπογράφει ο δρ Νεκτάριος Ταβερναράκης, πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, αντιπρόεδρος του European Research Council (ERC) και νεοεκλεγείς πρόεδρος του European Institute of Innovation and Technology (EIT).
