Επιστημονικά γεγονότα που θα μας απασχολήσουν τη χρονιά που έρχεται

Καθώς ο κόσμος εισέρχεται στον τρίτο χρόνο της πανδημίας COVID-19 χωρίς να διαφαίνεται ένα τέλος, μια άμεση πρόκληση είναι να κατανοήσουμε καλύτερα τον αντίκτυπο και την απειλή της Όμικρον – της ταχέως διαδεδομένης παραλλαγής του κορωνοϊού που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στα τέλη Νοεμβρίου. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα εμβόλια είναι λιγότερο αποτελεσματικά κατά της Όμικρον. Το 2022, όπως φαίνεται οι ερευνητές και οι αρχές δημόσιας υγείας θα συνεχίσουν να παρακολουθούν την εμφάνιση νέων παραλλαγών του SARS-CoV-2, καθώς και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις σε άτομα που έχουν αναρρώσει από μόλυνση με κορωναιό.

Οι πλούσιες χώρες έχουν αρχίσει να τροφοδοτούν τους πληθυσμούς τους με ενισχυτικές δόσεις υπαρχόντων εμβολίων και αυτό πιθανώς να συνεχιστεί εν μέσω ανησυχιών για την Όμικρον, όμως σχεδόν ο μισός πληθυσμός του πλανήτη δεν έχει λάβει ακόμη ούτε μία δόση εμβολίου. Ένα μεγάλο ερώτημα είναι εάν οι φαρμακευτικές εταιρείες θα παραιτηθούν από διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή θα λάβουν άλλα μέτρα για να κάνουν τα εμβόλιά τους πιο προσιτά για τις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, ώστε να αρχίσει να αυξάνεται η παγκόσμια κάλυψη. Εν τω μεταξύ, οι συζητήσεις για την προέλευση του ιού πιθανότατα θα συνεχιστούν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενίσχυσε με 26 ερευνητές μια  ομάδα επιστημόνων που προσπαθεί ακόμη να λύσει τον γρίφο

Αναβάθμιση των εμβολίων

Στο πρόγραμμα των φαρμακευτικών εταιρειών έχει μπει η επόμενη γενιά εμβολίων που θα προστατεύουν από τον ταχέως εξελισσόμενο κορωναϊό. Το επόμενο έτος θα δούμε την ανάπτυξη εμβολίων mRNA που στοχεύουν σε συγκεκριμένες παραλλαγές, αλλά και εμβολίων για την παρασκευή των οποίων χρησιμοποιούνται και άλλες προηγμένες  τεχνολογίες, τα οποία το 2021 έδειξαν να είναι πολλά υποσχόμενα στις κλινικές δοκιμές φάσης III για COVID-19. Τα εμβόλια που βασίζονται στο DNA είναι φθηνότερα στην παρασκευή από τα εμβόλια mRNA και δεν απαιτούν αποθήκευση στο ψυγείο, επομένως θα μπορούσαν να είναι καλή εναλλακτική για χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Αναμένεται επίσης πρόοδος όσον αφορά τα εμβόλια για άλλους σημαντικούς ιούς και ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων του HIV, της ελονοσίας και της νόσου του Lyme.

Ξεκινάει πάλι ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων

Μετά από μια πολυετή διακοπή λειτουργίας και εκτεταμένες εργασίες συντήρησης ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων έχει προγραμματιστεί για επανεκκίνηση στο CERN, τον Ιούνιο του 2022. Τα συστήματα των κύριων πειραμάτων ATLAS και CMS αναβαθμίστηκαν και επεκτάθηκαν γεγονός που θα τους επιτρέψει να συλλέξουν περισσότερα δεδομένα από τις 40 εκατομμύρια συγκρούσεις πρωτονίων που παράγει το καθένα από αυτά κάθε δευτερόλεπτο.

Επιπλέον και μετά και τις δικές τους αναβαθμίσεις, οι τέσσερις ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων στον κόσμο – ένας στην Ιαπωνία, ένας στην Ιταλία και δύο στις Ηνωμένες Πολιτείες θα επαναλειτουργήσουν τον Δεκέμβριο  2022, δίνοντας νέα ώθηση στο νέο πεδίο της βαρυτικής αστρονομίας. Όσο γίνονται πιο ευαίσθητοι οι ανιχνευτές, θα καταστεί δυνατό να γίνονται αντιληπτά βαρυτικά κύματα και από άλλες πηγές, όπως οι εκρήξεις σουπερνόβα.

Τέλος, στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν στο East Lansing, το Facility for Rare Isotope Beams (μια επιστημονική εγκατάσταση επιταχυντή για την πυρηνική επιστήμη) αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του στις αρχές του 2022 ο επιταχυντής αξίας 730 εκατομμυρίων δολαρίων  ο οποίος στοχεύει να συνθέσει χιλιάδες νέα ισότοπα γνωστών στοιχείων και να διερευνήσει την πυρηνική δομή και την φυσική των αστέρων νετρονίων και των εκρήξεων σουπερνόβα.

Αποστολές στη Σελήνη

Μια αξιοσημείωτη σειρά από τροχιακά οχήματα από διαστημικούς οργανισμούς και από ιδιωτικές εταιρείες έχουν προγραμματιστεί  να απογειωθούν για τη Σελήνη το 2022. Η NASA ανακοίνωσε ότι στοχεύει να επιστρέψει στη Σελήνη τον Φεβρουάριο, με την αποστολή «Artemis 1», την πρώτη μετά από δεκαετίες. Αυτή η κρίσιμη αποστολή ήταν αρχικά προγραμματισμένη να γίνει πριν από τα τέλη του 2021 και θα σηματοδοτήσει την πραγματική έναρξη του προγράμματος Artemis, με το οποίο οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να στείλουν και πάλι ανθρώπους στη Σελήνη και, για πρώτη φορά, μια γυναίκα. Και το τροχιακό αεροσκάφος CAPSTONE του οργανισμού θα διεξάγει πειράματα προετοιμάζοντας τον Gateway, τον πρώτο διαστημικό σταθμό που θα μπει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη.

Η τρίτη αποστολή στη Σελήνη της Ινδίας, Chandrayaan-3, στοχεύει να είναι η πρώτη που θα κάνει μια ήπια προσγείωση (αυτή που δεν καταστρέφει το σκάφος) και θα φέρει το δικό της ρομποτικό ρόβερ.

Η Ιαπωνία θα επιχειρήσει επίσης την πρώτη της ομαλή προσγείωση στη Σελήνη, με την αποστολή SLIM, και η Ρωσία στοχεύει να αναβιώσει τη δόξα του σοβιετικού σεληνιακού προγράμματος με το Luna 25. Τέλος, το Korea Pathfinder Lunar Orbiter θα εγκαινιάσει την εξερεύνηση της Σελήνης για τη Νότια Κορέα.

Η ιδιωτική εταιρεία ispace με έδρα το Τόκιο θα εκτοξεύσει το Hakuto-R, το οποίο θα μεταφέρει το ρόβερ Rashid Moon των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενώ δύο αμερικανικές εταιρείες, η Astrobotic Technology στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια και η Intuitive Machines στο Χιούστον του Τέξας, ετοιμάζουν ανιχνευτές που θα μεταφέρουν όργανα της NASA στη σεληνιακή επιφάνεια.

Στον Άρη και στα αστέρια

Ένα άλλο επικό διαστημικό ταξίδι θα είναι η κοινή ρωσοευρωπαϊκή αποστολή ExoMars προς τον κόκκινο πλανήτη, η οποία έχει προγραμματιστεί να πυροδοτηθεί τον Σεπτέμβριο και θα μεταφέρει το ρομπότ Rosalind Franklin της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας στον Άρη, όπου θα αναζητήσει σημάδια προηγούμενης ζωής. Η εκτόξευση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για το 2020, αλλά καθυστέρησε εν μέρει λόγω προβλημάτων με το σύστημα αλεξίπτωτων της αποστολής που απαιτούνταν για να προσγειωθούν με ασφάλεια.

Η Κίνα σχεδιάζει επίσης να ολοκληρώσει την κατασκευή του διαστημικού της σταθμό, Tiangong, και έχει διενεργήσει περισσότερα από 1.000 πειράματα για αυτό, που κυμαίνονται από αστρονομική παρατήρηση και παρατήρηση της Γης έως τις επιπτώσεις της μικροβαρύτητας και της κοσμικής ακτινοβολίας στην ανάπτυξη βακτηρίων.

Δράση για το κλίμα

Σε συνέχεια της  φετινής Συνόδου κορυφής COP26 στη Γλασκώβη του Ηνωμένου Βασιλείου, εκπρόσωποι από όλο τον κόσμο θα συναντηθούν στο Sharm El-Sheikh της Αιγύπτου, τον Νοέμβριο του 2022 για τη COP27, για έναν άλλο γύρο συνομιλιών των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα. Οι χώρες αναμένεται να αναλάβουν δεσμεύσεις για το κλίμα σύμφωνα με τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού του 2015 για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη πολύ κάτω από τους 2 ˚C . Στο μεταξύ, οι ερευνητές θα παρακολουθούν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μετά τις δεσμεύσεις που έγιναν στο COP26, οι οποίες περιλάμβαναν υποσχέσεις για μείωση της χρήσης άνθρακα και των εκπομπών μεθανίου. Μετά από μια πτώση που προκλήθηκε από την πανδημία το 2020, οι εκπομπές άνθρακα ανέκαμψαν το 2021.

Πιέσεις για να σωθεί η βιοποικιλότητα

Οι χώρες εργάζονται  στη βάση ενός συνόλου στόχων για να επιβραδύνουν την απώλεια της βιολογικής ποικιλότητας. Οι Aichi Biodiversity Targets (Στόχοι Βιοποικιλότητας του Aichi), που θεσπίστηκαν το 2010 χάθηκαν ως επί το πλείστον μέχρι το 2020. Η επόμενη συνάντηση των μερών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα — που αρχικά είχε προγραμματιστεί για το 2020 — αναπρογραμματίστηκε να πραγματοποιηθεί στο Κουνμίνγκ της Κίνας, από τις 25 Απριλίου έως τις 8 Μαΐου, αλλά η ανησυχία σχετικά με την παραλλαγή Όμικρον του SARS-CoV-2 μπορεί να χαλάσει τα σχέδια για άλλη μια φορά. Η απώλεια οικοτόπων και άλλοι παράγοντες που συνδέονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα έχουν θέσει περίπου ένα εκατομμύριο είδη φυτών και ζώων σε κίνδυνο εξαφάνισης.

Πηγή:Nature